بازار داغ کرونا و بالاگرفتن تنش‌های خانوادگی

در زمان قدیم وقتی گفته می‌شد خانه یا خانواده! به مأمن و تکیه‌گاهی امن برای روزهای دلتنگی و غم و شادی اعضای خانواده و مکانی سرشار از عشق و صفا تلقی می‌شد و تنها جایی بود که بی مهابا می‌توانستی به آن پناه ببری.اینکه اعضای یک خانواده منتظر هر بهانه‌ای بودند که دور هم بنشینند و در نهایت صلح و صفا و صمیمیت چایی بنوشند مربوط به گذشته‌ها است، امروزه آدم‌ها آنقدر غرق در مسائل شغلی و فکری و کارهای روزانه خود هستند که متوجه از دست دادن و فراموش‌کردن تدریجی مفهوم خانواده نیستند.با آمدن ویروس کرونا و ایزولاسیون اجباری خانواده‌ها، کرونا پرده از واقعیت تلخی برداشت و به ما نشان داد که این تنها سیما و چهره شهرها و تکنولوژی نیست که با گذر زمان تغییر کرده بلکه مفهوم خانه و خانواده و عاطفه انسانی آدمیان نیز دستخوش تغییرات روزگار شده است.آمارهای گرفته شده در جهان حاکی از آن است که در این روزهای سخت و دلهره‌آور که ویروس کرونا به جان دنیا انداخته، نه تنها مسئله ویروس کرونا بلکه تنش‌های به وجود آمده در بین خانواده‌ها و به ویژه زوجین در روزهای قرنطینه اوضاع را بیش از پیش برای خانواده‌ها دشوارتر کرده است.یک روانشناس و مشاور خانواده در خصوص افزایش آمار تنش‌های خانوادگی در روزهای قرنطینه خانگی گفت: اگر به این مسئله آگاه نباشیم که در چه زمان و مکانی و از چه کلماتی و همچنین در مواجه با افراد چه برخوردی داشته باشیم بدیهی است که تفاوت‌های فردی افراد در روحیات، افکار، سلایق سبب ایجاد درگیری و تنش در میان اعضای خانواده به ویژه زوجین خواهد شد.

شیوا ابراهیمی گفت: در روزهای در خانه ماندن و قرنطینه اجباری به دلیل فاصله‌گیری از دنیای بیرون، شغل، دوستان، سرگرمی و تفریح و همچنین کاهش روابط اجتماعی سبب کاهش تاب‌آوری انسان و فشار فکری در او می‌شود؛ به ویژه اینکه مشکلات اقتصادی و معیشتی به بار آمده ناشی از کرونا سبب ظهور افکار منفی شده و این دست از مشکلات اگر در کنار تفاوت‌های فردی در مسیری درست هدایت و کنترل نشود سبب بالاگرفتن بگو مگو در میان اعضای خانواده و افزایش تنش در محیط خانواده خواهد شد.وی عنوان کرد: این امری کاملا بدیهی است که زمانی که انسان دچار ترس و استرس و وسواس فکری شود تاب خود را از دست داده و با بهانه‌جویی‌های مختلف سعی در بروز مشکلات فکری و روحی خود داشته باشد، که اگر در اینگونه مواقع نتوانیم این افراد را درک کنیم بدون شک سبب ایجاد تنش در محیط خانواده خواهد شد.ابراهیمی در خصوص بروز اختلافات و درگیری میان زوجین در روزهای قرنطینه خاطرنشان کرد: زمانی که زن و شوهر در طول روز و طی روزهای متمادی در خانه بمانند، تفاوت‌ها و اختلاف نظرها در زندگی مشترک بیشتر از هر زمانی نمود خواهد یافت، که اگر روش مناسبی را برای برخورد با یکدیگر به کار نگیرند و فاقد مهارت ارتباطی درستی باشند سبب ایجاد تنش میان زوجین و بگو مگوهای شدید خواهد شد و اگر قادر به درک تفاوت‌های فردی شریک زندگی خود نباشند احتمال ایجاد تنش در آن‌ها چه بسا بیشتر خواهد شد و حتی ممکن است به سمت طلاق نیز کشیده شود.به گفته وی، هرگونه ارتباط صمیمی و نزدیک و خانوادگی به ویژه زوجین نیازمند رسیدگی و آموختن یک سری مهارت اساسی برای دست‌یابی به تفاهم و توافق زوجین است.این روانشناس و مشاور خانواده بر لزوم احترام به اختلافات فکری و سلایق یکدیگر تاکید کرد و افزود: در شرایط کنونی و در خانه ماندن اجباری خانواده‌ها بسیاری از مباحث و بسیاری از تضادها نمود می‌یابد که این مسئله نیز به ضعف مهارتی درون خود ما برمی‌گردد؛ زیرا یکی از دلایل عمده تنش‌های زناشویی، به ضعف شناختی افراد بازمی‌گردد و این ضعف شناختی سبب به وجود آمدن بسیاری از سوء‌تفاهم‌ها در زندگی است.شیوا ابراهیمی، وجود دو مهارت ارتباطی و گفتمان را در زندگی زناشویی و خانوادگی موثر دانست و گفت: اگر ما به دنبال داشتن رابطه‌ای همراه با آرامش هستیم، باید دو مهارت ارتباطی و گفتمان را در خود تقویت کنیم زیرا ضعف هرکدام از این مهارت‌ها در زندگی، خود مولد تنش و ایجاد اختلال در زندگی خانوادگی به ویژه روابط زناشویی خواهد شد.

وی بسیاری از مسائل خانوادگی و زناشویی را سوءتفاهم و عدم درک تفاوت‌های بیولوژیکی برشمرد و عنوان کرد: تفاوت‌های بیولوژیکی هریک از اعضای خانواده و همچنین ویژگی‌ها و روحیات شخصیتی و رفتاری سبب ایجاد سوءتفاهم و عدم درک هریک از آن‌ها توسط اعضای خانواده یا هر یک از زوجین خواهد شد.ابراهیمی اظهار کرد: نباید انتظار داشت که طرف مقابل ما باب میل ما رفتار کند، زیرا زن و مرد از دو جنس متفاوت و با خلق‌وخو و روحیات متفاوتی هستند که در هر مکان و شرایطی واکنش خاصی از خود بروز خواهند داد.این روانشناس و مشاور خانواده، یکی از مهمترین روش‌های کاهش تنش در بین اعضای خانواده و زوجین را پذیرش تفاوت‌ها و ارتقاء آگاهی درخصوص ویژگی‌های شخصیتی و بیولوژیکی طرف مقابل دانست و افزود: زمانیکه زن و مرد به ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری طرف مقابل خود آگاه باشد قطعا در مقابل رفتارها و  واکنش‌های طرف مقابل واکنش و برخورد بهتری خواهند داشت. این در حالی است که اگر زوجین به درک متقابل از رفتارها و تفاوت‌های رفتاری هم دست یابند، تنش‌ها کاهش یافته و به بهبود روابط زناشویی و ایجاد آرامش در محیط خانه کمک خواهند کرد.وی یکی از راه‌های کاهش تنش در خانواده‌ها را در درجه اول ارتقاء خودآگاهی دانست و تاکید کرد: شناخت خود و شناخت ویژگی‌های فردی خود و طرف مقابل سبب می‌شود که به این مسئله آگاه شویم که در چه زمان و در چه مکانی و از چه کلماتی برای بیان هدف و منظور خود در ارتباط با اعضای خانواده بهره گرفت زیرا اکثر تنش‌های درون خانواده بر اثر عدم بیان درست اهداف و منظورات خود به وجود می‌آید.ابراهیمی فن بعدی را فن پذیرش عنوان کرد و گفت: باید این را بپذیریم که هیچ شخصیتی کامل و بدون نقص نیست، و هر فرد از نقاط ضعف و قوتی برخوردار است و خود ما نیز انسان کامل و بی‌عیب و نقصی نیستیم، با پذیرش تفاوت‌های هم سطح توقعات زوجین یا هریک از اعضای خانواده کاهش یافته و از ایجاد تنش جلوگیری خواهد کرد.وی مهارت حل مسئله را راهکاری برای کاهش تنش در خانواده‌ها عنوان کرد و افزود: مهارت حل مسئله برای برقراری یک ارتباط موثر بسیار مهم و تاثیرگذار است، اینکه بتوان مسئله را به درستی و در زمان مناسبی حل کرد و تعیین قاعده و زمان مشخص و مناسب برای بیان خواسته‌ها و انتظارات خود یکی از فن‌های مهارت حل مسئله است.

شیوا ابراهیمی بر حذف و ترک کنترل رفتارهای بیرونی تاکید و یادآور شد: از کنترل رفتارهای بیرونی، انتقاد، سرزنش، برچسپ‌زنی، غُرغُرکردن و تکرار مکرر خواسته‌ها و حرفهایتان بپرهیزید زیرا سبب دلزدگی و نارضایتی اعضای خانواده و شریک زندگیمان خواهد شد؛ بهتر است به جای تمرکز بر رفتارهای کنترل بیرونی، گفتمان و تمرکز بر ویژگی‌های مثبت را جایگزین آن کنیم.این روانشناس و مشاور خانواده اظهار کرد: دست از تلاش برای تغییر یکدیگر بردارید! بهتر است به جای آنکه تمام وقت و انرژی خود را صرف تلاش برای تغییر طرف مقابل تلف کنیم، جوری با طرف مقابل خود برخورد کنیم که انگیزه‌ای برای تغییر در وی ایجاد کنیم.به گفته وی، هرگونه قیاس و ذهن‌خوانی سبب جبهه‌گیری فرد شده و برای دفاع از خود با ما به مقابله خواهد پرداخت.این روانشناس و مشاور خانواده بر این باور است که روش دیالکتیک یکی از موثرترین و کارآمدترین راهکار برای کاهش تنش در خانواده‌ها است، همیشه این پیش‌فرض را نزد خود داشته باشید که یک جمله هم می‌تواند صحیح باشد هم نادرست! در این روش معمولا قید احتمالی به کار گرفته شده و قید مطلق و مطلق اندیشی در این روش جایی نخواهد داشت و این را به یاد داشته باشیم که تلاش برای تغییر همیشه بی‌نتیجه خواهد بود و بالعکس این همدلی است که در زندگی نتیجه خواهد داد.شیوا ابراهیمی در ادامه عنوان کرد: به جای مقصر جلوه دادن یکدیگر بهتر است به دنبال راه‌حل منطقی برای رفع مشکلات و کینه و کدورت‌ها باشیم، زیرا مقصر جلوه دادن دیگری نه تنها دردی را دوا نخواهد کرد بلکه سبب به وجود آمدن احساسات منفی و در نتیجه دوری و فاصله گرفتن طرفین را نیز به دنبال خواهد داشت. در اینگونه مواقع بهتر است راه‌حل‌های موجود را بررسی و برای حل مسئله آن را بکار گرفت.وی بر دوری گزینی از هرگونه تحقیر و کنایه و توهین تاکید و خاطرنشان کرد: با تحقیر و کنایه سخن گفتن همیشه طرف مقابل را به مقابله با ما تشویق و به خواسته‌ها و گفته‌های ما کاملا بی‌توجه خواهد بود زیرا تمام دغدغه وی بازسازی شخصیت تخریب شده خود از سوی ما است، بهتر آن است که در حین حفظ اقتدار شخصیتی خود به صورت درست و منطقی خواسته‌های خود را مطرح کرده و از هرگونه پرخاشگری و تحقیر و کنایه بپرهیزیم.ابراهیمی در پایان یادآور شد: برای داشتن رابطه‌ای سالم از لحن دستوری و عامرانه در سخنان خود دوری کنید؛ زیرا در این صورت طرف مقاب به مقابله با ما برمی‌خیزد، سعی کنیم در روابط خود خلاقیت ایجاد کرده و از ایجاد هر تنشی در محیط خانواده جدا پرهیز کنیم.