گسل مسبب این زلزله، قطعه‌ای از گسل آناتولی شرقی بوده است که با طول حدود ۶۰ کیلومتر در این زلزله با حرکت امتدادلغز چپ‌گرد گسیخته شد. چهار دقیقه بعد از رخداد، اعلام اولیه رخداد زمین‌لرزه‌ای شدید در مرکز ترکیه را از مرکز زلزله‌شناسی اروپا- مدیترانه در پاریس، روی گوشی تلفنم دریافت کردم.این زمان از زمان کافی برای اعلام رخداد زمین‌لرزه از سوی مراکز زلزله‌شناسی هم کوتاه‌تر است و اعلام و هشدار رخداد زمین‌لرزه‌ای شدید در یک کشور (حتی قبل از اینکه اندازه آن تخمین زده شود) به این ترتیب از طریق فناوری اطلاعات و استفاده کاربران اینترنت فراهم شده است؛ به نحوی‌که به محض رخداد زمین‌لرزه، تعداد کسانی که پایگاه اینترنتی مرکز زلزله‌شناسی خاصی را مورد جست‌وجو قرار می‌دهند یا در ابزارک (اپلیکیشن) آن پایگاه احساس‌شدن زمین‌لرزه‌ای را اعلام می‌کنند، ناگهان بیشتر می‌شود.این بیشترشدن در یکی، دو دقیقه، به چند‌ده (گاه چندصد) برابر متوسط رجوع از نشانی‌های آی‌پی در آن محدوده مکانی و زمانی بیشتر می‌شود. هرگاه چنین شود، بر اساس نرم‌افزار خودکاری که برای چنین موضوعی طراحی شده است، مرکز زلزله‌شناسی اروپا- مدیترانه با این افزایش ترافیک، به مراجعه‌کنندگان از آن محدوده نشانی‌های کاربران که در جست‌وجو یا اعلام احساس یک زمین‌لرزه‌اند، اعلام می‌کند زمین‌لرزه‌ای در آن محدوده دنیا حس شده است. این پیام در همه سامانه‌های اطلاع‌رسانی آن مرکز از پیامک تا تلگرام و توییتر قرار می‌گیرد.

 

توجه کنید که این اطلاع‌رسانی هنگامی ممکن است که کاربران از وی‌پی‌ان برای دسترسی به اینترنت استفاده نکنند (به دلیل فیلترینگ گسترده مجبور به استفاده از وی‌پی‌ان نشوند)؛ چرا‌که کاربری که از فیلترشکن استفاده می‌کند، نشانی آی‌پی جدیدی برای اعلام محل خود می‌سازد که آن نشانی جدید معمولا در کشوری دیگر و مکانی غیرقابل‌استفاده در سامانه اعلام سریع وقوع زمین‌لرزه است.در زمین‌لرزه جمعه‌شب ترکیه در فاصله حدود هفت دقیقه بعد از رخداد، بزرگای زمین‌لرزه به همراه موقعیت کانون از سوی مراکز لرزه‌نگاری مختلف (از‌جمله مراکز زلزله‌شناسی خود کشور ترکیه) اعلام شد.در حدود ۱۰ دقیقه بعد از رخداد، «سازمان مدیریت بحران» ترکیه (که ترجمه دقیق نام آن «سازمان مدیریت اضطرار و سانحه» است و مخفف نام آن به ترکی به صورت آفاد –AFAD- شناخته می‌شود) نقشه محل کانون به همراه نام روستا‌ها و شهر‌های اطراف کانون و موقعیت گسل‌های اصلی پیرامون کانون را روی تمام صفحه‌های اطلاع‌رسانی خود به اشتراک گذاشت.

 

این سرعت عمل در اعلام اندازه و منتشر‌کردن نقشه دقیق کانون زلزله به همراه گسل‌ها از سوی مدیریت امور زمین‌لرزه سازمان مدیریت بحران ترکیه که سازمانی زیر نظر وزارت کشور ترکیه است، درخور ستایش است. یادآوری می‌شود که این سازمان از نظر تاریخچه شکل‌گیری، یک سال بعد از شکل‌گیری سازمان مدیریت بحران در ایران در سال ۱۳۸۸ شمسی تأسیس شده و مانند سازمان مدیریت بحران در کشور ما، زیرمجموعه وزارت کشور ترکیه است.رئیس کنونی سازمان «آفاد»، دکتر «مهمت گول‌اغلو»، متولد ۱۳۶۱ شمسی و فارغ‌التحصیل دانشکده پزشکی دانشگاه مرمره است. او دکترای تخصصی (پی‌اچ‌دی) خود را در رشته سلامت عمومی از دانشکده سلامت دانشگاه استانبول دریافت کرده است. او سال‌ها در سازمان‌های مردم‌نهاد ترکیه در زمینه کمک‌های بشردوستانه فعالیت کرده و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ دبیرکل سازمان هلال‌احمر ترکیه (کیزهیلای) بوده است.

 

توجه کنید که دکتر «گول‌اغلو» در ۳۵‌سالگی در مرداد ۱۳۹۶ به ریاست سازمان مدیریت بحران ترکیه منصوب شده و اکنون ۳۷ ساله است.اگر مقایسه‌ای از نظر سرعت عمل و نوع، کیفیت و شکل خروجی و عملکرد سازمان‌های مدیریت بحران ترکیه و ایران در ۱۰ ساله اخیر انجام شود، آنگاه می‌توان مهم‌ترین دلیل چالاکی و مدرن‌شدن مدیریت و عملکرد در سازمان‌های مدیریتی و حاکمیتی ترکیه را در نوع و کیفیت برگزیدن مدیریت برای سازمان مدیریت بحران ترکیه دریافت.به یاد آوریم که حدود ۲۰ سال قبل شاید سرعت عمل سازمان‌های دولتی در ترکیه شبیه سازمان‌های مشابه در ایران بود؛ ولی تحولی به‌ویژه در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ شمسی در این کشور رخ داده است.این همان راه توسعه‌ای است که قبلا در همین روزنامه «شرق»، درباره آن به‌ویژه درخصوص کشور‌های در‌حال‌توسعه موفق مانند ترکیه، مکزیک، شیلی، آرژانتین، مالزی، فیلیپین، برزیل و...در برگزیدن نسل جدیدی از متخصصان جوان و تحصیل‌کرده که ضمن تحصیلات مدرن و به‌روز در بالاترین سطوح، آشنایی کامل با دو یا حداقل یک زبان بین‌المللی دارند و خداحافظی با نسل قبلی مدیران صرفا سیاسی و بوروکرات سیستم‌های دولتی‌شان، بر آن تأکید کرده بودم. نتیجه چنین برگزیدنی، پیشرفت محسوس و عملکرد مثبت امروز سازمان مدیریت بحران ترکیه است.

بهار نیوز