بهار نیوز - ساز ناکوک مصرف سوخت با اهداف اقلیمی

گروه جامعه: براساس گزارش سازمان ملل در اجلاس جهانی تغییر اقلیم سال‌ جاری، روند مصرف جهانی سوخت‌های فسیلی طی دو دهه گذشته با تعهدات کشورها برای کاهش پیامدهای تغییر اقلیمی همخوانی ندارد؛ به‌طوری‌که رشد مصرف نفت خام طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ سالانه حدود ۱.۵ درصد و گاز طبیعی سالانه ۲.۶ درصد بوده است.

مصرف جهانی ذغال‌سنگ نیز، تا سال ۲۰۱۳ روندی افزایشی داشته و در سال ۲۰۱۸ نسبت به ۲۰۱۳، معادل ۰.۷ درصد کاهش یافته است. گزارش جدید " برنامه محیط زیست سازمان ملل UNEP " با عنوان شکاف تولید نشان می دهد که برنامه تولید سوخت های فسیلی در سال ۲۰۳۰، معادل ۵۰ درصد بیشتر از هدف دو درجه موافقت نامه پاریس است.در این گزارش برنامه های هفت تولیدکننده برتر سوخت های فسیلی (چین، آمریکا، هند، استرالیا، روسیه، اندونزی و کانادا) و سه تولیدکننده با جاه طلبی اقلیمی (آلمان، نروژ و انگلیس) بررسی شده است. برنامه تولید ذغال‌سنگ کشورهای یاد شده تا سال ۲۰۳۰، معادل ۱۵۰ درصد بیشتر از مقداری است که با هدف دو درجه سازگار است. همچنین تا سال ۲۰۴۰، حدود ۴۳ درصد نفت خام بیشتر و حدود ۴۷ درصد گاز طبیعی بیشتر از این هدف تولید خواهند کرد.

طبق اعلام مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، چشم انداز پیشرفت اهداف موافقت نامه پاریس ضعیف است. در این شرایط و با وجود سوخت فسیلی ارزان قیمت که از حمایت ها و یارانه های دولتی برخوردارند، تغییر اساسی در روند فعلی بازار مصرف انرژی جهان میسر نیست. پرداخت یارانه به سوخت های فسیلی با خارج کردن بازارهای انرژی از شکل طبیعی، تمرکز سرمایه گذاری و تعمیق وابستگی جامعه به اشتغال های مرتبط با این سوخت ها، روند انتقال انرژی به منابع تجدیدپذیر را بسیار کند کرده است.کشورهای توسعه یافته دارای منابع سوخت های فسیلی و همچنین کشورهای در حال توسعه نظیر چین و برزیل که از این منابع برخوردارند، عملاً در جهت توقف تولید سوخت های فسیلی اقدامی نمی‌کنند. در این رابطه، در گزارش برنامه محیط زیست سازمان ملل آمده است که گرچه بسیاری از دولت ها قصد دارند میزان انتشار گازهای گلخانه ای خود را کاهش دهند، اما وقتی با برنامه هایی در زمینه محدودسازی تولید یا توسعه سوخت های فسیلی مواجه می شوند، عملاً مخالفت می کنند.

منطقی کردن سهم هر یک از مدل‌های حمل و نقل از کل حمل و نقل ایران، توسعه حمل و نقل ریلی و کاهش مصرف سوخت در خودروهای تولیدی و ارتقای فناوری تولید خودرو و موتورسیکلت و حرکت به سمت تولید هیبریدی و الکتریکی، بخشی از اقدامات در این حوزه اعلام شده است.بر این اساس ارتقای کیفیت و کارکرد ناوگان حمل و نقل کشور (نوسازی ناوگان)، اصلاح، تکمیل، بهبود و تدوین قوانین و مقررات و استانداردهای مرتبط با مصرف سوخت و حمل و نقل و نظارت بر اجرای صحیح آن‌ها، اصلاح و بهبود وضعیت ترافیک و کاهش تقاضای سفر، استفاده از سوخت‌های اقتصادی و سالم‌تر با رویکرد سوخت‌های تجدیدپذیر، بهینه کردن کیفیت سوخت‌ها و سایر فرآورده‌های نفتی مورد مصرف در خودروها و نحوه توزیع آن‌ها و فرهنگ سازی، آموزش و اطلاع‌رسانی، مهم‌ترین مواردی است که در این حوزه مورد توجه قرار گرفته است.

فرسودگی بیش از ۱.۹ میلیون خودرو در ۵ سال آینده
اما درباره روند کاهشی میزان CO۲ خودروها از سال ۸۲ تا ۹۶، مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت اعلام کرده که میانگین وزنی مصرف سوخت خودروهای تولیدی در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۵ برابر ۵.۶ لیتر در صد کیلومتر (معادل ۱۳۰ گرم بر کیلومتر انتشار co۲) بوده که این عدد در سال ۲۰۲۰ باید به ۴.۱ لیتر در صد کیلومتر (معادل ۹۵ گرم بر کیلومتر انتشار co۲) برسد که هدف گذاری آمریکا برای ۲۰۲۰ مقدار ۵.۵ لیتر در صد کیلومتر است.باید توجه کرد که اتحادیه اروپا در صورت عدم رعایت حدود مجاز تعیین شده، جرایم سنگینی برای تولید کنندگان لحاظ کرده است؛ جرایم لحاظ شده برای انتشار بیش از حد مجاز در دو مرحله در نظر گرفته شده است؛ به‌طوری‌که بین سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۹ برای یک گرم بر کیلومتر اول اضافه‌تر از حد مجاز، پنج یورو به ازای هر خودرو، برای یک گرم بر کیلومتر دوم اضافه‌تر از حد مجاز، ۱۵ یورو به‌ازای هر خودرو، برای یک گرم بر کیلومتر سوم اضافه‌تر از حد مجاز، ۲۵ یورو به‌ازای هر خودرو و برای میزان انتشارهای بیش‌تر از سه گرم بر کیلومتر از حد مجاز، مقدار ۹۵ یورو برای هر گرم بر کیلومتر به‌ازای هر خودرو اخذ می‌شود.

با تمام این اوصاف، اصلاح الگوی مصرف انرژی در ایران به یک الزام تبدیل شده و استقرار مدیریت انرژی در صنایع مختلف نیز از جمله اقدام‌هایی است که به بهبود مصرف کمک می‌کند. بر این اساس، فرهنگ‌سازی از الزام‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت عنوان شده و شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت هم اعلام کرده با توجه به این مهم، طرحی را با مشارکت دانش آموزان کلید زده که پایش‌های این شرکت نشان می‌دهد این طرح نتایج خوبی هم داشته است. در نتیجه، مباحث مرتبط با اصلاح الگوی مصرف انرژی با حمایت وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش، در مدارس و دانشگاه‌های کشور باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.به تازگی نیز سهمیه بندی بنزین در کشور اجرا شد که با کنترل مصرف سوخت با توجه به میانگین بالای مصرف سوخت در کشور، افزایش توان صادرات، مبارزه با قاچاق سوخت و اختصاص منابع حاصل از مدیریت مصرف به مردم به ویژه اقشار ضعیف و کم‌درآمد به‌صورت مستقیم و نیز کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها و شهرها، از جمله اهداف اجرای این طرح اعلام شده است.