بهار نیوز - این‌بار درختان بلای جان میراث فرهنگی شدند

گروه فرهنگی: ، همواره حفاظت و نگهداری از میراث‌فرهنگی و بناهای تاریخی ازجمله نگرانی‌های دوستداران میراث بوده و هست. گاهی اوقات این نگرانی‌ها با برخی فعالیت‌ها از سوی برخی افراد بیشتر می‌شود. یکی از این نمونه‌ها کاشت درختان متعدد در نزدیکی کاخ کیومرث دوبرجی فورگ فارس است.

گفته می‌شود آبیاری پی‌در پی‌ این درختان باعث ایجاد رطوبت بیش از اندازه در پی سازه کاخ شده و به مرور باعث تخریب سازه شده است. البته این نگرانی‌ها درحالی مطرح می‌شود که سوم اردیبهشت سال گذشته (۹۸) خبرها از فروریختن بخشی از این بنای تاریخی آن هم در بی‌خبری مسئولان میراثی حکایت داشتند. در آن زمان نیز مسئولان استان فارس به روال همیشه، تخریب کاخ کیومرث در داراب را جزئی و بر اثر بارندگی شدید ابتدای سال عنوان کردند.پیگیری‌های درخصوص وضعیت این بنای تاریخی که در فهرست میراث ملی نیز ثبت شده است و شرایط درختانی که در نزدیکی آن که برخی معتقد هستند در عرصه و برخی معتقد هستند در حریم اثر کاشته شده‌اند، با صحبت‌های متفاوت از سوی مسئولان امر همراه بود. عدالت حقیقی (بخشدار فورگ) دراین خصوص گفت: در فورگ دو اثر به نام‌های کاخ کیومرث و قلعه میرترک قرار دارد که هر دو اثر در میان باغ و درختان قرار دارند. به این معنا که زمین‌هایی که این بناهای تاریخی در آن قرار دارند، واگذار شده و اکنون مالک شخصی دارند و مالکان نیز درصدد کاشت درخت برآمده‌اند چنانکه هر دواثر تاریخی فورگ در میان انبوهی از درختان قرار دارند. میراث فرهنگی نیز تاکنون محدوده‌ای اعم از عرصه و حریم برای این آثار مشخص نکرده تا مالکان موظف باشند با رعایت فاصله قانونی درصدد کاشت درخت برآیند. از این رو مالکان بدون ضابطه درخت کاشته‌اند.او ادامه داد: این درختان به اندازه‌ای هستند که نه تنها راه ورودی را بسته‌اند و اگر کسی بخواهد برای بازدید از این بناهای تاریخی برود ناچار است از وسط درختان عبور کند، بلکه به اندازه‌ای نزدیک بنا کاشته شده‌اند که می‌توان گفت فاصله نخستین درخت تا کاخ کیومرث کمتر از ۵ متر است. هرچند آبیاری این درختان قطره‌ایست اما اگر حریم این بنای تاریخی مشخص نشود و مالک ملزم به پاکسازی درختان اطراف آن نشود، در آینده‌ای نزدیک شاهد بروز آسیب‌های جبران ناپذیر به این آثار تاریخی خواهیم بود.

حقیقی درخصوص نظر عموم مردم دراین باره گفت: چندی پیش به این مهم ورود کردیم و از آنجا که مالک زمینی که کاخ کیومرث در آن قرار دارد از قضا یکی از اعضای شورای شهر دوبرجی نیز هست، هم حریم جاده را گرفته و هم حریم بنای تاریخی را رعایت نکرده است. البته با ورود ما به این موضوع، تعهدی از سوی مالک گرفتیم و قرار بود طی یک هفته تا ۱۰ روز درختانی که در حریم و در نزدیکی کاخ قرار دارند را بکنند اما تاکنون این امر محقق نشده است. از این رو طی هفته آینده مجدد پیگیر خواهیم شد و از طریق مراجع قانونی حکم را اجرایی خواهیم کرد. او در پاسخ به سئوال خبرنگار ایلنا که آیا اداره کل میراث استان و شهرستان، همکاری‌های لازم را درخصوص حفظ کاخ کیومرث و بناهای تاریخی این منطقه دارد یا خیر، گفت: نه متاسفانه مسئولان میراث فرهنگی استان تاکنون حرکت مثبتی انجام نداده‌اند و همکاری لازم را ندارند. دلیلشان هم آن است که این امر و تعیین حریم و مصوب کردن آن برای میراث فرهنگی هزینه بردار است. این درحالی است که اگر مسئولان میراث علاقه مندی خود را در این خصوص نشان دهند و به نامه نگاری‌های ما پاسخ دهند، سایر ارگان‌های منطقه و حتا مردم حاضر هستند همکاری‌های لازم را داشته باشند.

کاشت درختان با وجود بازدید کارشناسان میراث
اسماعیل صنعتی (سرپرست جهاد کشاورزی فورگ) با اشاره به آنکه چند سال پیش هنگامی که نخستین درختان توسط مالک در این زمین کاشته می‌شد، صحبت‌هایی با او داشتیم و از او درخواست کردیم تا با میراث فرهنگی که متولی این بنای تاریخی است، هماهنگ باشد، گفت: این درختان حدود ۴ تا ۵ سال است که کاشته شده‌اند و طی بازدیدهایی که در آن زمان توسط کارشناسان میراث انجام می‌گرفت، از کاشت این درختان جلوگیری نشد. او ادامه داد: حتا باغدار اعلام کرد که وقتی درختانش را در این محل بکارد هنگام سر زدن و رسیدگی به باغ و درختان، از تخریب این بنای تاریخی هم جلوگیری می‌کند و اجازه ورود و تخریب بنا را نمی‌دهد. اکنون نیز شاهد آن هستیم که این بنا تخریب نشده و مسیر دسترسی به آن نیز با جاده فرعی حدود ۵۰ کیلومتر فاصله دارد ضمن آنکه مسیر دسترسی به این بنا در میان درختان باز است و عموم جامعه می‌توانند از مسیری حدود ۵ متر برای رسیدن به کاخ کیومرث عبور کنند. صنعتی در پاسخ به این سئوال ایلنا که آیا آبیاری درختان می‌تواند به پی کاخ کیومرث آسیب برساند، گفت: این درختان در فاصله‌ای بیش از ۱۰ متر از کاخ، کاشته شده‌اند و ضمن آنکه آبیاری درختان قطره‌ایست و آب زیادی پای درختان ریخته نمی‌شود که به پی بنا نفوذ کند و آسیب برساند. البته او مالکیت یکی از اعضای شورای شهر را که گفته می‌شود این باغ از آن اوست رد کرد و گفت: این باغ از آن یکی از اعضای شورای شهر نیست.

کاخ کیومرث نه حریم دارد، نه فنس کشی و نه حتا تابلوی معرفی
داوود مرادی (مسئول اداره میراث فرهنگی شهرستان داراب) نیز درخصوص وضعیت کاخ کیومرث به ایلنا گفت: در این شهرستان بیش از ۱۰۰ اثر ثبتی وجود دارد که فقط ۵ اثر حریم مصوب دارند. می‌توان گفت فقط ۵ درصد آثار ثبتی داراب حریم مصوب دارند. حتا معروف‌ترین اثر تاریخی داراب که قلعه دارابگرد است حریم مصوب ندارد. کاخ کیومرث نیز حریم مصوب ندارد و زمین‌های اطراف آن متعلق به مالک شخصی است. او ادامه داد: حدود ۳ تا ۴ سال قبل که مالک در صدد کاشت درختان در اطراف کاخ کیومرث برآمد، با او دراین خصوص صحبت کردیم و قرار شد طبق تعاملاتی که داریم همکاری کند. ضمن آنکه نباید فراموش کرد که با توجه به آنکه این اثر تاریخی حریم مصوب ندارد، اگر بخواهیم کار را به دادگاه بکشانیم، به لحاظ قانونی چیزی در دست نداریم. کاخ کیومرث این بنای تاریخی نه تنها حریم مصوب ندارد بلکه حفاظ کشی و حتا تابلوی معرفی هم ندارد. مرادی، کم کاری میراث فرهنگی و مسئولان استان فارس که متولی که این مهم هستند را به اجحافی که در همه استان‌ها نسبت به میراث فرهنگی می‌شود ارجاع داد و گفت: نگاه کلان به میراث فرهنگی مثبت نیست. ضمن آنکه چهار سال پیش که شاهد کاشت این درختان در فاصله نزدیک کاخ کیومرث بودیم از مالک درخواست کردیم تا دو ردیف نزدیک‌تر را بردارد و اکنون درختان نه تنها در عرصه نیست بلکه از کاخ فاصله دارند. همچنین مالک از میان باغ خود مسیری حدود ۱۰ متر را برای دسترسی بازدیدکنندگان باز کرده است. مسئول اداره میراث فرهنگی شهرستان داراب در پاسخ به سئوال ایلنا مبنی برآنکه چرا طی ۴ سال اخیر که شاهد کاشت درخت توسط مالک در اطراف کاخ کیومرث بودند، درصدد مصوب کردن حریم این اثر تاریخی برنیامده‌اند، اظهار کرد: همین سئوال باید از مدیرکل استان فارس پرسیده شود. من به عنوان مسئول شهرستان، چهار سال است که هزینه تنخواه حتا یک ریال هم دریافت نکرده‌ام. قبض آب و برق میراث شهرستان نیز توسط اداره کل پرداخت می‌شود. تمام اعتباراتی که می‌گیریم نیز سعی می‌کنیم از سایر ارگان‌ها و نهادها تامین کنیم. به طور مثال طی سال جاری برای خانه سوخکیان ۵۰۰ میلیون اعتبار گرفتیم. برای راه سازی غار سهلک نیز ۳۰۰ میلیون تومان هزینه کرده‌ایم. برای سایر بخش‌ها نیز از اعتبارات بخش‌های مختلف اعم از راه، آب و ... استفاده کرده‌ایم. مسجد سنگی و حمام مشیر نیز بدون آنکه اداره کل یک ریال هزینه کند، مرمت شده‌اند چراکه با کمک خیرین کار را انجام دادیم. بنابراین می‌توانم صراحتا بگویم، بودجه و اعتبار نداریم و تعیین حریم انجام نمی‌شود.مرادی درخصوص این مهم که آیا آبیاری درختان می‌تواند به کاخ کیومرث آسیب برساند، گفت: این درختان بیش از ۱۵ تا ۲۰ متر از پی اثر فاصله دارند و باید نظر کارشناس استان در این خصوص مطرح شود. البته ممکن است در آینده با بزرگ شدن این درختان که ازجمله درختان مرکبات هستند، منظر بصری کاخ کیومرث خدشه بردارد و دید آن از جاده مخدوش شود. با این وجود بارها نامه زده‌ایم تا تعیین حریم این بنای تاریخی انجام شود اما در نهایت اعتبار تخصیص داده نشده. اگر اعتبار اختصاص یابد، فنس کشی، مرمت و تعیین حریم را در برنامه داریم.