تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۰۴ ساعت ۱۴:۰۵
کد مطلب : ۲۰۶۳۳۸
کرونا؛ تازه‌ترین تحولات در زمینه واکسن و درمان
گروه علمی: تحقیقات آزمایشگاهی یا به عبارتی مراحل کارآزمایی بالینی داروها به فازهای مختلف تقسیم می‌شوند.
کارآزمایی پیش‌بالینی و فاز صفر (دوزهای بسیار کم). سپس فاز یک (روی داوطلبان تندرست با در نظر گرفتن دوزهای مختلف و زیر نظر پژوهشگران با رصد عوارض جانبی) و فاز دو، که برای رصد تاثیر دارو و عوارض جانبی احتمالی‌ست. در فاز سوم روی درمان بیماران با داروی جدید، و در کنار آن با روش‌های استاندارد تمرکز می‌شود. شمار بزرگ‌تری از بیماران و داوطلبان و به‌طور اتفاقی انتخاب می‌شوند و آزمایش روی آنها انجام می‌شود.در فاز چهارم پژوهشگران بر کارآزمایی دارو پس از ارائه به بازار و رصد استفاده عمومی از آن توسط شهروندان متمرکز می‌شوند.
«استَـت»، وب‌سایت تخصصی در زمینه بهداشت و سلامت، در گزارش تازه‌ای، واپسین دستاوردها و تحولات در زمینه تولید و تحقیقات برای ساخت دارو و واکسن مقابله با ویروس کرونا را ارائه کرده‌است. خلاصه‌ای از این گزارش و گزارش‌های دیگر مربوط به تولید دارو و واکسن را رادیو فردا در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد.
شرکت گلیلیاد (آمریکا)
هدف: درمان
کارآزمایی: فاز ۳
داروی این شرکت با هدف درمان بیماری ناشی از کروناویروس سارس-۲ در کشورهای مختلف آزمایش شده است. از جمله در کشور چین که دوزهای مختلف دارو به هزار بیمار داده شده است. هدف اولیه کاستن از تب و بهبود وضعیت بیمار برای انتقال به خارج از بیمارستان طی دو هفته است.
اسکلتیس فارما (چین)
هدف: درمان
کارآزمایی: فاز ۱
این دارو ترکیبی‌ست، از داروهای مقابله با اچ‌آی‌وی و هپاتیت سی. در فاز اول کارآزمایی قرار دارد و روی ۱۱ داوطلب آزمایش شده‌است. اما هنوز مشخص نیست آزمایش‌های گسترده‌تری صورت می‌گیرد یا نه.
مدرنا تراپتیکس (آمریکا)
هدف: واکسن
کارآزمایی: فاز ۱
شرکت مدرنا یک ماه و نیم پس از شیوع ویروس یک واکسن تجربی را ثبت کرد. این شرکت در همکاری با موسسه ملی سلامت، از نهادهای مرتبط به وزارت بهداشت و خدمات انسانی در آمریکا، برای ساخت واکسن احتمالی‌ست. یک مقام دولت آمریکا اواخر اسفند به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته بود که نخستین مرحله از آزمایش بالینی آغاز شده‌است.
کان‌سینو (هنگ‌کنگ، چین)
هدف: واکسن
کارآزمایی: فاز ۱
شرکت کان‌سینو با همکاری ارتش چین در تلاش برای ساخت واکسن مقابله با کرونای جدید است. دو روز پیش «پیپل دیلی» چین گفته بود، پژوهشگران آکادمی علوم پزشکی نظامی، اجازه یافته‌اند تا آزمایش‌های بالینی روی واکسن احتمالی را آغاز کنند. جزئیات مربوط به فاز اول آزمایش‌های بالینی نشان می‌دهد که تست واکسن روی ۱۰۸ نفر در زمانی بین ۱۶ مارس و ۳۱ دسامبر صورت می‌گیرد.
شماری دیگر از داروها و واکسن‌ها نیز توسط شرکت‌های مختلف در فاز پیش‌بالینی قرار دارند.
از جمله می‌توان به تحقیقات مربوط به واکسن بیو-ان-تک و «کیور واک» اشاره کرد. کیورواک یک شرکت آلمانی‌ست که اخیر گزارش‌هایی در مورد آن منتشر شده‌است. روزنامه آلمانی «ولت ام زونتاگ» به نقل از مقام‌های دولتی آن کشور گفته بود دولت دونالد ترامپ ظاهرا شماری از دانشمندان و پژوهشگران شرکت «کیور واک» را تشویق کرده تا برای آمریکا کار کنند. هرچند سفیر آمریکا در برلین این گزارش را رد کرده‌است.
شرکت آمریکایی «الی لیلی» از دیگر شرکت‌ها است که در حال همکاری با شرکت کانادایی اب‌سه‌له‌را برای ساخت دارو هستند. آنها می‌گویند هدفشان رسیدن به مرحله کارآزمایی بالینی در چهار ماه پیش رو است.
پنج دلیل امیدوارکننده در مقابله با ویروس مرگبار کرونا
همزمان با عبور شمار مبتلایان به ویروس کرونا از مرز ۳۳۱ هزار نفر و جان‌باختن بیش از ۱۴ هزار نفر در سراسر جهان، نتایج اولیه برخی تحقیقات در حال انجام برای شناسایی نحوه مقابله کارآمد با این ویروس مرگبار، امیدها را تازه و زنده کرده است. در حالی که دیگر نمی‌توان تنها با تکیه بر برخی اقدام‌های احتیاطی مستمر به مردم در خصوص ایمن ماندن از بیماری کووید-۱۹ اطمینان داد، نتایج برخی تحقیقات نوظهور راه را برای یافتن روش معالجه و پیشگیری از آن باز کرده است.
۱- کارآیی روش‌های جلوگیری از ابتلا
محققان در هنگ‌کنگ کارآیی روش جلوگیری از سرایت ویروس کرونا را در ۴۳ بیمارستان ارزیابی کرده‌اند. نتایج دلگرم کننده این ارزیابی بدین شرح است: « در ۶ هفته نخست آغاز شیوع بیماری کووید-۱۹، از میان ۴۱۳ تن از کارکنان بخش مراقبت‌های بهداشتی بیمارستان‌ها ۴۲ تن به ویروس کرونا مبتلا شدند. از این تعداد ۱۱ نفر از هیچ‌گونه محافظی در برابر این ویروس استفاده نکرده بودند. ولی با اجرای روش‌های روزآمد مقابله با سرایت، هیچ مورد جدیدی از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در این بیمارستان‌ها گزارش نشد.»
ونسان چِنگ، از گروه میکروبیولوژی بیمارستان کویین مَری در هنگ کنگ، اساس این روش‌های پیشگری را رعایت بهداشت دست، پوشیدن ماسک و استفاده مناسب از تمامی ابزارهای محافظت شخصی در مراقبت از بیمار عنوان می‌کند.
۲- احتمال عدم ابتلای مجدد افراد بیمار
نتایج آزمایش انجام شده بر روی ۴ میمون مبتلا به ویروس کرونا نشان داده که آنها احتمالا پس از بهبود در مقابل این ویروس مقاوم شده‌اند. محققان دانشگاه آکسفورد در بریتانیا ۲۸ روز پس از بهبودی به دو میمون حاضر در این جمع بار دیگر ویروس کرونا تزریق کردند ولی نتایج ۹۶ آزمایش اخیر آنها نشان داده که حداقل یکی از آنها در برابر ابتلای دوباره به بیماری کووید-۱۹ مقاوم شده است. نتیجه اولیه این تحقیق این امیدواری را ایجاد کرده که شاید بدن انسان‌های مبتلا به این ویروس نیز در برابر ابتلای دوباره به آن مقاوم شود.
۳- انجام آزمایش اولیه واکسن کرونا
شرکت داروسازی مُدرنا روز ۲۴ فوریه پس از اعلام کشف واکسن کرونا نمونه اولیه آن را به سازمان ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا ارسال کرد و پس از انجام بررس‌های اولیه، سازمان غذا و داروی آمریکا روز ۴ مارس مجوز شروع آزمایش آن بر روی انسان را صادر کرد.
مرحله نخست آزمایش واکسن کرونا که «اِم‌آر‌اِن‌اِی-۱۲۷۳» (mRNA-1273) نام دارد، از ۱۶ مارس آغاز شده است. در این مرحله، واکسن بر روی ۴۵ نفر که در فاصله سنی ۱۸ تا ۵۵ سال قرار دارند، آزمایش خواهد شد. این افراد به سه گروه ۱۵ نفره تقسیم شده‌اند و قرار است به اعضاء هر گروه یک مقدار مشخص از واکسن تزریق شود و سپس بی‌خطر بودن و توان آن در تحریک سیستم ایمنی بدن بررسی شود. پس از اطمینان از بی‌خطر بودن واکسن، مرحله تشخیص سطح اثربخشی آن با مشارکت داوطلبان بیشتر آغاز خواهد شد. بر این اساس، شرکت مدرنا پیش‌بینی کرده که در صورت انجام موفق این مراحل، واکسن کرونا حدود یکسال بعد روانه بازار خواهد شد.
۴- امید به کارآیی یک روش قدیمی
آرتورو کازادوال ، استاد دانشگاه جانز هاپکینز با انتشار نتایج تحقیقات اخیر خود مدعی شده که روش قدیمی تولید داروی درمان از خون فرد بهبود یافته برای درمان بیماری کووید-۱۹ نیز کارآیی دارد. این نتایج که در نشریه علمی «کلینیکال اینوستیگیشن» به چاپ رسیده توصیه کرده که برای کشف داروی درمان بیماری کووید-۱۹ از روش ابداعی در سال ۱۹۳۰ استفاده شود؛ بدین صورت که با تشویق افرادی که پس از طی دوران بیماری به بهبودی کامل رسیده‌اند به اهداء خون، از پادتَن موجود در آن، داروی مقاوم کننده افراد سالم در برابر ویروس کرونا تولید شود.
۵- توانایی سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس
نتایج مطالعه جدیدی که در نشریه علمی «نیچر مِدیسِن» منتشر شده تاکید دارد که سیستم ایمنی بدن انسان سالم که سابقه بیماری زمینه‌ای همانند دیابت، سرطان و عفونت حاد ریه‌ای ندارد، توانایی مقابله با ویروس کرونا را دارد. این نتیجه، حاصل مطالعه سیستم ایمنی زنی ۴۷ ساله مبتلا به کرونا در ووهان چین است. محققان استرالیایی اعلام کرده اند که در طول دوران بهبود این بیمار، بدن او انواع رایج پادتن را تولید و به کار گرفته است. آنها امیدوارند که با تکمیل این بررسی بتوانند به این سوال پاسخ دهند که سیستم ایمنی بدن افرادی که بر اثر بیماری کووید-۱۹ فوت می‌کنند، دارای چه کمبود و نقصی بوده است.
کارآزمایی پیش‌بالینی و فاز صفر (دوزهای بسیار کم). سپس فاز یک (روی داوطلبان تندرست با در نظر گرفتن دوزهای مختلف و زیر نظر پژوهشگران با رصد عوارض جانبی) و فاز دو، که برای رصد تاثیر دارو و عوارض جانبی احتمالی‌ست. در فاز سوم روی درمان بیماران با داروی جدید، و در کنار آن با روش‌های استاندارد تمرکز می‌شود. شمار بزرگ‌تری از بیماران و داوطلبان و به‌طور اتفاقی انتخاب می‌شوند و آزمایش روی آنها انجام می‌شود.در فاز چهارم پژوهشگران بر کارآزمایی دارو پس از ارائه به بازار و رصد استفاده عمومی از آن توسط شهروندان متمرکز می‌شوند.
«استَـت»، وب‌سایت تخصصی در زمینه بهداشت و سلامت، در گزارش تازه‌ای، واپسین دستاوردها و تحولات در زمینه تولید و تحقیقات برای ساخت دارو و واکسن مقابله با ویروس کرونا را ارائه کرده‌است. خلاصه‌ای از این گزارش و گزارش‌های دیگر مربوط به تولید دارو و واکسن را رادیو فردا در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد.
شرکت گلیلیاد (آمریکا)
هدف: درمان
کارآزمایی: فاز ۳
داروی این شرکت با هدف درمان بیماری ناشی از کروناویروس سارس-۲ در کشورهای مختلف آزمایش شده است. از جمله در کشور چین که دوزهای مختلف دارو به هزار بیمار داده شده است. هدف اولیه کاستن از تب و بهبود وضعیت بیمار برای انتقال به خارج از بیمارستان طی دو هفته است.
اسکلتیس فارما (چین)
هدف: درمان
کارآزمایی: فاز ۱
این دارو ترکیبی‌ست، از داروهای مقابله با اچ‌آی‌وی و هپاتیت سی. در فاز اول کارآزمایی قرار دارد و روی ۱۱ داوطلب آزمایش شده‌است. اما هنوز مشخص نیست آزمایش‌های گسترده‌تری صورت می‌گیرد یا نه.
مدرنا تراپتیکس (آمریکا)
هدف: واکسن
کارآزمایی: فاز ۱
شرکت مدرنا یک ماه و نیم پس از شیوع ویروس یک واکسن تجربی را ثبت کرد. این شرکت در همکاری با موسسه ملی سلامت، از نهادهای مرتبط به وزارت بهداشت و خدمات انسانی در آمریکا، برای ساخت واکسن احتمالی‌ست. یک مقام دولت آمریکا اواخر اسفند به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته بود که نخستین مرحله از آزمایش بالینی آغاز شده‌است.
کان‌سینو (هنگ‌کنگ، چین)
هدف: واکسن
کارآزمایی: فاز ۱
شرکت کان‌سینو با همکاری ارتش چین در تلاش برای ساخت واکسن مقابله با کرونای جدید است. دو روز پیش «پیپل دیلی» چین گفته بود، پژوهشگران آکادمی علوم پزشکی نظامی، اجازه یافته‌اند تا آزمایش‌های بالینی روی واکسن احتمالی را آغاز کنند. جزئیات مربوط به فاز اول آزمایش‌های بالینی نشان می‌دهد که تست واکسن روی ۱۰۸ نفر در زمانی بین ۱۶ مارس و ۳۱ دسامبر صورت می‌گیرد.
شماری دیگر از داروها و واکسن‌ها نیز توسط شرکت‌های مختلف در فاز پیش‌بالینی قرار دارند.
از جمله می‌توان به تحقیقات مربوط به واکسن بیو-ان-تک و «کیور واک» اشاره کرد. کیورواک یک شرکت آلمانی‌ست که اخیر گزارش‌هایی در مورد آن منتشر شده‌است. روزنامه آلمانی «ولت ام زونتاگ» به نقل از مقام‌های دولتی آن کشور گفته بود دولت دونالد ترامپ ظاهرا شماری از دانشمندان و پژوهشگران شرکت «کیور واک» را تشویق کرده تا برای آمریکا کار کنند. هرچند سفیر آمریکا در برلین این گزارش را رد کرده‌است.
شرکت آمریکایی «الی لیلی» از دیگر شرکت‌ها است که در حال همکاری با شرکت کانادایی اب‌سه‌له‌را برای ساخت دارو هستند. آنها می‌گویند هدفشان رسیدن به مرحله کارآزمایی بالینی در چهار ماه پیش رو است.
پنج دلیل امیدوارکننده در مقابله با ویروس مرگبار کرونا
همزمان با عبور شمار مبتلایان به ویروس کرونا از مرز ۳۳۱ هزار نفر و جان‌باختن بیش از ۱۴ هزار نفر در سراسر جهان، نتایج اولیه برخی تحقیقات در حال انجام برای شناسایی نحوه مقابله کارآمد با این ویروس مرگبار، امیدها را تازه و زنده کرده است. در حالی که دیگر نمی‌توان تنها با تکیه بر برخی اقدام‌های احتیاطی مستمر به مردم در خصوص ایمن ماندن از بیماری کووید-۱۹ اطمینان داد، نتایج برخی تحقیقات نوظهور راه را برای یافتن روش معالجه و پیشگیری از آن باز کرده است.
۱- کارآیی روش‌های جلوگیری از ابتلا
محققان در هنگ‌کنگ کارآیی روش جلوگیری از سرایت ویروس کرونا را در ۴۳ بیمارستان ارزیابی کرده‌اند. نتایج دلگرم کننده این ارزیابی بدین شرح است: « در ۶ هفته نخست آغاز شیوع بیماری کووید-۱۹، از میان ۴۱۳ تن از کارکنان بخش مراقبت‌های بهداشتی بیمارستان‌ها ۴۲ تن به ویروس کرونا مبتلا شدند. از این تعداد ۱۱ نفر از هیچ‌گونه محافظی در برابر این ویروس استفاده نکرده بودند. ولی با اجرای روش‌های روزآمد مقابله با سرایت، هیچ مورد جدیدی از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در این بیمارستان‌ها گزارش نشد.»
ونسان چِنگ، از گروه میکروبیولوژی بیمارستان کویین مَری در هنگ کنگ، اساس این روش‌های پیشگری را رعایت بهداشت دست، پوشیدن ماسک و استفاده مناسب از تمامی ابزارهای محافظت شخصی در مراقبت از بیمار عنوان می‌کند.
۲- احتمال عدم ابتلای مجدد افراد بیمار
نتایج آزمایش انجام شده بر روی ۴ میمون مبتلا به ویروس کرونا نشان داده که آنها احتمالا پس از بهبود در مقابل این ویروس مقاوم شده‌اند. محققان دانشگاه آکسفورد در بریتانیا ۲۸ روز پس از بهبودی به دو میمون حاضر در این جمع بار دیگر ویروس کرونا تزریق کردند ولی نتایج ۹۶ آزمایش اخیر آنها نشان داده که حداقل یکی از آنها در برابر ابتلای دوباره به بیماری کووید-۱۹ مقاوم شده است. نتیجه اولیه این تحقیق این امیدواری را ایجاد کرده که شاید بدن انسان‌های مبتلا به این ویروس نیز در برابر ابتلای دوباره به آن مقاوم شود.
۳- انجام آزمایش اولیه واکسن کرونا
شرکت داروسازی مُدرنا روز ۲۴ فوریه پس از اعلام کشف واکسن کرونا نمونه اولیه آن را به سازمان ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا ارسال کرد و پس از انجام بررس‌های اولیه، سازمان غذا و داروی آمریکا روز ۴ مارس مجوز شروع آزمایش آن بر روی انسان را صادر کرد.
مرحله نخست آزمایش واکسن کرونا که «اِم‌آر‌اِن‌اِی-۱۲۷۳» (mRNA-1273) نام دارد، از ۱۶ مارس آغاز شده است. در این مرحله، واکسن بر روی ۴۵ نفر که در فاصله سنی ۱۸ تا ۵۵ سال قرار دارند، آزمایش خواهد شد. این افراد به سه گروه ۱۵ نفره تقسیم شده‌اند و قرار است به اعضاء هر گروه یک مقدار مشخص از واکسن تزریق شود و سپس بی‌خطر بودن و توان آن در تحریک سیستم ایمنی بدن بررسی شود. پس از اطمینان از بی‌خطر بودن واکسن، مرحله تشخیص سطح اثربخشی آن با مشارکت داوطلبان بیشتر آغاز خواهد شد. بر این اساس، شرکت مدرنا پیش‌بینی کرده که در صورت انجام موفق این مراحل، واکسن کرونا حدود یکسال بعد روانه بازار خواهد شد.
۴- امید به کارآیی یک روش قدیمی
آرتورو کازادوال ، استاد دانشگاه جانز هاپکینز با انتشار نتایج تحقیقات اخیر خود مدعی شده که روش قدیمی تولید داروی درمان از خون فرد بهبود یافته برای درمان بیماری کووید-۱۹ نیز کارآیی دارد. این نتایج که در نشریه علمی «کلینیکال اینوستیگیشن» به چاپ رسیده توصیه کرده که برای کشف داروی درمان بیماری کووید-۱۹ از روش ابداعی در سال ۱۹۳۰ استفاده شود؛ بدین صورت که با تشویق افرادی که پس از طی دوران بیماری به بهبودی کامل رسیده‌اند به اهداء خون، از پادتَن موجود در آن، داروی مقاوم کننده افراد سالم در برابر ویروس کرونا تولید شود.
۵- توانایی سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس
نتایج مطالعه جدیدی که در نشریه علمی «نیچر مِدیسِن» منتشر شده تاکید دارد که سیستم ایمنی بدن انسان سالم که سابقه بیماری زمینه‌ای همانند دیابت، سرطان و عفونت حاد ریه‌ای ندارد، توانایی مقابله با ویروس کرونا را دارد. این نتیجه، حاصل مطالعه سیستم ایمنی زنی ۴۷ ساله مبتلا به کرونا در ووهان چین است. محققان استرالیایی اعلام کرده اند که در طول دوران بهبود این بیمار، بدن او انواع رایج پادتن را تولید و به کار گرفته است. آنها امیدوارند که با تکمیل این بررسی بتوانند به این سوال پاسخ دهند که سیستم ایمنی بدن افرادی که بر اثر بیماری کووید-۱۹ فوت می‌کنند، دارای چه کمبود و نقصی بوده است.
مرجع : یورونیوز، رادیو فردا
