میزان وجود یک عنصر سمی در دریاچه ارومیه

به گزارش ایسنا، متاسفانه در دهه گذشته روند رو به رشد توسعه و فعالیت‌های مختلف انسانی به رغم سودمندی، چالش‌های مهم زیست‌محیطی را برای انسان به ارمغان آورده است که از این میان اکوسیستم‌های آبی به دلیل قابلیت‌های بالاتر توسعه در معرض خطرات جدی‌تری قرار دارند.آرسنیک، عنصری سمی است که مقدار کمی از آن می‌تواند موجب مرگ انسان شود. محققان در پژوهشی با عنوان "بررسی میزان آلودگی به آرسنیک در رسوبات دریاچه ارومیه و احتمال تأثیر آن بر سلامت جامعه انسانی" این موضوع را بررسی کردند. در این پژوهش که توسط مریم کاظمی، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد اصفهان، عاطفه چمنی از گروه محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان و مرکز تحقیقات پساب و پسماند این دانشگاه و همچنین ناصر آق از گروه بیوتکنولوژی و تکثیر و پرورش پژوهشکده آرتمیا و آبزیان‌پروری دانشگاه ارومیه انجام شده، آمده است: «با توجه به بازدیدهای میدانی و بر اساس قابلیت دسترسی در پاییز و زمستان فواصل ایستگاه‌ها نسبت به هم و پوشش دادن کل محدوده مورد مطالعه، همچنین با توجه به نزدیکی به ورودی آب رودخانه آب و پساب صنعتی و شهری و همچنین در اطراف تلاقی دو سمت شمالی و جنوبی میان‌گذر، ۱۲ ایستگاه در دو طرف میان‌گذر دریاچه ارومیه انتخاب و موقعیت آن ثبت شد.»در این مقاله آمده: «نمونه برداری در دو فصل پاییز و زمستان از عمق ۳۰ سانتی متری رسوب و توسط نمونه‌گیر دستی انجام شد. نمونه رسوب توسط بیلچه پلاستیکی اسید شور شده برداشت و درون کیسه‌های پلاستیکی پلی اتیلنی ضخیم قرار گرفت، در نهایت تمامی نمونه ها در یخدان قرار داده شد و ظرف کمتر از ۲۴ ساعت به آزمایشگاه منتقل و داخل فریزر نگهداری شدند. پس از آماده‌سازی نمونه‌ها، غلظت آرسنیک در  آن‌ها اندازه گیری شد.»

بر اساس یافته‌های محققان، همه‌ ایستگاه‌ها دارای تفاوت معنادار بین غلظت آرسنیک در فصول زمستان و پاییز هستند. بر این اساس، ایستگاه ۱۱ (بخش انتهایی پل میان‌گذر در بخش جنوبی میان‌گذر) و ایستگاه ۴ (ابتدای پیکره آبی در بخش شمالی میان‌گذر) دارای بیشترین میزان آرسنیک در فصل زمستان و ایستگاه ۶ (کیلومتر ۳ پیکره آبی دریاچه در بخش شمالی میان‌گذر) نیز دارای کمترین میزان اندازه‌گیری شده آرسنیک است، ایستگاه ۳ (ابتدای پیکره آبی دریاچه در بخش جنوبی میان‌گذر) و ۴ دارای بیشترین و ایستگاه ۶ دارای کمترین میزان آرسنیک در فصل پاییز است.نویسندگان این مقاله می‌گویند: «بر اساس نتایج آزمون، میانگین غلظت آرسنیک در رسوبات منطقه در هر دو فصل (۷.۴۸ میلی‌گرم بر کیلوگرم) از میزان استاندارد کیفیت رسوب کانادا (۷.۲۴ میلی‌گرم بر کیلوگرم) بیشتر است، اما تفاوت معنادار ندارد. به عبارت دیگر در مرز خطر قرار دارد.»در بخش پایانی این مقاله آمده: «افزایش بار آلودگی به فلزات سنگین از جمله آرسنیک در رسوبات و آب دریاچه می‌تواند زنگ خطری برای ادامه نسل پرندگان و سایر موجودات آبزی دریاچه باشد. به همین دلیل، انجام پایش مستمر آب رودخانه‌های ورودی به دریاچه ارومیه، ممنوعیت استفاده بی‌رویه از کودهای کشاورزی و آفت‌کش‌ها، ممانعت از ورود پساب‌های صنعتی و کشاورزی و فاضلاب‌های شهری به دریاچه و رودخانه‌های منتهی به آن می‌تواند برای کاهش بار آلودگی این اکوسیستم ارزشمند بسیار مفید باشد.»این پژوهش در سومین شماره‌ چهل‌وپنجمین دوره‌ نشریه محیط‌شناسی منتشر شده است.