نقش کم‌کاری و پرکاری تیروئید در باروری

دکتر افسانه شه‌بخش با بیان اینکه تیروئید به صورت یک غده در قسمتی از گردن قرار گرفته است که در قسمت‌های مختلف بدن گیرنده دارد، گفت: تیروئید هورمونی تولید می‌کند به نام تیروکسین که توسط هیپوفیز و هیپوتالاموس تحت کنترل است. فرمان‌هایی که از مغز به تیروئید ارسال می‌شود بر سوخت و ساز آن تاثیر دارد. به طور کلی مشکلات تیروئید در خانم‌ها حدود پنج برابر بیش از آقایان است و این مشکلات باعث اختلال در ساخت هورمون‌هایی که از تخمدان ترشح می‌شوند نیز خواهند بود. مهم‌ترین اثر گذاری بر هورمون‌ها نیز روی استروژن و آندروژن اتفاق می‌افتد.وی افزود: در نتیجه تیروئید می‌تواند در سیکل قاعدگی، باروری، سقط، عوارض بارداری و حتی بر سلامت جنین موثر باشد. همچنین تیروئید می‌تواند پرکار یا کم کار باشد که در هر دو مورد هم در باروری و هم در سیکل‌ قاعدگی نقش دارد.این متخصص زنان و زایمان درباره عوارض پرکاری تیروئید ادامه داد: پرکاری تیروئید با افزایش سطح هورمون تیروکسین و کاهش سطح TSH اتفاق می‌افتد و در علائم بالینی نیز می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب، تعریق و کاهش وزن باشد. در خانم‌هایی که دچار پرکاری تیروئید می‌شوند نیز سبب افزایش سطح پلاسمای استروژن حدود دو تا سه برابر حالت عادی و همچنین افزایش تبدیل آندروژن‌ها به استروژن می‌شود که همه‌ این موارد می‌تواند سبب اختلالات قاعدگی شود. این اختلالات ممکن است به گونه‌ای باشد که خانم‌ها به صورت گذرا اصلا قاعدگی نداشته باشند یا اینکه فواصل سیکل قاعدگی طولانی و حجم خون قاعدگی کاهش پیدا کند و باعث عدم تخمک‌گذاری شود.

وی با بیان اینکه حدود شش درصد از افرادی که پرکاری تیروئید دارند، ناباروری دارند، اظهار کرد: البته با درمان‌های دارویی این موضوع برگشت‌پذیر است.عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با اشاره به اینکه یکی از درمان‌هایی که برای تیروئید به کار گرفته می‌شود، درمان با ید رادیواکتیو است،‌ تصریح کرد: دیده شده است که ید رادیواکتیو در کاهش باروری اثری ندارد، اما با توجه به اینکه ماده رادیواکتیو حتی تا یک سال در بدن می‌ماند، لذا اگر خانم تحت درمان با رادیواکتیو قرار گیرد، توصیه می‌کنیم تا یکسال باردار نشود.شه‌بخش با تاکید بر این که کم‌کاری تیروئید شایع‌تر است، افزود: کم‌کاری تیروئید باعث کاهش تحمل سرما در فرد، افزایش وزن، خستگی، کم‌خونی و یبوست می‌شود. کم‌کاری تیروئید در خانم‌ها شایع‌تر است. علائمی که در خانم‌های در سنین باروری اتفاق می‌افتد اول اختلال در بلوغ است که اگر دچار کم‌کاری تیروئید شوند به دلیل کاهش سطح استروژن می‌تواند اختلال در بلوغ ایجاد شود. همچنین تغییر در سیکل قاعدگی به شکل افزایش حجم خون‌ریزی و یا افزایش فاصله بین دو قاعدگی نیز از دیگر علائم کم‌کاری تیروئید است.

وی افزود: از دیگر مشکلاتی که کم‌کاری  تیروئید در خانم‌ها ایجاد می‌کند ناباروری و کاهش میل جنسی است. به دلیل تشابه زنجیره‌های این هورمون با زنجیره  هورمون‌های جنسی سبب می‌شود سطح استروژن کاهش پیدا کند و گیرنده‌های آن در تخمک مهار شوند که در نتیجه اختلال در تخمک‌گذاری ایجاد می‌کند و باعث ناباروری می‌شود. از علائم آزمایشگاهی مبتلایان به کم‌کاری تیروئید می‌توان به افزایش سطح هورمون TSH اشاره کرد که این موضوع سبب اختلال در تخمک‌گذاری می‌شود که در صورتی که بدون درمان فرد، بارداری اتفاق افتد می‌تواند سبب سقط، مرده‌زایی، تولد زودرس یا حتی فشارخون دوران بارداری شود. بنابراین خانم‌ها باید پیش از اقدام برای باروری از نظر تیروئید بررسی شوند. با توجه به اینکه هورمون تیروئید از جفت رد می‌شود، می‌تواند روی جنین نیز اختلالاتی ایجاد کند، ولی اینکه بگوییم هر خانمی کم‌کاری تیروئید داشته باشد حتما این اثر را روی جنین خواهد گذاشت، صحیح نیست.این متخصص زنان و زایمان با بیان اینکه ندول‌های تیروئید در خانم‌ها چهار برابر شایع‌تر است،‌ اظهار کرد: ۱۲ درصد این ندول‌های تیروئیدی می‌توانند بدخیم شوند، البته این موضوع به سابقه خانوادگی و پرتودرمانی در ناحیه گردن هم وابسته است. خانم‌هایی که به دلیل ناباروری به مراکز ما مراجعه می‌کنند باید از نظر مشکلات تیروئیدی به صورت کامل بررسی شوند.