بهار نیوز - محرومان15برابر با خطرسلامت روان مواجهند

گروه جامعه: نتایج یک پژوهش در کشور حاکیست: شانس افراد محروم در سلامت جسمانی و روانی بدتر، به ترتیب 10 و 15 برابر افراد عادی جامعه است.

سلامتی را به صورت چند بعدی تعریف کرده‌اند که بر اساس این نظر، عوامل متعددی بر سلامتی مردم تاثیر دارد. در این میان، یکی از عواملی که بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد، اثر پدیده فقر بر سلامت است. بدان معنا که اگر فردی دارای توان اقتصادی کافی نباشد، امکان تغذیه مناسب، کسب آموزش کافی در زمینه بهداشت و نهایتا تامین سلامت خود و خانواده‌اش را نخواهد داشت. بنابراین شکی نیست که ثروت ، سلامت را افزایش می‌دهد؛ زیرا افراد ثروتمند دسترسی بیشتری به کالاهای افزایش دهنده سلامتی دارند. پس بدون شک فقر و محرومیت اقتصادی علاوه بر سلامت کیفیت زندگی افراد محروم را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

پژوهش‌های انجام شده درباره نابرابری در سلامتی نیز، همگی نشانگر تاثیر عوامل اقتصادی - اجتماعی بر سلامتی و طول عمر افراد است و بدین ترتیب،‌ گروه‌های محروم از نظر اقتصادی - اجتماعی به صورت واضح سلامت روان کمتری را تجربه می‌کنند. طبق تحقیقات، اصولا بار کلی بیماری‌ها با درآمد ارتباط داشته و میزان مرگ و میر در افراد محروم زیاد است و همچنین رابطه بین درآمد و امید به زندگی، امید به زندگی همسان‌سازی‌شده با سطح سلامت و نیز سال‌های از دست رفته عمر، به خوبی مشخص و اثبات شده است. بدین ترتیب می‌توان گفت وضعیت اقتصادی - اجتماعی شاید بیشترین تاثیر را بر سلامتی دارد.

مطالعات نشان داده‌اند: رابطه معکوسی بین ثروت و چاقی، ثروت و سیگار کشیدن، ثروت و فشار خون که همه از عوامل بیماری‌های قلبی هستند وجود دارد. با توجه به این که سیاستگذاران برای برنامه‌ریزی ارتقای سطح سلامت افراد محروم مستلزم داشتن اطلاعات کافی در مورد ابعاد مختلف کیفیت زندگی این افراد هستند، پژوهشی با هدف بررسی کیفیت زندگی افراد محروم و مقایسه آن با گروه غیرمحروم انجام شده است. این پژوهش کیفیت زندگی وابسته به سلامت افراد محروم یکی از مناطق شهرداری تهران را مورد بررسی قرار داده است. نمونه‌های این پژوهش 400 نفر بودند که به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول، افراد تحت پوشش یک نهاد خیریه در یکی از مناطق شهرداری تهران و گروه دوم از افرادی عادی ساکن در همان منطقه بودند که به صورت تصادفی از چهار پارک عمومی انتخاب شدند.

«کیفیت زندگی وابسته به سلامت» در این پژوهش در هشت حیطه سنجیده شده که شامل 10 سوال درباره عملکرد جسمانی، چهار سوال در مورد محدودیت در ایفای نقش به علت مشکلات جسمانی، 3 سوال در مورد محدودیت در ایفای نقش به علت مشکلات عاطفی ، دو سوال در مورد درد و تاثیر آن بر فعالیت‌های روزانه و پنج سوال درباره سلامت روان افراد بود. یافته‌های این پژوهش نشان داد: احتمال این که افراد محروم در مقایسه با افراد عادی جامعه از سلامت جسمانی بدتری برخوردار باشند 10 برابر است . هچنین افراد محروم در مقایسه با افراد عادی جامعه 15 برابر احتمال بیشتری دارد که از سلامت روانی بدتری برخوردار باشند.

بنابراین این نتایج نشان از نوعی نابرابری در سلامت است و نابرابری در سلامت منعکس کننده نابرابری در متغیرهای تعیین کننده سلامت از جمله تحصیلات و وضعیت اشتغال افراد است. نتایج مطالعه اخیر همچنین حاکیست: افراد کم‌درآمد در مقایسه با سایر افراد، مرگ بیشتری را تجربه می‌کنند، همانطور که مطالعات دیگر نیز نشان داده که رابطه بین ثروت و سلامت رابطه‌ای دوسویه است که افزایش هر کدام بر دیگری مستقیما تاثیرگذار است. این پژوهش بر اساس این یافته تاکید کرده است که با بهبود وضعیت اقتصادی، سطح سلامت افزایش یافته و از طرف دیگر با افزایش سطح سلامتی و توان جسمی و ذهنی، وضعیت اقتصادی افراد نیز بهبود می‌یابد.

پژوهش حاضر که توسط تهمینه قائمیان و همکاران وی انجام شده،‌ با تاکید بر این که نابرابری درآمدی، تاثیر زیادی بر مرگ افراد جامعه دارد و تاثیر شیب اجتماعی بر سلامت آشکار است، نشان داده است که نقاط قوت و ضعف هر معیاری برای سنجش وضعیت اقتصادی و اجتماعی افراد در مطالعات حوزه سلامت، تا حدود زیادی به ساختار آن جامعه وابسته است؛ ولی معیار موقعیت اقتصادی - اجتماعی بر اساس ارزیابی و درک فردی به چنان ساختارهایی وابسته نیست؛ بنابراین می‌توان گفت معیارهای سنجش می‌تواند تحت تاثیر عوامل اجتماعی یا وضعیت خانوادگی قرار گیرد؛ لذا به نظر می‌رسد سنجش معیارهای اقتصادی - اجتماعی بر اساس درک فرد بر شاخص‌های ثروت رجحان داشته باشد.

این تحقیق همچنین تاکید کرده است که متولیان بخش سلامت باید به محرومیت به عنوان یکی از مهمترین عوامل اجتماعی اثرگذار بر سلامت توجه ویژه‌ای داشته باشند و برنامه‌ریزی برای ارتقای سطح سلامت افراد محروم مستلزم داشتن اطلاعات کافی در مورد ابعاد مختلف کیفیت زندگی این افراد است چراکه به نظر می‌رسد ارتقای وضعیت اجتماعی و اقتصادی افراد محروم بتواند در افزایش سلامت و کیفیت زندگی آنها موثر باشد.