تأثیرات نامطلوب امواج برق بر هموگلوبین خون

 به گفته دانشمندان، از سال ۱۹۵۰ مقادیر زیادی از انرژی مغناطیسی در محیط زندگی انسان‌ها ایجاد شده و در رابطه با محیط زیست و جوامع بشری مشکلاتی ایجاد کرده است. امروزه میدان مغناطیسی با فرکانس‌های مختلف به‌عنوان یک فاکتور مهم در محیط زیست مطرح است. این میدان‌ها به‌دلیل تأثیر بر سیستم عصبی، دگرگونی‌های ژنتیکی و رشد سرطان مورد توجه محققان هستند.امروزه بررسی اثرات میدان مغناطیسی در فرکانس‌های پایین یعنی ۵۰ تا ۶۰ هرتز حاصل از خطوط انتقال برق، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به بیان متخصصان، هر وسیله‌ای که با جریان برق کار کند، یک منبع تولید میدان مغناطیسی است، به‌طوری‌که هر چه به منبع نزدیک‌تر شویم، شدت میدان، قوی‌تر می‌شود. در این میان، مولکول‌های هموگلوبین به‌عنوان یکی از جایگاه‌های هدف میدان‌های مغناطیسی مطرح هستند. درواقع، کم‌خونی و کاهش میزان هموگلوبین در خون از مهم‌ترین عوارض میدان مغناطیسی با فرکانس‌های پایین است.در همین رابطه، گروهی از محققان کشور از دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده صنایع غذایی و کشاورزی پژوهشگاه استاندارد تهران، مرکز تحقیقات علوم دارویی رازی و گروه فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی ایران و مرکز تحقیقات علوم دارویی رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران، پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن، تأثیر میدان مغناطیسی با فرکانس بسیار پایین روی کمیت و ساختار هموگلوبین افراد شاغل در صنعت برق مورد بررسی علمی قرار گرفته است.در این مطالعه تجربی، ۵۸ نفر از کارکنان یک نیروگاه تولید برق در تهران از محل بهره‌برداری نیروگاه و قسمت‌های اداری و پشتیبانی آن مشارکت داشتند.

نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که تماس با میدان مغناطیسی در فرکانس‌های بسیار پایین، سبب تغییر در کمیت هموگلوبین و ساختار مولکولی آن در شاغلان در صنعت برق می‌شود.در این خصوص، آسیه حسینی، محقق مرکز تحقیقات علوم دارویی رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران و همکارانش در این تحقیق می‌گویند: «میانگین مقدار هموگلوبین افراد مواجهه‌یافته با میدان مغناطیسی ناشی از خطوط انتقال برق، در مقایسه با افراد مواجهه‌نیافته تفاوت معنی‌داری داشت».آن‌ها می‌افزایند: «طبق این نتایج، مقدار هموگلوبین کارکنان بهره‌بردار کمتر از کارکنان پشتیبانی بود. در افراد مواجهه‌یافته کمترین مقدار هموگلوبین ۱۴ گرم بر دسی‌لیتر و بیشترین مقدار، ۱۸ گرم بر دسی‌لیتر بود».یافته‌های این تحقیق با توجه به صنعتی شدن جوامع و تماس روزمره انسان‌ها با امواج الکترومغناطیسی بالأخص کارکنانی که در مواجهه مستقیم‌تری با آن‌ها هستند، اهمیت نیاز به توجه بیشتر را نشان می‌دهد و لازم است راه‌هایی برای کم کردن اثرات این امواج ارائه شود.از این پژوهش، مقاله‌ای علمی پژوهشی به تحریر درآمده که فصل‌نامه «پژوهش‌های آسیب‌شناسی زیستی» به انتشار آن پرداخته است. این فصل‌نامه متعلق به دانشگاه تربیت مدرس است.