تردید پاکستان و لبریز شدن صبر ایران!

بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران هفته گذشته در جمع خبرنگاران گفت که ایران امیدی به صادرات گاز طبیعی خود به پاکستان ندارد زیرا شرایطی که دولت پاکستان تعیین کرده، صادرات گاز ایران را به این کشور بعید کرده است. پاکستان تاکنون سیاست مبهمی را در زمینه پروژه واردات گاز از ایران دنبال کرده است. این کشور هم به لحاظ سیاسی و هم به لحاظ مالی موضع مشخصی را در قبال پروژه اتخاذ نکرده و تکلیف خود را نمی‌داند. به نظر می‌رسد پاکستان به توجه به اینکه به طور همزمان پروژه دیگری را برای واردات گاز از ترکمنستان(خط لوله ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) در نظر دارد به نوعی سعی دارد، ایران را نیز از دست ندهد ولی در دو راهی مانده است.

خط لوله تاپی(ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) به دلیل مشکلات امنیتی در افغانستان مشکلات عدیده خود را دارد و خط لوله آی-پی(ایران-پاکستان) مانع آمریکا را سر راه خود می‌بیند. آمریکا به عنوان یکی از متحدان پاکستان به طور مشخص مخالفت خود را با پیشرفت این پروژه اعلام کرده و اسلام آباد را در صورت پیشبرد آن به تحریم تهدید کرده است. پاکستانی‌ها اگرچه در مقاطع مختلف در حرف قاطعیت خود در پیگیری پروژه اعلام کرده اند اما در عمل این موضوع را نشان نداده و تلاش چندانی را برای تکمیل آن تا مهلت مقرر(دسامبر 2014)انجام نداده اند.

این موضوع را می‌توان از سفر اخیر نواز شریف نخست وزیر پاکستان به آمریکا و کسب تکلیف در این زمینه از واشنگتن دریافت. از حیث تامین مالی، پاکستان تاکنون چندین بار رویکرد خود را در قبال این پروژه تغییر داده است. در زمان دولتهای قبلی در دو کشور ایران و پاکستان، ایران به دلیل مشکلات این کشور در تامین هزینه احداث بخش پاکستانی خط لوله با اعطای یک وام 500 میلیون دلاری به عنوان سرمایه گذاری در پروژه موافقت کرد.

این در حالیست که اخیرا پاکستانی‌ها برخلاف قول و قرار قبلی خواستار بازنگری ایران در قیمت گاز صادراتی و همچنین دریافت یک وام دو میلیارد دلاری شده و به نوعی مسئولیت احداث پروژه در خاک خود را به ایران محول کرد. تاخیر پاکستان در زمینه احداث 780 کیلومتر باقیمانده از خط لوله در خاک خود در حالیست که براساس قرار‌داد بین دو کشور هر یک از طرفین که مسوول تاخیر باشد باید جریمه سنگینی را به طرف مقابل بپردازد و پاکستان در صورت تاخیر باید روزانه سه میلیون دلار جریمه به ایران بپردازد. البته زنگنه در ادامه ابراز ناامیدی خود از پروژه صلح به این نکته اشاره کرده جریمه پاکستان نیز فایده ای ندارد زیرا آنها پولی ندارند که به ایران بپردازند.

این در حالیست که پاکستان علاوه بر مواجه با کمبود مزمن گاز، زمستان امسال با کمبود شدید مواجه است و عرضه‌ گاز حتی به مصرف‌کنندگان خانگی نیز با محدودیت مواجه خواهد بود. اما در پی اظهارات زنگنه، پاکستانی‌ها که تاکنون سیاست مبهمی را درباره دنبال کردن پروژه واردات گاز از ایران دنبال کرده اند، به تکاپو افتادند و بر عزم جدی خود در دنبال کردن این پروژه تاکید کردند.

مقامات صنعت و بازرگانی پاکستان از نخست وزیر این کشور خواسته اند اقدامات فوری را برای نجات این قرار‌داد انجام دهد و وزیر نفت و منابع طبیعی پاکستان پس از سخنان زنگنه تقریبا هر روز در گفتگو با رسانه ها از عزم جدی این کشور در دنبال کردن پروژه تاکید کرده است. زنگنه روز یکشنبه نیز در حاشیه اجلاس وزرای مجمع کشورهای صادرکننده گاز از پاکستان خواست که بخش پاکستانی خط لوله را خود این کشور بسازد. بیژن زنگنه وزیر نفت ایران گفت: مقادیر زیادی گاز در نزدیکی مرز پاکستان آماده تحویل به این کشور است.

وی افزود: پاکستان باید بخش پاکستانی خط لوله را خودش بسازد. در صورتی که پاکستان برای احداث این خط لوله در خاک خود اقدام کند، پروژه تکمیل خواهد شد و گاز ایران به این کشور صادر خواهد شد. این خط لوله در صورت تکمیل روزانه 21.5 میلیون مترمکعب از گاز ایران را به پاکستان منتقل خواهد کرد. فاز آخر احداث این خط لوله در پاکستان که هزینه‌ آن 1.5 میلیارد دلار برآورد می‌شود در ماه مارس امسال کلید خورده است. ایران تاکنون این خط لوله را در خاک خود احداث کرده است و منتظر احداث 780 کیلومتر باقی‌مانده از این خط لوله است.