«زوال کلنل» در دست بررسی است

سیدعباس صالحی درباره وضعیت انتشار رمان «زوال کلنل» اثر محمود دولت‌آبادی که از سال 87 از سوی نشر چشمه برای دریافت مجوز نشر ارائه شده و در خارج از ایران به نام «کلنل» منتشر شده و موفقیت‌هایی را به دست آورده است، گفت: کتاب آقای دولت‌آبادی قبلا مراحلی را طی کرده بود و مشمول اصلاحاتی شد که به کتاب خورد. ایشان هم این اصلاحات را انجام دادند و دوباره اصلاحات بعدی مطرح شد. خود من این کتاب را خوانده‌ام. من علاقه‌ بسیاری به داستان و رمان دارم و از بچگی هزاران اثر داستانی را خوانده‌ام. همه آثار آقای دولت‌آبادی را هم مطالعه کرده‌ام. ایشان از مفاخر ادبیات ایران و خراسان هستند، بنابراین طبعا انتشار آثار ایشان در ایران افتخاری برای ایران و فرهنگ فارسی‌زبان است. او در ادامه متذکر شد: اما من قانون‌مدار و قانون‌گرا هستم و اکنون مدیر هستم، به همین دلیل نمی‌توانم تبصره بزنم که کتاب «زوال کلنل» با سایر کتاب‌ها متفاوت باشد، اما این کتاب در حال طی کردن مسیر تجدید نظر است.

صالحی همچنین گفت: من احترام بسیاری برای آقای دولت‌آبادی قائل هستم. هیچ اثری از ایشان نیست که من آن را مطالعه نکرده باشم، اما فکر می‌کنم ایشان هم راضی به گشودن باب جدید برای خودشان نیستند. مسأله کتاب ایشان در مسیر قانونی دنبال می‌شود. درباره ناشرانی هم که فعالیت‌شان متوقف شده، همین مسیر را داشته‌ایم. مسائل و بحث‌های حقوقی این کتاب مانند سایر کتاب‌ها مسیر خود را طی می‌کند. ما نمی‌خواهیم در یک فضای بازی رسانه‌یی و بازی سیاسی اتفاقی برای این کتاب بیفتد‌، بلکه می‌خواهیم سند حقوقی ماجرا به صورت محکم تنظیم شود و مسیر حقوقی طی شود.

«کلنل» که هنوز در ایران اجازه‌ انتشار نیافته است، به تازگی برنده جایزه‌ «یان میخاییلسکی» سوییس شد. زمانی اعلام شد، این کتاب با افزودن توضیح و تغییر ناشر تعلیقی اجازه‌ انتشار می‌یابد که با تغییر معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت قبل، این موضوع بلاتکلیف ماند. دولت‌آبادی پیش‌تر نیز با ترجمه‌ این رمان نامزد جایزه‌ ادبی آمریکا برای بهترین کتاب ترجمه به زبان انگلیسی بود و نامش در فهرست نامزدهای اولیه‌ جایزه‌ بوکر آسیا هم قرار گرفت.

معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر پرهیز از ادبیات آمرانه، گفت: عهد می‌بندم که اگر احساس کنم مسیر حرکت رو به جلو نیست، پرونده کاری‌ام را در این معاونت ببندم.صالحی در پاسخ به پرسشي مبنی بر این‌که آیا امکان تحقق صحبت‌هایی که او درباره پرهیز از ادبیات ایدئولوژیک (به معنای ادبیات یک‌سویه و آمرانه) و گشایش فضای فرهنگی داشته، در ساختارهای فعلی و با توجه به قوانین کنونی در وزارت ارشاد وجود دارد یا خیر و همچنین اقدام عملی ارشاد در زمینه گشایش فضا چه خواهد بود‌، گفت: ما باید دو چیز را با هم ببینیم؛ یک نکته این است که انسان‌ها باید به آرمان‌های‌شان وفادار باشند. من هم به آن‌چه گفته‌ام، اعتقاد دارم و فکر می‌کنم ادبیات آمرانه دیگر حتا در زندگی خانوادگی ما هم جواب نمی‌دهد، چه برسد به اجتماع. البته هر نظامی به قانون نیازمند است، اما قانون نباید به معنای تسلط ادبیات آمرانه باشد.

او ادامه داد: وقتی بر پرهیز از ادبیات ایدئولوژیک تأکید می‌کنم‌، منظور من ادبیاتی است که از آن بالا و پایین استخراج شود؛ نه همدلی. این ادبیات در حوزه خانواده‌، مدیریت فرهنگی و مدیریت سیاسی جواب نمی‌دهد. ما باید با تمام وجود به طرف ادبیات همدلی و همفکری حرکت کنیم. من با تمام وجود به این موضوع اعتقاد دارم، اما آن‌قدر هم جوان نیستم که بگویم همین فردا همه این موارد محقق می‌شود.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد که در نخستین نشست رسانه‌یی‌اش در سمت معاونت فرهنگی روز دوشنبه، 27 آبان‌ماه، در ساختمان شورای فرهنگ عمومی سخن می‌گفت، همچنین اضافه کرد: ما با مجموعه‌ای از واقعیت‌های اجتماعی و قوانین مواجه هستیم، بنابراین طبیعی است که باید برایندی از مقدورات اتفاق بیفتد و این حرکت باید بر همان مبانی رو به جلو باشد. من عهد می‌بندم که اگر احساس کنم این مسیر رو به جلو نیست، پرونده کاری‌ام را در این معاونت ببندم. اما انتظار نداشته باشید من وعده بدهم اگر شما امشب بخوابید، یک اتفاق بزرگ رخ بدهد و به قول جوان‌ها بترکاند. من آماده چنین شرایطی نیستم و سنم برای این‌گونه انتظارات جواب نمی‌دهد.