یونسکو به «ارس» کارت سبز می‌دهد؟

قشم درحال حاضر تنها ژئوپارک ایران، خاورمیانه و منطقه غرب آسیا است.این منطقه در سال ۱۳۸۵ برای نخستین بار به شبکه جهانی ژئوپارک‌ها پیوست و در سال ۱۳۹۱ به دلیل کم‌کاری در اجرای برخی شاخص‌های جهانی از این شبکه خارج شد. این ژئوپارک در سال ۱۳۹۶ بار دیگر موفق شد نظر کارشناسان شبکه جهانی ژئوپارک‌ها را جلب و کارت سبز یونسکو را دریافت کند. حالا ایران تصمیم گرفته ژئوپارک دیگری را ثبت کند. «ارس» دومین منطقه از ایران است که به گفته فاطمه منیری ـ مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی منطقه آزاد ارس ـ پرونده آن آماده شده و دهم آذرماه امسال در شبکه جهانی ژئوپارک‌های یونسکو بررسی خواهد شد.
ژئوپارک ارس پرونده تازه‌ای نیست. سال ۱۳۸۹ این پرونده برای نخستین‌بار به شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها فرستاده شد، اما پس از بازدید ارزیابان این شبکه از ارس در سال ۱۳۹۰، این منطقه واجد شرایط کافی برای معرفی به عنوان ژئوپارک جهانی تشخیص داده نشد و قرار شد پس از رفع نواقص و تکمیل موارد مشخص شده، دوباره درخواست جدیدی آماده و ارسال شود.قرار بود پرونده ژئوپارک ارس در سال ۱۳۹۷ به یونسکو فرستاده و مراحل ثبت آن پی‌گیری شود اما این موضوع تا کنون به تعویق افتاده است.

منیری ـ سرپرست مدیریت ژئوپارک ارس ـ در این‌باره به ایسنا گفت: این پرونده تا به حال دو بار برگشته است که علت آن رعایت نکردن شاخص‌ها و یا آسیب‌های زیست محیطی نبوده، بلکه مسیر نگاه‌مان متفاوت بوده یا برخی کارها انجام نشده و یا کم‌توجهی‌هایی به جامعه محلی شده بود. البته در سه سال گذشته اقدامات اجرایی و آموزشی خوبی انجام شده است که مطمئنم این بار ارس ثبت جهانی می‌شود، چون شاخص‌های مدنظر یونسکو اجرا شده است، حتی بیشتر از آن‌چه در اولویت دیگر ژئوپارک‌های جهانی بوده است.وی اضافه کرد: یکی از راه‌هایی که می‌توانیم ارس را در بعد بین‌المللی مطرح کنیم ثبت آن در یونسکو است. در این منطقه پدیده‌های زمین‌شناسی نادری وجود دارد مثل «پرمین ـ تریاس» که گذر ۲۵۰ میلیون ساله زمین را در یک سنگ نشان می‌دهد.

اکوموزه «گلفرج» که فسیل‌ها، سنگ‌واره‌ها و آثار تاریخی این منطقه را به نمایش گذاشته.او ادامه داد:  بررسی پرونده ژئوپارک ارس که شامل هشت ژئوسایت می‌شود، دهم آذرماه در شبکه جهانی ژئوپارک‌های یونسکو آغاز می‌شود و بازرسان خردادماه سال آینده برای ارزیابی نهایی به ارس سفر می‌کنند.منیری گفت: سه سال است که جامعه محلی ارس درحال آموزش هستند. نخست مدیران و کارشناسان این منطقه تحت این آموزش‌ها قرار گرفتند و سپس جریانی در مدارس، مساجد و دهیاری‌ها راه افتاد و اینک روی بلدهای محلی متمرکز شده‌ایم.به گفته او، تمرکز ۹۹ ساعته برای آموزش بلد محلی و ایجاد شبکه همیاران داوطلب  با هدفِ حفظ و نگهداری از پدیده‌های زمین‌شناسی، برگزاری دوره‌های آموزشی برای تولید محصولات صنایع دستی مرتبط با ژئوپارک ارس با درنظر گرفتن ابعاد اقتصادی آن از جمله اقداماتی بوده که در کنار آماده‌سازی زیرساخت در ژئوسایت‌های ارس انجام شده است. همچنین می‌خواهیم تابلوهای تفسیر را در هر یک از ژئوسایت‌ها به سه زبان فارسی، انگلیسی و ترکی رایج در ایران نصب کنیم.

وی اضافه کرد: نزدیک به بیست تا سی روستا با موضوع ژئوپارک درگیر هستند، ولی تمرکز بیشتر روی آماده‌سازی روستاهای هدف گردشگری بوده است.مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی منطقه آزاد ارس در پاسخ به این پرسش که با توجه به تمرکز و محوریت منطقه آزاد ارس در فعالیت‌های اقتصادی و تجاری، چه تدبیری شده که پس از ثبت ژئوپارک در یونسکو تعرض و یا آسیبی از ناحیه پروژه‌های تجاری و اقتصادی به این ژئوسایت‌ها وارد نشود؟ اظهار کرد: طبق طرح جامع صنایع منطقه آزاد در مسیر انسانی نیست. طبق اسناد فرادستی نیز ژئوپارک ارس طوری نیست که با تغیر مدیر نابود شود، چون محدوده مناطق دقیق مشخص شده است. از طرفی حیطه‌های انتخاب شده کاربری دیگری جز ژئوسایت ندارد. بیشتر این ژئوسایت‌ها یا در دل کوه است یا روبروی رودخانه ارس که کمیته رودخانه مرزی اجازه ساخت و ساز در آن منطقه را نمی‌دهد. در نتیجه این مناطق از دخالت سرمایه‌گذار و سایر دستگاه‌ها در امان است.