خشکی دهان؛علائم،علل ودرمان

علت های متفاوتی می توانند باعث خشکی دهان در افراد شوند که بنا به علت ایجادکننده، روش های درمانی مختلفی برای رفع این حالت وجود دارد.

- احساس خشک شدن دهان
- بروز مشکل حین صحبت کردن، چشیدن و جویدن غذا
- خشک شدن زبان و یا گلو
- ترک خوردگی لب ها
- ایجاد زخم در دهان
- احساس سوزش در ناحیه دهان
دلایل خشکی دهان

۱- اثرات جانبی مصرف برخی از داروها: مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای آنتی هیستامین و ضد احتقان، داروهای ضد اسهال، شل کننده های عضلانی، داروهای فشار خون بالا، داروهای بی اختیاری ادراری، داروهای بیماری پارکینسون و ایدز و دیابت می توانند منجر به خشکی دهان در افراد شوند.

۲- بالا رفتن سن: بالا رفتن سن به خودی خود نمی تواند علت مهمی برای خشک شدن دهان باشد، اما معمولا افراد مسن به علت درمان های پزشکی و مصرف داروها با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند.

۳- درمان های پزشکی: روش درمان برخی بیماری ها می تواند خشکی دهان را در افراد تشدید کند، مثلا داروهای شیمی درمانی به علت آسیب رساندن به سلول های دهان می توانند در کیفیت و کمیت بزاق ترشح شده اختلال ایجاد کنند و خشکی دهان را سبب شوند.

به افرادی که دچار خشکی دهان هستند، توصیه می شود حداقل سالی دو مرتبه به دندان پزشک مراجعه کنند و از سالم بودن دندان های خود اطمینان کافی کسب کنند، زیرا خشکی دهان باعث تسریع خرابی دندان ها می شود هم چنین در طی روش پرتودرمانی (رادیوتراپی) اگر اشعه وارد شده به ناحیه گردن و سر، غدد ترشح کننده بزاق را تحت تأثیر قرار دهد، سبب اختلال در تولید بزاق می شود. هم چنین بیمارانی که تحت همودیالیز قرار می گیرند، به علت محدودیت در میزان مصرف مایعات، با خشکی دهان مواجه می شوند.

۴- آسیب های عصبی: اگر طی حادثه ای (مثل تصادف رانندگی)، به ناحیه صورت و یا گردن فرد آسیب وارد شود و یا تحت عمل جراحی ناحیه گردن و یا صورت قرار بگیرد، احتمال دارد به علت آسیب عصب هفتم جمجمه ای (عصب فاسیال)، تولید بزاق دچار مشکل شود.

۵- برخی بیماری ها: ابتلا به برخی بیماری ها می تواند خشکی دهان را ایجاد کند، مثل سندروم شوگرن، دیابت، ایدز، اضطراب، افسردگی، پارکینسون، عفونت های باکتریایی و ویروسی.

مصرف سیگار و تنباکو و الکل نیز منجر به خشکی دهان می شود و اگر با علل گفته شده همراه شوند، می توانند میزان خشکی دهان را افزایش دهند.


۱- داشتن دندان های سالم یکی از عواملی است که از خشک شدن دهان جلوگیری می کند. حداقل سه بار مسواک زدن در شبانه روز، سبب تمیزی دندان ها شده و دهان را نیز مرطوب نگه می دارد.
۲- نوشیدن مقدار کافی آب در طی شبانه روز برای هر فردی لازم است که این میزان با گرم شدن هوا، بیشتر می شود.
۳- به افرادی که دچار خشکی دهان هستند، توصیه می شود حداقل سالی دو مرتبه به دندان پزشک مراجعه کنند و از سالم بودن دندان های خود اطمینان کافی کسب کنند، زیرا خشکی دهان باعث تسریع خرابی دندان ها می شود. هم چنین دندان پزشک می تواند با بررسی دهان فرد، توصیه های لازم را جهت جلوگیری از خشک شدن دهان ارائه دهد.
۴- جویدن آدامس بدون قند، ارزان ترین و شاید لذت بخش ترین توصیه برای جلوگیری از خشک شدن دهان باشد. جویدن آدامس به تولید و ترشح بزاق کمک زیادی می کند و در تمام اوقات امکان دسترسی به آن برای همه وجود دارد. البته مصرف آدامس های بدون قند توصیه می شود، زیرا مصرف آدامس های دارای قند به سلامت دندان ها آسیب جدی وارد می کند.
۵- به افرادی که از خشکی دهان رنج می برند توصیه می شود که از مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند چای، قهوه و نوشابه سیاه (کولا) خودداری کنند. هم چنین مصرف سیگار و توتون و تنباکو را قطع کنند و هرگز از الکل استفاده نکنند.
۶- به افرادی که از خشکی دهان رنج می برند توصیه می شود که رطوبت محیط زندگی خود را بالا ببرند و از دستگاه بخور در اتاق خود استفاده کنند تا خشک شدن دهان را کمتر احساس کنند. افرادی که از خشکی دهان رنج می برند، باید بیشتر به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت دهند و مسواک بزنند و از دهان شویه و نخ دندان استفاده کنند.
۷- مقداری آلوئه ورا را به لثه ها و گونه هایتان از داخل دهان بمالید و یک ساعت صبر کنید. پس از یک ساعت اقدام به خوردن و یا آشامیدن کنید. آلوئه ورا علاوه بر مرطوب نگه داشتن دهان، به پاکسازی دهان و دندان نیز کمک زیادی می کند.
۸- نوشیدن چای سبز، دمنوش بابونه و یا دم کرده زنجبیل برای تحریک ترشح بزاق مفید است.

- افرادی که از خشکی دهان رنج می برند، باید بیشتر به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت دهند و مسواک بزنند و از دهان شویه و نخ دندان استفاده کنند و دفعات مراجعه به دندان پزشک را در طول سال افزایش دهند.
- خشکی دهان می تواند منجر به عفونت و التهاب لثه ها شود. بنابراین تمیزی لثه ها و اهمیت به این عضو بدن بسیار مهم به نظر می رسد.
- اگر خشکی دهان در فردی طولانی شود، باید حتما علل زمینه ای آن را تحت نظارت پزشک پیگیری کند و به آن به چشم یک بیماری نگاه کند و در پی درمان آن برآید. خشکی دهان یکی از علایم اصلی سندروم شوگرن است که نوعی بیماری خودایمنی می باشد.