کودکان کار دوباره خیابان‌ها را تسخیر کردند

گروه جامعه_ رسانه ها: گزارش روزنامه «ایران» درباره دلایل ناموفق بودن ساماندهی کودکان کار خیابان را در ادامه بخوانید.طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان چندی پیش با حواشی بسیار اجرا شد. طرحی که مقرر بود کودکان را از خیابان‌ها به بستر خانواده هدایت کرده و شرایط استفاده آنها از حقوق انسانی کودکان را فراهم کند. برای رسیدن به این هدف گروهی از مجریان آن از هیچ اقدامی فروگذار نکردند و راهکارهایی نظیر اخذ حضانت کودک از خانواده و تحویل او به بهزیستی یا رد مرز کودکان خارجی را بارها و بارها بر زبان آوردند. اما آنچه این روزها بسیار به چشم می‌خورد افزایش تعداد کودکان کار خیابانی پس از اجرای این طرح است.مروه وامقی پژوهشگر حوزه کودک با اشاره به پژوهشی که در این باره انجام شده، می‌گوید: متأسفانه طرح ساماندهی کودکان کار خیابانی بی‌تأثیر بود چرا که وضعیت نامطلوب اقتصادی خانواده یکی از علل مهم کار کودکان در خیابان است.کودکانِ خیابانی بخشی از کودکان کار هستند و ممکن است در دوره‌های زمانی به کار غیرخیابانی مشغول شوند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی کودکان خیابانی ادامه می‌دهد: این کودکان عمدتاً شامل دو گروه قومی می‌شوند که 59.4 درصد آنها ایرانی و 36.3درصد آنها افغانستانی هستند. دخترها 25.5درصد از کودکان خیابانی تهران را تشکیل می‌دهند.وی با اشاره به گروه سنی این کودکان اظهار می‌کند: دو گروه سنی 10 تا 14 سال 45.3 درصد و 15 تا 18سال 48.9 درصد کودکان کار را تشکیل می‌دهند که می‌توان گفت تقریباً فراوانی یکسانی دارند. از سوی دیگر 85 درصد از جمعیت کودکان خیابانی خانواده‌های بیش از 5 نفره دارند. سه چهارم کودکان خیابانی با خانواده یا اقوام و حدود 9 درصد آنها با دوستان زندگی می‌کنند ولی 12درصد آنها خانه‌ای ندارند و فاقد حمایت خانواده هستند.

این پژوهشگر به استناد به پژوهش انجام شده می‌گوید: کار کودکان افغان برای تأمین معاش به شکل معناداری بیش از سایر کودکان است. یک چهارم (23.7درصد) کودکان خیابانی هرگز تحصیل نکرده و بی‌سوادند و 40.4 درصد ترک تحصیل‌ کرده‌اند. به این ترتیب بیشتر کودکان خارج از چرخه تحصیل هستند. با وجود همه این مشکلات بخشی از کودکان خیابانی هم کار می‌کنند و هم درس می‌خوانند.به گفته وامقی، کار کردن کودکان به‌دلیل نیاز مالی و نداشتن امکان تأمین هزینه‌های تحصیل از موانع مهم تحصیل کودکان است. کودکان افغانستانی هم با موانع عمده حقوقی، اقتصادی و فرهنگی بخصوص عدم دسترسی به نظام رسمی آموزشی برای تحصیل مواجه هستند و سیستم دولتی حداقل خدمات را به آنها ارائه می‌دهد.

این پژوهشگر حوزه کودک با بیان اینکه جمعیت زیاد خانواده مهم‌ترین علل وضعیت نامطلوب اقتصادی خانواده به شمار می‌آید، تأکید می‌کند:خانواده‌های کودکان خیابانی وضعیت اجتماعی- اقتصادی نامطلوبی دارند. آمار‌ها نشان می‌دهد 29.3 درصد از پدران این کودکان بیکار هستند یا در مشاغل کم درآمد مشغول هستند. 88 درصد مادران در چنین خانواده‌هایی خانه دار هستند که مشارکتی ضعیف در درآمد دارند.در ادامه سام بوربور مدیرعامل انجمن دیده بان حقوق کودک نیز در این باره می‌گوید: نقد زیادی به آیین‌نامه ساماندهی وارد است. هنگامی که تعاریف ساماندهی، شناسایی و جذب در این آیین نامه با آنچه رخ می‌دهد را مقایسه می‌کنیم می‌توان نتیجه گرفت که آنچه اتفاق می‌افتد دستگیری کودک و ادبیات مسئولان نظیر استفاده از واژه جمع‌آوری برای کودکان، ناصحیح است.