به گزارش ایسنا، فعالیت دوباره موزهها از مدتی قبل و بعد از آغاز صحبتهایی مبنی بر کاهش آمار مبتلایان به کرونا ویروس بار دیگر بر سر زبانها افتاد، هر چند شایعهها مبنای بازگشایی مجدد مکانهای تاریخی مانند موزهها که در فهرست مشاغل و مکانهای پر خطر از نظر انتقال کرونا ویروس قرار گرفتهاند، نیست.بر اساس صحبتهایی که گاها مطرح میشود، به نظر میرسد تمایلات و نگاهها فقط به سمت باز شدن موزههاست، آن هم در شرایطی که اگر موزه هم باز شود نه خبری از گردشگر خارجی هست و نه از برگزاری تورها و در این شرایط بُعد اقتصادی بیمعنا میشود چون اگر قرار باشد گروههای انفرادی هم در حد پنج نفر بازدید داشته باشند، علت اصرارها برای باز شدن فضاهای تاریخی مشخص نیست.هر چند برخی شنیدهها و بر اساس صحبتهایی که معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی در پخش زنده صحبتهایش با موزهداران داشت از احتمال انجام رایزنیهایی برای حذف دستکم برخی موزهها از لیست مکانها و مشاغل پر خطر حرف میزد.سید احمد محیط طباطبایی - رییس کمیته ملی موزههای ایران (ایکوم) - با تاکید بر لزوم توجه به مواردی خاص برای بازگشایی موزهها، میگوید: انجمنهای مختلف موزهداری و نهادهای مرتبط با موزه در سراسر دنیا مانند ایکوم سی در تلاش هستند تا با تهیه و تکمیل پروتکلهایی در صورت لزوم برای بازگشایی موزهها استفاده کنند.
او با اشاره به تهیهی و ارائهی پروتکلهایی از سوی چند موزه در پکنِ چین و برلینِ آلمان، برای بازگشایی یک یا چند موزه، اظهار میکند: باید به این نکته توجه داشت که امکان ضد عفونی کردن آثار تاریخی با موادی مانند الکل و سایر موارد گندزدایی و ضدعفونی شونده وجود ندارد،چون قطعا آنها تاثیرگذاری منفی روی آثار تاریخی دارند، حال اگر قرار باشد این اقدام را موزههای سرپوشیده انجام دهیم، وضعیت بدتر است.وی ادامه میدهد: شاید بتوانیم فضای نقاطی مانند مترو، سینما و تئاتر را برای ورود افراد جدید در هر نوبت آماده کنیم، اما این کار به شکل کلی در موزهها امکان پذیر نیست و باید از همان ابتدا نسبت به سلامت کامل افرادی که به موزهها وارد میشوند اطمینان حاصل کنیم.او با تاکید بر اینکه فضای موزهای مانند فضای تئاتر، سینما یا مدرسه نیست، بلکه تلفیقی از همهی آنهاست، میافزاید: به دلیل قرار گرفتن تعداد زیاد افراد در کنار هم و در فضاهای سربسته و با هدف رعایت فاصلهی اجتماعی، مدارس هنوز بازگشایی نمیشوند. حال باید فکر کرد که پیچیدگیهای موزه به عنوان یک مکان آموزشی و گردشگریِ توامان، خطرِ بیشتری از مکانهای دیگر دارد و به همین دلیل قطعا باید اولویت آخر برای بازگشایی باشد تا این فضاها به حالت طبیعی و نرمال خود درآیند.
وی با اشاره به نبود هیچ گردشگر داخلی و خارجی برای حضور در موزهها و حتی برگزار نشدن تور توسط نهادها و دستگاههای مختلف مانند آموزش و پرورش، اظهار میکند: در این شرایط هیچ بازدیدی به صورت گروهی و تور برگزار نمیشود، اگر هم قرار بر انجام بازدیدی باشد به صورت سازماندهی نشده، انفرادی یا اختیاری خواهد بود.رییس ایکوم ایران با تاکید بر لزوم در دستور کار قرار گرفتن پروتکلهای مشخص برای کارمندان موزهها قبل از باز شدن این فضاها و پروتکلهایی که بعد از باز شدن فضاهای موزهای را در دستور کار دارند، میگوید: باید آموزش به کارمندان قبل از باز شدن موزهها و تعیین مسیر حرکت درست بعد از باز شدن موزهها مانند رعایت فاصلهگذاری اجتماعی در این پروتکلها مدنظر باشند.او خرید و فرش بلیت موزه به صورت آنلاین و استفاده از شبکههای مجازی از یک سو و از سوی دیگر استفاده از ماسک، دستکش و پاپوش جدید برای ورود به موزه و سنجش دمای بدن مخاطبان موزهای را از نخستین موارد قابل توجه در ورود بازدیدکنندگان به موزهها میداند و میگوید: کشورهایی مانند آلمان و چین در پروتکلهای خود نخست به این نکته توجه میکنند که شخص درخواست دهنده برای بازدید موزه بر اساس خوداظهاری که در سایتهای آن کشور داشته به ویروس کرونا مبتلا نشده باشد. این در حالی است که ما در کشور چنین اقدامی را به صورت کلی برای همه مردم نداریم.
محیط طباطبایی با تاکید بر اینکه بحران کرونا، مانند هر بحران دیگری که برای بشر ایجاد میشود، خلاقیت و مواردی را به وجود میآورد که میتواند راهگشای زندگی بشر برای آینده باشد. ادامه میدهد: امروزه با استفاده از فضای مجازی، امکانی هست که بازدیدهای غیرحضوری حرفهای را برای موزهها دنبال کنیم و به جایی برسیم که فرد در فضای خانه و حتی از شهرِ دیگری بتواند از یک موزه و فضای تاریخی دیدن کرده و در عین حال ورودی خود را پرداخت کند و به صورت زنده و به شکل تعاملی بازدید خود را انجام دهد.وی با تاکید بر اینکه موزهها باید به سمت فضاهای جدید به خصوص در بازدیدهای مخاطبان بروند، میافزاید: با پایانِ بحران کرونا، بازدید غیرحضوری موزهها برای افراد سالمند و معلول میتواند همچنان ادامه داشته باشد.وی به اقدامِ پژوهشکده حفاظت و مرمت برای تهیهی پروتکلی در این زمینه اشاره میکند و میگوید: بعد از تصویب نهایی، آن از طریق اداره کل موزهها اعلام میشود و در عین حال که ایکوم سی سی در حال تحقیق در این زمینه است، یک پروتکل نیز در خارج از کشور تهیه و ترجمه شده و ترجمه شده و برخی موارد از ان هنوز در حال بررسی است.
محیط طباطبایی با تاکید بر اینکه بازگشایی موزهها، باید به صورت پلکانی باشد و این اتفاق به صورت آموزشی از یک مدل آغاز شود، میگوید: آغاز این کار میتواند با موزههای کوچک باشد تا در صورت تایید و امکان رعایت پروتکلهای بهداشتی این اتفاق برای همه موزهها اجرایی شود. با این وجود نخست باید شرایط آماده شود و بعد از بررسی و آسیبشناسی اجازهی باز شدن بگیرند. از سوی دیگر شاید بهتر باشد که موزههای دیگر اجازه دهند نخست موزههای مورد تایید میراث فرهنگی بر اساس پروتکلهای تصویب شده فعالیت خود را به صورت تمرینی آغاز کنند و در صورت گرفتن جواب مثبت، این کار ادامهدار باشد.