بهار نیوز - پیوند انسان با طبیعت در بحران کرونا

گروه جامعه: طبیعت و زیبایی‌های آن همواره الهام‌بخش بشر برای خلق آثار بدیع و تلطیف روح و روان او و مامنی برای فرار از هیاهوی دنیای بیرونی و درونی او بوده و هست، تحقیقات زیادی بر تاثیر گیاهان خانگی در سلامت روان انجام شده که همگی آنها حاکی از تاثیر مثبت گل و گیاه و پرورش گیاهان خانگی بر بهبود و ارتقای سلامت روان هستند.

به گزارش ایسنا، به طور کلی قرار گرفتن در معرض گل‌ها و گیاهان تاثیر مثبتی بر آرامش روحی و روانی انسان دارد، با توجه به سبک زندگی امروزی برای همه افراد مقدور نیست که در خانه‌های ویلایی و دارای باغچه زندگی کنند یا زمان زیادی را در دل طبیعت بگذرانند اما با استفاده از گل‌ها و گیاهان خانگی هم می‌توان در جهت سلامتی روان گام برداشت.حال و روز این روزهای ما می‌طلبد که با رسیدگی به گل‌ها و ساعتی در کنارشان بودن به آرامش ذهنی و جسمی برسیم، درست زمانی که با شیوع ویروس کرونا مجبور به در خانه ماندن هستیم، دل‌مشغولی با گل‌ها و دوری از فضای مجازی بسیار عالی است.پیشگیری از بیماری‌های ویروسی از جمله اقدامات هوشمندانه‌ای است که هر شخصی می‌تواند با صرف انرژی و هزینه کمتر برای سلامت خود در منزل انجام دهد از جمله پرورش و نگهداری گل‌های آپارتمانی که برخی از گیاهان قابل استفاده برای پیشگیری از بیماری‌های ویروسی همانند گیاه آلوئه‌ورا است که تصفیه‌کننده هوا محسوب می‌شود.
پرورش گل و گیاه و تاثیر مثبت بر سلامت روان
مجید غفاری، عضو هیات علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه مازندران با اشاره به اینکه از مدت‌ها قبل در روان‌ درمانی پیوند انسان با طبیعت به عنوان عاملی موثر بر سلامت روان مدنظر قرار گرفته است، اظهار کرد: پیوند انسان با طبیعت از اوائل قرن ۱۹ به عنوان یک عامل تسکین‌دهنده در درمان مسائل روانشناختی مدنظر قرار گرفته است.وی تصریح کرد: براساس برخی مطالعات، احساس کارآمدی و آموختن صبر و مسئولیت‌پذیری، از اثرات مثبت ترغیب کودکان به پرورش گل و گیاه و باغبانی از سوی والدین است.عضو هیات علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه مازندران خاطرنشان کرد: تحقیقات نشان داده که انجام فعالیت‌های مربوط به پرورش گل و گیاه، به ایجاد نقش پرورش‌دهنده و مراقبت‌کننده برای فرد، تأثیر مثبتی بر سلامت‌روان او دارد که چندین مورد از این پژوهش‌ها در آسایشگاه‌های سالمندان انجام شده است.غفاری با اشاره به پیامدهای مطلوب روان‌شناختی پیوند انسان با طبیعت افزود: یافته‌های پژوهش‌ها در این حوزه، تاثیرات مثبت پیوند انسان با طبیعت به ویژه پرورش گل و گیاه و باغبانی بر سلامت روان را مورد تایید قرار داده است به طوری که کاهش اضطراب، افسردگی و خشم و بهبود تمرکز و افزایش بهزیستی روان‌شناختی ازسوی پژوهشگران گزارش شده است.وی ادامه داد: هرچند به دلیل تفاوت‌های شخصیتی افراد از نظر صفات و رغبت‌ها یا تاریخچه تجارب قبلی، نمی‌توان انتظار داشت همه افراد علاقه داشته باشند که به پرورش گل و گیاه بپردازند اما در مجموع می‌توان انجام این دست فعالیت‌ها را گزینه مناسبی برای آرامش و سلامت روان دانست.
مراقبت از خود و دیگران پیشنهاد روانشناسان در مواقع بحران
عضو هیات علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه مازندران بیان کرد: پیشنهاد روان‌شناسان در مواقع بحران، انتخاب گزینه‌ مراقبت از خود و دیگران، به جای گزینه‌های بدون کارکردی مانند ترس شدید، خشم، انکار یا بی‌تفاوتی است. غفاری اظهار کرد: هر چند ترس، واکنشی طبیعی به یک محرک مشخص و تهدیدآمیز مانند ویروس کروناست، ما باید با افزایش آگاهی از منابع موثق و معتبر و متعاقب آن تمرکز بر رفتارهای سالم (رفتارهایی که بر فاجعه‌انگاری یا ناچیزانگاری بنا نشده باشند)، تسلط خود را بر موقعیت افزایش دهیم و استرس خود را مدیریت کنیم. وی استرس را ادراک ناهماهنگی بین مطالبات موقعیت و منابع خودمان برای مقابله با آن موقعیت عنوان کرد و گفت: بنابراین برای مقابله با استرس ناشی از کرونا، باید هم در مورد این ویروس اطلاعات درست کسب کنیم و هم با آرامش و واقع‌بینی، منابع مقابله‌ای خودمان را شناسایی کنیم.عضو هیات علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه مازندران یادآور شد: بنابراین بهتر است ابتدا احساس ترس اولیه خود را تصدیق کنیم و بدانیم که حد متوسطی از ترس برای ایجاد سطح مناسبی از برانگیختگی مفید است، سپس از این برانگیختگی استفاده کنیم تا از طریق دریافت اطلاعات از منابع خبری موثق و معتبر، آگاهی خود را در مورد موقعیت بحرانی که پیش آمده بالا ببریم و این آگاهی به ما کمک کند که به جای کلنجار رفتن با افکار و احساسات منفی یا انتخاب پاسخ‌های نامناسب فردی و اجتماعی، بر انجام رفتارهای مناسب با موقعیت کنونی متمرکز شویم.
کنترل رفتار در بحران مفیدتر از جنگیدن با افکار است
غفاری با اشاره به اینکه در موارد بحرانی، کنترل رفتار، راحت‌تر و مفیدتر از جنگیدن با افکار است، تصریح کرد: نکته حائز اهمیت در موارد بحرانی این است که بر عواملی که تحت کنترل ما نیستند، متمرکز نباشیم، سوالاتی چون چرا این طور شد، این چه سرنوشتی بود، این ویروس چرا و چگونه بوجود آمده، چرا واکسن آن تولید نشده است و مواردی از این دست، در وهله اول ناکارآمد و استرس‌زا هستند چراکه از عواملی سوال می‌شود که تحت کنترل افراد نیستند.وی با اشاره به اینکه پدیدایی ویروس کرونا تحت کنترل ما نیست اما افزایش آگاهی خودمان و انجام رفتارهای مناسب پیشگیرانه بهداشتی، تغذیه‌ای، حمایتی و روان‌شناختی در دایره نفوذ ما قرار دارد، گفت: اگر افراد به طور مستمر خود را درگیر عوامل خارج از کنترل خود کنند، سلامت روان خود را به مخاطره می‌اندازند.عضو هیات علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه مازندران افزود: در مواقع بحرانی، افراد باید از راه‌های مختلف نسبت به خود و دیگران، شفقت‌ورزی و مراقبت داشته باشند یعنی با خود بگویند که من چطور می‌توانم از خودم و دیگران مراقبت کنم.
تاثیر مثبت پیوند با طبیعت با فعالیت پرورش گل وگیاه در منزل
غفاری فعالیت پرورش گل و گیاه در منزل را یکی از کارها در مقطع بحرانی و اضطراری موقتی پیش آمده دانست و اظهار کرد: با توجه به اهمیت حفظ قرنطینه، غالب افراد به ویژه در کلان‌شهرها محدود در مکعب‌های آپارتمانی هستند و شرایط هم به گونه‌ای نیست که از طبیعت بیرون از منزل استفاده کنند از این رو، پیوند با طبیعت از طریق پرورش گل و گیاه در منزل، در کنار سایر رفتارهای مراقبتی، مهارت‌آموزی، علمی و نشاط‌آور، در کنترل هیجانات و افزایش تمرکز ایشان تاثیر مثبت دارد.وی تصریح کرد: مهم‌ترین موضوع در پرورش گل و گیاه همان پیوند انسان با طبیعت است و انتخاب نوع گل، رنگ و بو با توجه به ویژگی شخصیت افراد و سایر عوامل، متفاوت است.عضو هیات علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه مازندران در ادامه با اشاره به اینکه پاندمی کرونا می‌تواند فرصت‌هایی نیز به وجود آورد، گفت: یکی از آن‌ها، فرصت تمرکز انسان بر وجود و موضع خود در مسیر زندگی است و چالشی که امروزه در زندگی مدرن با آن مواجه هستیم این است که آیا زبان و تکنولوژی درخدمت انسان هستند یا انسان در خدمت زبان و تکنولوژی قرار گرفته است.غفاری افزود: انسان مدرن بعضا با فرار از مواجهه صادقانه با اضطراب‌های ناشی از درک وجود و آزادی خود، از طریق مفعول‌سازی خود و سرگرم شدن افراطی با تکنولوژی و نیز ملاک‌هایی بدلی برای زندگی مانند موفقیت، زیبایی، قدرت، ثروت و مواردی از این دست که توسط زبان در بافت اجتماعی در دوره‌های مختلف زمانی معانی متفاوتی پیدا می‌کنند اصالت خود را از دست داده است و به چیزی تظاهر می‌کند (فناناپذیر، مقتدر، عقل کل) که نیست، گویی خود را با عواملی بیرونی سرگرم می‌کند تا زندگی سپری شود.وی بیان کرد: پاندمی کرونا و تنهایی حاصل از آن، فرصت مناسبی است تا صادقانه بر "وجود" خود متمرکز شویم و بررسی کنیم که معنای زندگی به طور کلی چیست یا چه چیزهایی معنایی اصیل به زندگی من می‌دهد.عضو هیات علمی گروه روان‌شناسی دانشگاه مازندران ادامه داد: فرصتی که وجود خود را از حالت یک مفعول آرمانی‌شده (سرکوب جنبه‌هایی از خود به دلیل ترس از اینکه از سوی دیگران آرمانی و ایده‌آل به نظر نرسیم یا متقاعدکردن خودمان به اینکه خوشبختی همان چیزی است که دیگران معرفی کرده‌اند)، به فاعلی اصیل، دارای قدرت انتخاب و توانا در پذیرش مسئولیت انتخاب‌های خود، تبدیل کنیم و معنای وجود خود را بسازیم.
اهمیت مهارت زندگی در کنار دیگران
غفاری خاطرنشان کرد: مهارت زندگی در کنار دیگران یا به عبارتی دیگر، بودن-با-دیگران، حائز اهمیت و ضروری است اما نباید "ازخودبیگانگی" را با سلامت روان اشتباه بگیریم.
گیاهان در این فصل وارد فاز رشد می‌شوند
ولی‌اله قاسمی‌عمران، عضو هیات علمی گروه ژنتیک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به اینکه اکنون فصل رشد و قلمه زدن گیاهان است، اظهار کرد: اکثر گیاهان در این فصل از حالت خواب خارج شده و وارد فاز رشد می‌شوند و در واقع در خاک ریشه می‌دوانند.وی تصریح کرد: هرچند شیوع ویروس کرونا باعث شده تا مردم در منزل بمانند اما تعویض خاک گل‌ها در منزل و همچنین چمن‌کاری برای افرادی که دارای حیاط هستند با توجه به زمان بر بودن آن بهترین موقع است.
پنجره جنوبی بهترین مکان برای گیاهانی که به نور مستقیم نیاز دارند
عضو هیات علمی گروه ژنتیک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری خاطرنشان کرد: اگر فردی در منزل خود یک پنجره جنوبی در اختیار داشته باشد با توجه به اینکه بعضی گیاهان نیاز به نور مستقیم دارند می‌تواند در آن انواع گل‌ها را پرورش دهد و این پنجره بهترین پنجره تامین‌کننده نور خواهد بود.قاسمی‌عمران با اشاره به اینکه تنوع گل‌های آپارتمانی بسیار زیاد است، افزود: می‌توان گیاهانی چون آنتریوم گلدانی، انواع مختلف سانسوریا، پتوس‌ها، کروتون، کاج مطبق، آگلونما، کاکتوس‌ها، برگ بیدی هلندی، انواع بنجامین، انواع نخل‌ها، شفلرا و غیره را به عنوان گل‌های آپارتمانی رایج نام برد.وی ادامه داد: بعضی از گیاهان نیاز به نور غیرمستقیم دارند که می‌توان با کشیدن پرده نازک نور کافی را برای گیاهان تامین کرد و یا در نقطه‌ای که نور کمتری دارد گیاهان را جای‌گذاری مناسب کرد.
پرورش گل حتی در منازل بدون پنجره
عضو هیات علمی گروه ژنتیک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری افزود: اگر فردی هیچ پنجره‌ای در منزل نداشته باشد باز هم می‌تواند در منزل خود گل نگهداری کند، قرار دادن یک چراغ مطالعه در فاصله ۳۰ سانتی از گیاهانی چون بنفشه آفریقایی، بگونیا رکس، زامیفولیا، سانسوریا، پتوس و شامادورا مشکل این افراد را حل می‌کند چون این گیاهان زیر نور خیلی کم مقاومت بیشتری دارند.قاسمی‌عمران با اشاره به اینکه افراد می‌توانند گیاهان را در منزل تکثیر کنند، ادامه داد: گیاهانی مانند زامیفولیا و بنفشه آفریقایی با کاشتن برگ داخل خاک تکثیر می‌شوند که الان هم فصل مناسبی برای این کار است که بعد از دو الی سه ماه شاهد جوانه‌دارشدن و تکثیر گیاهان می‌شوند.وی بیان کرد: قیمت گل‌ها در بازار از ۵ هزار تومان شروع می‌شود و معمولا همه افراد با هر وضع مالی می‌توانند حداقل یک گل تهیه، نگهداری و تکثیر کنند تا علاوه بر زیباتر شدن منازل خود باعث دادن نشاط به دیگر افراد خانواده خود شوند.عضو هیات علمی گروه ژنتیک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری افزود: معمولا افرادی که گل را خریداری می‌کنند کم‌کم علاقه هم به وجود می‌آید و در نهایت به فردی تبدیل می‌شود که گل‌های زیادی را پرورش می‌دهد و در واقع کلکسیونر می‌شود.قاسمی اضافه کرد: افراد می‌توانند با ترکیب مساوی خاک باغچه، خاک رودخانه و خاک برگ، بستر بسیار مناسبی را برای اکثر گل‌های داخل خانه تهیه کنند، برای پرورش گیاهان به ابزار و وسایل خیلی زیادی احتیاج نیست و همه می‌توانند خاک و گلدان را در نزدیک فروشگاه به منزل خود تهیه و از زیبایی گل در منزل لذت ببرند.وی با اشاره به این‌که می‌توان از مواد طبیعی در منزل برای تقویت گل‌ها استفاده کرد، گفت: موادی مانند پوست تخم‌مرغ برای تقویت خاک و پودر سیر برای جلوگیری از آفت و پودر دارچین برای مقاومت گیاهان نسبت به آفت‌ها می‌شود استفاده کرد.