بهار نیوز - اسارت‌گاهی به نام باغ وحش هویزه

گروه جامعه: اخیرا انتشار تصاویری از وضعیت نامناسب حیوانات در باغ وحش هویزه و همچنین انتشار خبر تلف شدن توله شیر سفید این باغ وحش خبرساز شد.

باغ وحشی که مستقیما زیر نظر شهرداری هویزه مدیریت می‌شود و به گفته فعالان محیط زیست مجوز سازمان حفاظت محیط زیست را نداشته و به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کند، اما سازمان حفاظت محیط زیست برای رهایی حیوانات ارزشمندی که در این باغ وحش در دمای بالای ۵۰ درجه هویزه روزگار می‌گذرانند تدبیری نمی‌اندیشد.کرامت حفاظی، فعال محیط زیست می‌گوید: متاسفانه به اسارت گرفتن حیوانات در قفس‌های مراکزی به نام باغ وحش که تقلید کورکورانه‌ای از کشور‌های غربی است در ایران رونق بسیار یافته است، در کشوری که فرهنگ حیوان‌آزاری وجود نداشته و مردمان آن خود را پیروان ضامن آهو می‌دانند. باغ وحش هویزه هم یکی از ده‌ها باغ وحشی است که در سایه انفعال سازمان حفاظت محیط زیست و در شرایطی نامناسب گونه‌های بومی و غیربومی جانوری را به اسارت کشیده است.وی اضافه می‌کند: عقاب صحرایی (Stepe Eagl) که گونه‌ای مهاجر است و بلند پرواز در خوزستان زمستان گذرانی دارد و در اواخر زمستان تا پاییز از ایران به سوی روسیه و قفقاز و نزدیک سیبری مهاجرت می‌کند، مهاجرتی که هر سال از روسیه تا ایران و آفریقا دو بار انجام می‌شود. تصور کنید این گونه بلند پرواز در یک قفس چند متری محروم از طعم پرواز و اوج گیری و مهاجرت نگهداری شود. از آن بدتر این گونه که تابستان‌ها در سیبری جوجه آوری دارد، حالا در هویزه با دمای بالای ۵۰ درجه به اسارت گرفته شده است.
حافظی ادامه می‌دهد: این گونه که در معرض انقراض است و در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت قرار دارد، در اسارت شانس زادآوری و حتی بقای خود در طبیعت را از دست می‌دهد؛ لذا پیشنهاد می‌شود این پرنده به مرکز مجهز بازپروری سپرده شود تا برای رهاسازی آماده شود و تا زمان بازگشت عقاب‌های صحرایی به ایران در پاییز این گونه هم بتواند به آن‌ها ملحق شود.این فعال محیط زیست یادآور می‌شود: دال سیاه (Cinereous vulture) گونه دیگری که در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت جای دارد هم زمستان‌ها به خوزستان مهاجرت می‌کند، اما تابستان را در قلل مرتفع برف‌گیر می‌گذراند. برای این گونه هم جوجه آوری در دمای شدید هویزه مانند عقاب صحرایی است و از مسئولان استدعا داریم این گونه به مراکز بازپروری مجاز سپرده شود تا آمادگی برای بازگشت به طبیعت را به دست آورده و با بازگشت خود به طبیعت بتواند نسل در معرض انقراض خود را حفظ کند.

وی به نگهداری از خرس قهوه‌ای در باغ وحش هویزه اشاره کرده و می‌گوید: نگهداری از خرس قهوه‌ای در گرمای هویزه مایه تعجب و تأسف است. خرس قهوه‌ای این فصل را در ارتفاعات برف‌گیر زاگرس مانند زرد کوه و کینو که در حال حاضر هم برف دارند می‌گذراند. اگر به دلیل عدم آشنایی این خرس‌ها با طبیعت امکان رهاسازی آن‌ها وجود ندارد باید آن‌ها را به مراکز نگهداری با جایگاهی وسیع در مناطق سردسیر ایران منتقل کرد، اما اگر باغ وحش هویزه اصرار به نگهداری این دو خرس دارد لازم است جایگاه وسعت یابد و فضای یخچالی سر بسته‌ای را برای این خرس‌ها که در مناطق برف‌گیر ایران زیست می‌کنند فراهم آورد که هزینه فراوانی دارد.حافظی ادامه می‌دهد: گویا این‌ها دو توله خرس بودند که در کوه‌های خوزستان که حتی تابستان برف دارند از متخلف گرفته شده‌اند و سپس اداره کل محیط زیست خوزستان آن‌ها را در اقدامی تأسف‌بار و غیر کارشناسی بدون تلاش برای بازپروری به منظور رهاسازی، به باغ وحش هویزه سپرده است. باغ وحشی که هم فضای غیراستاندارد دارد و هم از نظر هوای گرم برای این خرس‌ها نامناسب است.وی با بیان اینکه به اسارت گرفتن گونه‌های بومی تخلف قانونی است، می‌گوید: باید از مسئولان محیط زیست پرسید چرا نسبت به اسارت گونه‌های بومی مانند گرگ، روباه، گراز و کلاغ ابلق میان رودان (Mesopotamian Crow) سکوت کرده است و چرا جلوی تجارت سیاه حیات وحش کشور و فروش آن‌ها به باغ وحش‌ها را نمی‌گیرد. در مورد گرگ و روباه اگر این گونه‌ها از خوزستان به اسارت گرفته شدند باید ابتدا با خونگیری و مطالعه ژنتیکی و سپس حصول اطمینان از سلامت و امکان بقای آن‌ها در طبیعت، آن‌ها را در همان مناطقی که به اسارت گرفته شده‌اند و با مناطقی با اکوسیستم مشابه رهاسازی کرد. گرگ و روباه در ایران زیر گونه‌های مختلفی دارد و حتی برخی زیرگونه‌ها هنوز کشف نشده‌اند، لذا بررسی فیلیوژنی و خونگیری از این گونه‌های باغ وحش هویزه ضروری است، چرا که وجود زیر گونه‌های عربی این دو گونه در ایران محتمل است که تا کنون به ثبت نرسیده است.این فعال محیط زیست با بیان اینکه در تالاب زیبار کردستان توریست‌های بسیاری برای دیدن گراز به طبیعت می‌روند و گراز از جاذبه‌های گردشگری این منطقه است، می‌گوید: گراز‌های باغ وحش هویزه را می‌توان در زیبار رهاسازی کرد، منطقه‌ای که در طبیعت امن آن، افراد می‌توانند به گراز در طبیعت نزدیک شوند.

وی یادآور می‌شود: کلاغ‌های ابلق میان رودان (بین النهرین) جزء کمیاب‌ترین زیر گونه‌های پرندگان جهان هستند و فقط در بخش‌هایی از خوزستان و عراق زیستگاه دارند. درباره کلاغ‌های ابلق میان رودان باغ وحش هویزه پیشنهاد می‌شود پس از مطالعه ژنتیکی و خونگیری و بعد از اطمینان از سلامت در اطراف پاسگاه محیط بانی هور العظیم رها شوند.حافظی با اشاره به وجود گونه‌های غیربومی در باغ وحش هویزه می‌گوید: در مورد گونه‌های غیر بومی ایران مانند شیر آفریقایی یا میمون‌ها، از آنجا که این گونه‌ها در قفس به دنیا آمده‌اند و زیستگاه آن‌ها ایران نیست، امکان رهاسازی وجود ندارد، لذا باید جایگاه‌های آن‌ها استاندارد شود که در این زمینه پروتکل‌های علمی وجود دارد.
وی تأکید می‌کند: هویزه جزء بهترین مناطق گردشگری و پرنده نگری در خاورمیانه است و گونه‌های ارزشمندی در تالاب هور الهویزه (هور العظیم) در این منطقه زیست می‌کنند که در خاورمیانه و جهان کمیاب هستند و دیدن این منطقه آرزوی پرنده نگر‌های ایرانی و خارجی است.حافظی در پایان می‌گوید: شهرداری هویزه می‌تواند با مشورت این ظرفیت عظیم اقتصادی را فعال کند؛ گردش مالی صنعت پرنده نگری در دنیا میلیارد‌ها دلار در سال است که خوزستان و هویزه که بهشت پرندگان خاورمیانه است از آن بی بهره است. تا کنون در خوزستان بیش از ۳۸۰ گونه پرنده شناسایی شده است که برخی از کمیاب‌ترین آن‌ها در خاورمیانه پرندگان هویزه هستند؛ لذا شهرداری هویزه به جای اقدامات غیر اقتصادی و غیراخلاقی مانند باغ وحش داری می‌تواند از این ظرفیت عظیم بهره ببرد.