آواز پرندگان در تالاب‌های جازموریان و هامون

این دو تالاب در سال‌های اخیر در پی خشک شدن به منشأ پراکنده شدن ریزگرد و بیماری‌های چشمی و تنفسی برای مردم سیستان و بلوچستان تبدیل شده بودند و حالا با آبگیری بخشی از آن‌ها شادمانی در میان مردم منطقه موج می‌زند.تالاب بین‌المللی هامون که در دو دهه اخیر نیمه خشک و در برخی سال‌ها به ویژه سال‌های اخیر در اکثر فصول کاملاً خشک بوده در دو دهه پیش دریاچه‌ای بی‌نظیر بود که منشأ اصلی درآمد کشاورزان، دامپروران و ماهیگیران منطقه سیستان محسوب می‌شد.در حال حاضر تالاب هامون میزبان پرندگانی است که با جان گرفتن خود آنها را در آغوش می کشد.هامون در زمان پرآبی به عنوان بزرگترین دریاچه آب شیرین ایران محسوب می‌شود و همین دریاچه در زمان خشکی به منشأ پراکنده شدن ریزگرد تبدیل می‌شود.در سال‌های اخیر عدم رهاسازی حق‌آبه رودخانه هیرمند از جانب کشور افغانستان که منشأ تامین آب تالاب هامون محسوب می‌شود موجب نیمه‌جان شدن تالاب شده و تنها سیلاب‌های اندکی که در اصطلاح محلی به آن‌ها «دشتمال» می‌گویند در برخی از ماه‌های سال بخش‌های کوچکی از این تالاب را زنده نگه داشته است.در زمان پرآبی باد‌های ۱۲۰ روزه سیستان با عبور از روی سطح تالاب هامون موجب تصفیه و لطافت هوای منطقه می‌شد، اما در سال‌های اخیر همین باد‌ها با پراکنده کردن ریزگرد‌های بستر خشکیده هامون به منشأ آلام مردم تبدیل شدند تا جایی که تنفس این ریزگرد‌ها بیماری‌های مختلف از جمله آسم و سل را برای مردم به ارمغان آوردند و سیستان به کانون اصلی بیماری سل در کشور تبدیل شد. مناطق اطراف تالاب جازموریان هم نه به این شدت، اما شرایط چندان بهتری نداشتند و پراکنده شدن ریزگرد‌های بستر این تالاب نیز به منشأ بیماری چشمی «تراخم» برای مردم منطه تبدیل شدند.