بهار نیوز - دومین کشور صادرکننده برنج در تنگنا

گروه اقتصادی: تایلند به عنوان ششمین کشور تولیدکننده برنج و دومین کشور صادرکننده این محصول، این روزها برای حفظ جایگاه جهانی خود در رقابت با کشورهای دیگر، دوران پرچالشی را می‌گذراند و ناچار است شیوه تولید خود را با نیازهای جدید بازار جهانی هماهنگ کند.

بعد از ۵ سال که تایلند عنوان تولیدکننده بهترین برنج معطر جهان را از آن خود کرده بود، سال ۲۰۱۹ برنج "اس تی ۲۵” ویتنام و سال ۲۰۱۸ برنج معطر کامبوج این عنوان را از تایلند ربودند و این کشور نتوانست عنوان تولیدکننده بهترین برنج معطر جهان را از آن خود کند.“بانکوک پست” اخیرا در گزارشی اعلام کرد که این یک هشدار برای مردم و مقامات تایلند است تا اقدامات لازم را برای توسعه برنج “هومالی” یا “جاسمین” یا “معطر تایلندی” به عنوان شناخته‌شده‌ترین گونه برنج در این کشور مطابق با نیازهای بازار جهانی انجام دهند.
برگشت به دوران اوج
«چارون لاتاماتاس»، رئیس انجمن صادرات برنج تایلند گفت: اکنون وقت آن است که بخش دولتی و خصوصی دست به دست هم بدهند تا کیفیت برنج تایلند را مطابق با انتظارات بازار جهانی ارتقا بدهند. در دو دهه گذشته تایلند صادرکننده اصلی برنج در جهان بود و محصول خود را با هر کیفیتی به فروش می‌رساند، اما اکنون با افزایش رقیبان باید فکری اساسی کرد.وی افزود: کمبود تحقیقات و نبود تلاش برای تولید انواع بهتر برنج هومالی به شهرت این کشور در زمینه تولید برنج باکیفیت آسیب زده‌است.به گفته لاتاماتاس، ارزش پول ملی این کشور بالا رفته و قیمت هر تن برنج در این کشور حدود ۱۲۰۰ دلار در هرت ن است که این عامل نیز به افت جایگاه جهانی برنج تایلند کمک کرده‌است. در نتیجه برای مثال، ویتنام که قیمت برنجش نصف برنج تایلند است(حدود ۶۰۰ دلار در هر تن)، سهم بیشتری از بازار را از آن خود کرده است.

وی ادامه داد: دلیل برتری ویتنام در سال گذشته تولید انواع مختلف برنج، افزایش کیفیت و کمیت محصول و به‌روز کردن نوع برنج معطر بوده‌است. در مقابل، تایلند هنوز در تولید نوع قدیمی برنج خود از جمله هومالی و پاتوم تانی مانده و نوع جدیدی از برنج را به بازار معرفی نکرده‌است. همچنین میزان تولید برنج در زمین‌های تایلند کمتر از نصف تولید در ویتنام است.رئیس انجمن صادرات برنج تایلند اظهار کرد: در حالی‌که بازار جهانی این روزها بیشتر به برنج با بافت نرم اقبال نشان می‌دهد، برنج تایلندی همچنان بافت سخت خود را حفظ کرده است. ‌ هرچند در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای تولید انواع برنج نرم انجام شده اما سرعت آن پایین و موفقیت آن کم بوده است.وی اضافه کرد: اگر سریع‌تراقدامی انجام نشود برنج هومالی به خاطره‌ها خواهد پیوست. وقتی ذائقه مصرف‌کنندگان به برنج دیگر کشورها عادت کند، کار تایلند برای برگشتن به دوران اوج سخت‌تر خواهد شد.
انتقاد از سیاست‌ها
لاتاماتاس از سیاستمداران انتقاد می‌کند که برای جلب حمایت کشاورزان فقط خرید تضمینی برنج و دیگر سیاست‌های مداخله‌ای در قیمت را در پیش گرفته‌اند. این سیاست‌ها هیچ کمکی به توسعه ارقام جدید برنج نمی‌کند. زیرا وقتی برنج‌کاران از سیاست‌های مداخله‌ای قیمت راضی هستند، تلاشی برای افزایش کیفیت و کمیت محصول خود نمی‌کنند.رئیس انجمن صادرات برنج تایلند ادامه داد: دولت باید تولید انواع برنج هومالی و میزان تولید محصول در هر هکتار را توسعه بدهد تا در نهایت هزینه‌های تولید کاهش یابد. راهکار دیگر این است که مراکز تحقیقاتی برنج در تایلند از ابزارها و پژوهشگران به‌روز بهره ببرند.
پایین‌آوردن هزینه‌های تولید
“نیپون پاپونساکورن”، عضو انستیتو تحقیقات توسعه‌ای تایلند گفت: یک راهکار برای کاهش قیمت برنج، پایین آوردن هزینه‌های تولید با افزایش میزان محصول است. دولت باید از انجام تحقیقات در این زمینه حمایت کند؛ کاری که کشور چین انجام داده است. به جای مبالغه کردن که برنج تایلند از برنج دیگر کشورها بهتر است، باید به فکر هماهنگ‌کردن تولید با نیازهای جدید بازار جهانی بود.وی ادامه داد: بردجه سالانه فعلی ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون بات تایلند (۷ میلیون دلار) برای انجام تحقیقات، میزان کمی است و پژوهشگران را جذب نمی‌کند. رقیبان ما ارقامی بسیار بالاتر در این زمینه هزینه می‌کنند.
تولید محصول مقاوم
“تانی اسریوانچاری”، عضو هیئت رئیسه دانشکده کشاورزی دانشگاه کاستسارت تایلند نیز گفت: برنج هومالی تایلند از ترکیب و رشد ارقام “خائو داک مالی ۱۰۵” و “کورخور ۱۵” در سال ۱۹۵۹ به دست آمده و معطر، دانه بلند و نرم است. اما از آن زمان تاکنون هیچ تلاشی برای توسعه ترکیب آن انجام نشده است. این درحالی است ‌که رقیبان ما تلاش کرده‌اند ارقام مرغوب‌تری را تولید کنند. البته دپارتمان برنج در تلاش است میزان محصول مقاوم در برابر بیماری‌ها و آب‌وهوا را افزایش دهد.وی اضافه کرد: تحقیقات دانشکده ما نشان می‌دهد مشکل فعلی ارتباطی به نوع برنج تولید شده در تایلند ندارد و بیشتر به مراحل برداشت و بسته‌بندی محصول برمی‌گردد که به کیفیت و عطر آن آسیب می‌زند.
تولید و صادرات برنج در تایلند
برنج مهم‌ترین محصول اقتصادی و صادراتی تایلند است. این کشور سالانه به طور متوسط ۱۰ میلیون تن برنج به سراسر جهان صادر می‌کند و بعد از هند دومین کشور صادرکننده برنج در جهان است. برنج بعد از لاستیک طبیعی، دومین محصول صادراتی است. بیشتر محصولات کشاورزی صادراتی تایلند رتبه بالایی در تامین نیاز بازارهای جهانی دارند.تایلند سالانه ۱۹ میلیون تن برنج تولید و ۱۱ میلیون تن برنج به کشورهای دیگر صادر می‌کند. سهم تایلند از تولید جهانی برنج ۴ درصد و در صادرات ۲۴ درصد است.براساس اعلام مرکز فن‌آوری غذا و کود آسیا، حدود نیمی از زمین‌های کشاورزی این کشور به کشت برنج اختصاص دارد و بیشتر زمین‌های کشاورزی در مقیاس کوچک است.تا قبل از سال ۲۰۱۲، تایلند بیش از ۳۰ سال به طور مداوم نخستین صادرکننده برنج بود، تا این‌که در این سال هند از تایلند پیشی گرفت.در طول ۵۰ سال گذشته، صادرات برنج تایلند از ۲ میلیون تن به ۱۱ میلیون تن در سال افزایش یافته است، اما سهم تایلند از بازار جهانی بین ۱۰ تا ۴۰ درصد نوسان داشته است.کشور بنین در آفریقا، چین و امریکا به ترتیب سه کشور واردکننده برنج تایلند هستند. برنج صادراتی تایلند بیشتر شامل برنج هومالی، سفید، گلوتنی و نیمه پخته است.براساس اعلام سایت نومبئو، در حالی‌که برنج بالاترین قیمت را به ترتیب در ژاپن، امریکا و کره جنوبی (۴/۸۲، ۳/۸۸ و ۳/۶۳ دلاربرای هر کیلوگرم) دارد، قیمت هر کیلوگرم برنج در تایلند ۱/۲۲ دلار است. این میزان در ایران ۲/۹۲ دلار اعلام شده است.
خرید تضمینی
از سال ۲۰۱۳ دولت تایلند سیاست خرید تضمینی را در پیش گرفته که قیمت بالاتری را نسبت به قیمت بازار آزاد پیشنهاد می‌دهد. در نتیجه بیشتر برنج تولیدی به دولت فروخته می‌شود. این امر منجر به پر شدن آسیاب‌های برنج شده است.سیاست‌های فعلی وزارت کشاورزی این کشور برای تولید باکیفیت به این شرح است:
۱-برنامه کاهش تولید مازاد به منظور منطبق کردن آن با تقاضا: طبقه‌بندی مناطق کشت برنج به مناطق مناسب و نامناسب و در نتیجه توسعه کارآمدی و کیفیت محصول در زمین‌های مناسب و کشت ترکیبی یا تغییر کشت در مناطق نامناسب
۲-کاهش هزینه تولید و افزایش کیفیت با انتقال دانش و فن‌آوری به کشاورزان
۳-برگزاری دوره‌های آموزشی و حمایتی در زمینه‌هایی مانند بسته‌بندی و برندسازی
اهدافی که دولت برای سال‌های آینده درنظرگرفته نیز به این ترتیب است:
۱-همه محصولات باید استانداردهای امنیتی و سلامت را تا سال ۲۰۲۰ کسب کنند.
۲- ۶۰ درصد محصول برنج تا سال ۲۰۲۷ باید ارگانیک باشد.
انواع برنج تایلندی
همان‌طور که در کشور ما حدود ۲۰ رقم برنج کشت می‌شود، گونه‌های مختلف برنج در تایلند نیز کشت می‌شود که متداول‌ترین آن‌ها به این شرح است:
-برنج هومالی یا جاسمین یا معطر تایلندی: رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوع برنج در تایلند است که عطر گل جاسمین می‌دهد و وقتی پخته می‌شود عطر آن بیشتر هم می‌شود.
-برنج پاتوم تانی: دومین نوع برنج در تایلند از نظر محبوبیت است که ظاهر و بافت آن به هومالی شباهت دارد. این برنج نیز معطر است.
-برنج سفید دانه شکسته: یک محصول فرعی در فرآیند آسیاب برنج سفید است. با وجود انرژی بالا، فیبر کم و ارزش غذایی پایینی دارد. این برنج بیشتر برای تولید آرد برنج استفاده می‌شود.-برنج نیمه پخته: این نوع برنج وقتی در سبوس است جوشانده می‌شود تا فرآیند تولید آن آسان‌تر شود. این برنج کیفیت بالایی دارد و ارزش غذایی آن تا ۸۰ درصد به برنج قهوه‌ای شباهت دارد. به همین دلیل از اوایل قرن بیستم، کشت این برنج در آمریکای شمالی رواج پیدا کرده است.-برنج سفید: نوعی برنج دانه بلند است که وقتی پخته می‌شود جدا جدا، سبک و پفکی می‌شود. این برنج بیشتر در همه نقاط تایلند به‌ویژه مرکز آن کشت می‌شود. برخلاف برنج هومالی این برنج می‌تواند دو تا سه بار در سال کشت شود.
-برنج قهوه‌ای یا کائو دام: رنگ مشکی متمایل به قرمز و بافت ترد دارد. به دلیل داشتن لایه سبوس، این نوع برنج فیبر و ویتامین “ب” بالاتری نسبت به دیگر انواع برنج دارد.
-برنج چسبناک یا خائو نئو: این برنج با اندازه کوچک و رنگ شناخته می‌شود. ترکیب نشاسته‌ای این برنج آن را چسبناک می‌کند. این برنج معمولا با دست و همراه غذاهای خاصی خورده می‌شود.