مدارس در خواب زمستانی هستند؟

شاید گریزی از تعطیلی مدارس نباشد چراکه سلامت جسمی دانش آموزان در اولویت قرار دارد اما آنچه در این میان باید تدبیری برای آن اندیشیده شود، پرکردن این ساعات دور از آموزش است.دانش آموزان صدالبته از این تعطیلی و نرفتن به مدرسه خوشحال هستند که این اقتضائات دوران کودکی و نوجوانی است و چه بسا همه ما نیز در گذشته آن را تجربه کرده ایم ولی در کنار این موضوع وقفه ای که در فرایند یادگیری و یاددهی ایجاد می شود باید با برنامه ریزی درست وقفه ای در چرخه آموزشی ایجاد نشود موضوعی که کارشناسان و صاحبنظران آموزشی نیز به آن پرداخته اند.کارشناسان معتقدند اکنون که فضای مجازی راه را برای تعامل و ارتباط خانواده ها با مدیران و معلمان مدرسه باز کرده می توان از این ظرفیت در روزهایی که دانش آموزان امکان حضور فیزیکی در کلاس درس را ندارند، بهره گرفت.

آنان می گویند مدارس باید به گونه ای برنامه های درسی و ساعات آموزشی را تنظیم کنند که در صورت بروز اتفاقاتی همچون آلودگی هوا و یا برف و سرما و وقوع باران های سیل آسا که یکی دو سالی است در برخی نقاط کشور زندگی روزمره را مختل کرده است، خللی در این چرخه ایجاد نشود.معلمان می توانند در روزهای تعطیلی مدارس، دروس و مواردی که نیاز به آموزش و تمرین دارد را از طریق فضای مجازی در اختیار خانواده ها و دانش آموزان قرار دهند و از آنها بخواهند در این فرایند غیرحضوری مشارکت کرده و اشکالات و سوالات خود را بپرسند.براساس برنامه ریزی درسی، ساعات دروس مشخص است و اگر به هر دلیل این برنامه آموزشی به هم بخورد چاره ای جز فشرده برگزار کردن کلاس ها نیست، موضوعی که تنها نتیجه آن بر هم ریختن فکر و ذهن دانش آموزان و خانواده ها است و البته معلمان نیز با آن درگیر خواهند شد.

مسوولان وزارت آموزش و پرورش ابتدا در خصوص برنامه های از قبل تعیین شده امتحانات پایه های مختلف تحصیلی اعلام کردند که بدون هر گونه تاخیر و در روزهای مقرر هفتم تا ۲۸ دی ماه برگزار خواهد شد.رییس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش چند روز قبل اعلام کرد که مدارس و مناطق باید برای جبران تعطیلات برنامه‌ریزی کنند و سازمان سنجش تنها برای زمان برگزاری امتحانات تصمیم می‌گیرد.خسرو ساکی با بیان اینکه امتحانات نوبت اول داخلی بوده و خود مدارس باید در این رابطه برنامه ریزی کنند، تصریح کرد: بازه زمانی امتحانات دی‌ماه است که اگر برگزاری امتحانات در نیمه اول مقدور نباشد در نیمه دوم برگزار خواهد شد.

رییس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی ادامه داد: برای جبران تعطیلی در خصوص آلودگی هوا مدارس به طور قطع برنامه‌ هایی در نظر می گیرند و هر مدرسه‌ای به صورت غیرمتمرکز به مقتضای شرایط خود برای جبران ایام تعطیل تصمیماتی می گیرند.به گفته ساکی بهتر است امتحانات در نیمه دوم دی ماه به بعد برگزار شود و امتحانات داخلی پایه های مختلف تحصیلی در مدارس به فراخور شرایط باید برنامه ریزی شود..وی گفت: امتحانات نهایی سراسری بوده و قابل تغییر نیست و باید در زمان مقرر از دوم دی آغاز شده و تا ۲۳ دی‌ماه ادامه پیدا کند.رییس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی افزود: امتحانات نهایی دی ماه ۱۳۹۸ برای دانش آموزان سال دوازدهم روزانه، دانش آموزان بزرگسال و داوطلب آزاد پایه سوم متوسطه نظری و فنی و حرفه ای و پیش دانشگاهی شاغل به تحصیل در مدارس داخل و خارج از کشور، از دوم دی‌ماه آغاز شده و تا ۲۳ دی‌ماه ادامه می یابد.

اما پس از آن مدیران مدارس با ارسال پیامی به خانواده ها و دانش آموزان اعلام کردند که با توجه به وضعیت هوا و قابل پیش بینی نبودن تعطیلات پیش رو، طبق الزام اداره آموزش و پرورش تصمیم بر آن شده آزمون ها از ۱۴ دی ماه شروع شود لذا برنامه کلاس های تقویتی و امتحان مجدد در فرصت مناسب اعلام خواهد شد و هفته بعد در صورت تعطیل نبودن کلاس های درس و تقویتی بر اساس روال قبل برقرار است.یکی از کارشناسان نظام آموزشی که خود معلم است در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش درباره وقفه ساعات آموزشی به دلیل آلودگی هوا گفت: هنگامی که مدرسه به هر دلیل تعطیل می شود قاعدتاً باید در وقتی مناسب، آموزش های عقب افتاده جبران شود. اگر تعطیلی کم باشد جبران کار، زیاد سخت نیست اما وقتی تعطیلی زیاد و مکرر باشد کار ، خیلی سخت و حتی شاید ناممکن شود.مهدی بهلولی ادامه داد: این روزها که شاهد تعطیلی پیاپی مدارس در بسیاری از استان ها و شهرهای کوچک و بزرگ کشور هستیم به طور قطع آسیب هایی که به آموزش وارد می شود، کم نیست و جبران آن برای دانش آموز و آموزگار و مدرسه بسیار سخت است.

وی تصریح کرد: تعطیلی ناخواسته و پیش بینی نشده مدارس باعث می شود که درس ها عقب بیفتند و برای جبران آن، در بهترین حالت این است که آموزگار، چند کلاس جبرانی بگذارد اما چون تعداد تعطیلی ها زیاد است اغلب کلاس های جبرانی، فشرده می شوند و آموزگاران، ناگزیر هستند درس چند جلسه را در یک یا دو جلسه خلاصه کنند. در این صورت، تدریس دروس اغلب سطحی و نکته ای خواهد بود و فرصت کافی برای فکر کردن به دانش آموزان داده نمی شود.این کارشناس آموزشی یادآورشد: درست است که این تعطیلی ها بیش و پیش از هر چیز به خاطر سلامت دانش آموزان است اما از طرف دیگر، این موضوع ناخواسته در ذهن ها جا می افتد که آموزش در اولویت قرار ندارد و به همین دلیل است که به محض آلودگی هوا، مسوولان تصمیم به تعطیلی مدارس می گیرند.

بهلولی اضافه کرد: آموزش و پرورش به طور طبیعی دارای مشکلات و نقایص بسیاری است اما برخی مسائل نیز از بیرون وزارتخانه تحمیل می شود و می توان گفت موضوع آلودگی هوا، نشان بارزی از ناکارآمدی مدیریت است که آسیب های بسیاری را به نظام‌ آموزش وارد می کند.وی ادامه داد: از آنجا که اغلب این تعطیلی ها در روزهای یکشنبه بوده من به عنوان معلم از تدریس باز مانده ام و براساس برنامه درسی به جای تدریس دو فصل تنها یک درس انجام شده و من مجبور هستم قبل از برگزاری امتحانات کلاس های جبرانی برای دانش آموزان برگزار کنم.این کارشناس تصریح کرد: در این صورت کلاس های جبرانی صرفا به صورت سطحی و سریع و تنها برای رفع اشکال خواهد بود تا حجم باقیمانده از دروس در یکی دو جلسه تدریس شود و در این شرایط فرصت تمرین کردن از دانش آموزان گرفته خواهد شد و ا قدام دیگر نیز این است که دروس باقیمانده در ترم بعد لحاظ شود که این موضوع نیز فشردگی درس ها را به دنبال دارد.

بهلولی اضافه کرد: نکته د یگر اینکه در بسیاری از روزهایی که مدارس در شرایط آلودگی هوا دایر هستند و شاخص آلودگی هوا بالا است، دانش آموزان در کلاس درس دچار سردرد و خستگی هستند و چندان تمایلی به بودن در کلاس و گوش کردن به صحبت های معلم ندارند.وی خاطرنشان کرد: در برخی کشورها در چنین شرایطی امکاناتی همچون ماسک و یا کپسول اکسیژن در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد که در مسیر خانه به مدرسه و بالعکس استفاده کنند همچنین فضاهای آموزشی به گونه ای طراحی و ساخته شده که کمترین آلودگی وارد کلاس ها می شود.در شرایطی که امکان تجهیز مدارس به وسایل و تجهیزات استاندارد برای محافظت در برابر آلودگی هوا وجود ندارد و گریزی هم از تعطیلی مدارس نیست به نظر می رسد مسوولان نظام آموزشی باید به گونه برنامه ریزی درسی را مدیریت کنند که لطمه ای به تحصیل دانش آموزان وارد نشده اما در عین حال سلامت جسمی آنان نیز تامین شود.