چه کسی پاسخگوی «رستاخیز» است؟

«رستاخیز» با سرمایه‌ بخش خصوصی و مشارکت شرکتی از کویت و شرکتی فرهنگی وابسته به یکی از مراجع عظام، پس از ۱۰ سال پشت سر گذاشتن پروسه تولید در سال ۹۱ تمام شد و در جشنواره دوره سی‌ودوم فیلم فجر به نمایش درآمد، آن هم وقتی که قبل از جشنواره برای گروهی از اعضای هیات دولت و نهادهای لشگری و کشوری رونمایی شد تا آن‌ها فیلم را پیش از مردم ببینند که بازتاب‌های مثبتی را در آن مقطع برانگیخت؛ بماند که پیش‌تر تعامل‌هایی با برخی مراجع درباره ساخت این فیلم و تمام آنچه امروز به محل بحث و مناقشه تبدیل شده انجام شده بود اما گروه سازنده بعدها چندان تمایلی به استفاده از نام آن‌ها و ذکر جزئیات نداشته و ندارند.  

این فیلم که در جشنواره فجر با ۱۱ نامزدی و کسب هشت سیمرغ بلورین در بخش ملی جشنواره و یک سیمرغ بلورین و جایزه مصطفی عقاد در بخش بین‌الملل آن، با کلی تمجید مدیران روبه‌رو شده بود، به طوری که آن را شروع کننده جریانی تازه در سینما و جهان شیعه معرفی می‌کردند، پروانه نمایش گرفت و راهی اکران شد، اما آنچه در نهایت عاید «رستاخیز» با ۹ پروانه ساخت (تمدید سالانه در طول ساخت) و دو پروانه نمایش (داخلی و خارجی) شد، فقط یک روز اکران بود و بعد با یکسری مخالفت‌های غیررسمی که قدرت‌شان از مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از پرده سینماها پایین کشیده شد.

این در حالی است که علاوه بر سینماگران مطرحی که از فیلم «رستاخیز» حمایت کردند و توقیف آن را مانعی دانستند تا خودشان دیگر به‌سراغ کارهای دینی و مذهبی نروند، حتی برخی نمایندگان مجلس که نظرات تندی نسبت به سینما داشتند، از این اتفاق انتقاد کردند؛ از آن جمله حجت الاسلام پژمانفر  بود که اکران نکردن فیلم «رستاخیز» را رویه غلط دو وزیر قبلی فرهنگ و ارشاد (پیش از سید عباس صالحی) دانست و ابراز امیدواری کرد که « دکتر صالحی این روند غلط را اصلاح کند.» یا مثلا سید احسان قاضی‌زاده هاشمی، نماینده مجلس، گفته بود: آنچه بر سر فیلم «رستاخیز» آمده حاکمیت سلیقه‌ها در عرصه هنر است و دولت هم نتوانست پاسخ قابل قبولی به سازندگان فیلم به ویژه کارگردان و تهیه کننده اثر بدهد. او  با تأکید بر ضرورت رفع توقیف «رستاخیز» و اکران این فیلم سینمایی در داخل کشور، رخوت ایجاد شده در تولیدات سینمایی مذهبی و دینی را ناشی از برخورد سلیقه‌ای با فیلم رستاخیز دانست.

و الان پس از آنکه سیدعباس صالحی (وزیر ارشاد) یکی دو سال قبل تلویحا اعلام کرد که امکان نمایش این فیلم در ایران نیست، اگر پای حرف‌ها و درد دل‌های کارگردان و دیگر سازندگان «رستاخیز» بنشینیم از تناقضاتی که در این پرونده با این همه مجوز قانونی می‌بینند گله‌مند و ناامید از باز شدن گره فیلم لااقل در این دولت هستند چون با وجود اظهارنظرهایی مبنی بر اینکه با ایجاد هاله نور روی چهره حضرت ابوالفضل (ع) مشکلی برای اکران نیست، اما سازندگان و کارگردان فیلم نه به آن راضی هستند و نه این کار را به لحاظ فنی ممکن می‌دانند.

مهم‌ترین تناقض و پرسش درباره فیلم «رستاخیز» این است که چطور فیلم برای نمایش در خارج از کشور مجوز دارد و حتی از جشنواره بغداد جایزه بهترین فیلم را هم می‌گیرد، اما  پروانه نمایش آن در ایران اعتبار ندارد؟! 

پرسش دیگر این است که با شکایت انجام شده از سوی سازندگان به دلیل جلوگیری از اکران فیلم، وزارت ارشاد در دادگاه بدوی محکوم شد مبنی براینکه هم در جهت منع اکران، غیرقانونی عمل کرده و هم این تصمیمش موجب بروز خسارت به سازندگان فیلم شده است، اما آیا تعیین خسارت دلیل بر این می‌شود که فیلم همچنان توقیف بماند؟

درویش بارها در صحبت‌های رسمی و غیررسمی‌اش از بلاتکلیفی فیلم «رستاخیز» که یک دهه از عمرش را برای ساخت آن صرف کرده ولی برخورد با آن مثل فیلم‌های زیر زمینی بوده، انتقاد کرده، ضمن اینکه ماجرای توقیف فیلم «رستاخیز» او را از تصمیم به فیلمسازی و گرفتن یک پروانه ساخت دیگر از وزارت ارشادی که پای مجوزش نایستاده و فیلم قبلی‌اش را آن‌گونه به محاق توقیف برده، دلسرد و بی‌اعتماد کرده است؛ بویژه آنکه در این سال‌ها مسئولان ارشاد مسئولیت پیگیری فیلم «رستاخیز» را بالاتر از سطح وزارت ارشاد دانسته‌اند، چون به گفته آن‌ها «از اکران فیلم «رستاخیز» با نظر مخالف بعضی از مراجع عظام جلوگیری شد».

با این حال شنیده‌ها حاکی از این است که درویش در این چند سال فیلمنامه‌هایی نوشته و حتی قصد ساخت فیلمی با نام «درخشش» درباره فتح خرمشهر را داشته یا شاید هم دارد، اما معلوم نیست آیا اقدامی برای تولیدش می‌کند یا خیر. 

در نهایت اینکه «رستاخیز» از زمان ساخت تا به حال هفت وزیر فرهنگ به خود دیده ولی اکرانش پس از گذشت هفت سال از پایان تولید، هنوز راه به جایی نبرده، در حالی که به گفته احمدرضا درویش «رستاخیز برای کسب پروانه نمایش بیش از ۵۰ نمایش خصوصی برای مسئولان، روحانیون محترم و اساتید دانشگاه و اقشار مختلف مردم داشت و نکاتی که می‌توانست محل اختلاف باشد مورد نظر گرفته شد و اصلاحاتی را خودمان انجام دادیم، یعنی فارغ از حوزه قانون و ممیزی قبل از اکران عمومی همه نوع پالایشی را صورت دادیم و بعد هم شورای پروانه نمایش فیلم را دید و مجوز صادر شد. حتی مجلس شورای اسلامی، کمیسیون فرهنگی و رئیس کمیسیون هم تایید کردند که فیلم رستاخیز بدون اشکال است و حجت را تمام شده دانستند. مسئولان قبلی وزارت ارشاد (در زمان مدیریت حجت‌الله ایوبی در سازمان سینمایی و وزارت علی جنتی) هم با خیال راحت سخنانی در دفاع از فیلم و مفتخر بودن به ساختش ارائه دادند و فیلم اکران شد، اما در همان روز اول دچار مشکل شد.»

اما حالا بعد از گذشت این چند سال که ماجرای فیلم مجوزدار «رستاخیز» به گره‌ای کور تبدیل شده و با توجه به پاسخ‌های کلی مسئولان وزارت ارشاد که تعیین تکلیف فیلم را به مرجعی بالاتر از این وزارتخانه حواله می‌دهند، شاید فقط می‌توان انتظار داشت همان مراجع بالاتر مشکل فیلم «رستاخیز» را حل کنند.