کنکور ۹۹؛ پُر آفت‌ترین کنکور پنجاه سال اخیر

هرساله زمانی که فصل امتحانات فرا می‌رسد اولین اعتراض دانش‌آموزان و دانشجو‌ها و محصلانِ هر حرفه‌ای، نسبت به حجم دروسی است که مقرر شده تا با آن سنجیده شوند. یا همه اعضای آن کلاس درس به استاد و دبیر خود اعتراض علنی می‌کنند و یا چند نفر نماینده می‌شوند و اعتراض و خواسته اکثریت را به گوش مسئولان آزمون مورد نظر می‌رسانند. بهانه‌هایشان هم یکی دوتا نیست!از سخت بودن مطالب درسی بگیر تا اینکه "استاد اصلا شما این قسمت را تدریس نکردید"، یک بهانه معروف هم هست که مخصوص بچه‌های کنکوری به شمار می رود و هرسال یک اتفاق طبیعی به آن دامن می‌زند. بهانه‌ای مانند کم بودن فرصت مطالعه کنکور به دلیل اتفاقاتی مانند: سیل، زلزله و البته ویروسی مثل کرونا.امسال کرونا دست‌خوشی شد برای تغییرِ روال عادی همه چیز! مدارس که از اول مهر ۹۸ با آلودگی هوا و تعطیلات رسمی دست و پنجه نرم کردند. کلاس‌های مجازی هم در حد فرمالیته و قبولی دروس بهانه خوبی بود. تا دانش‌آموزان آمدند خم و چم تدریسِ الکترونیکی را دریابند، سال تحصیلی تمام شد. بماند که معلمان باوجدان کشورمان که کم هم نیستند نیز به هر طریقی این ضعف‌های آموزش و پرورش در فراهم سازی یک بستر باثبات و بی‌نقص را پوشاندند.از طرفی جالب است که معمولا هرسال دانش‌آموزان دوازدهمی یا همان پیش‌دانشگاهی خودمان غر میزنند که چطور می‌شود هم دروس مقطع آخر دبیرستان را با نمره خوب پاس کنیم و از طرفی برای کنکور سراسری، طوری درس بخوانیم که حداقل شرمنده خودمان نشویم، خانواده که بماند!

تعویق ۴۵ روزه کنکور
البته دوازدهمی‌ها این مطالبه‌ را بهانه می‌کردند تا یک سال پشت کنکور بمانند، ولی امسال چطور؟ کرونا که مدارس را تعطیل کرد و خبری از کلاس‌های ۷ صبح نبود. آن هم دقیقا از قبل از تعطیلات عید و این بهترین فرصت بود تا هر دانش‌آموز حداقل چندین هزار رقم رتبه خود را در کنکور جا به جا کند. از این زمان طلایی که بگذریم به اتفاق جالب‌تر و بی سابقه تری می‌خوریم، امسال کنکور برای اولین بار در چند دهه اخیر قریب به ۴۵ روز به تعویق افتاد و این یعنی عملا خوش به احوال کنکوری‌های ۹۹. و، اما یک سوال چرا هنوز کنکوری‌ها بهانه‌جویی می‌کنند و مدام از نگرانی‌های چند ماهه اخیر و نبود تمرکز کافی در مطالعه کردن دروس می‌گویند؟

در واقعیت تعویق کنکور فرصت خوبی بود یا ضرر بود و ضرر بود و ضرر!
خانم شریفی ولیِ یکی از یک میلیون و پنجاه و دو هزار داوطلب کنکوری است که می‌گوید:"پسرم در این مدت چهارماهه که جهان درگیر کرونا بود لای کتاب را باز نکرد و حالا حسرت می‌خورد که ای کاش درس  می‌خواندم." البته بد نیست بدانید امیرمحمد سال دوم است که کنکور می‌دهد و بهانه‌اش دروس مدرسه بود که با کنکوری خواندش منافات داشت، اما امسال که شرایط مطابق میلش فراهم شده بود و او همچنان کاهلی کرد. پوریا پژوهان ‌فر روانشناس و مشاوره تحصیلی در خصوص تغییر زمان کنکور اظهار کرد: سیزدهم و چهاردم تیرماه هر ساله زمان برگزاری آزمون کنکور است. هر سال دانش‌آموزان خواهان تغییر این زمان بودند و به بهانه‌های مختلف مانند سیل و زلزله و امثالهم این خواسته را مطرح و مجدانه پیگیری می‌کردند. عقب و جلو افتادن کنکور یک‌سری حسن‌ها و معایب دارد که امسال شاهدش بودیم.او ادامه داد: با توجه به شیوع ویروس کرونا زمان کنکور ۹۹ به طور استثنا تغییر کرد و قریب به یک ماه و پانزده روز عقب افتاد و به آخر مرداد موکول شد. این موضوع آن دسته از دانش‌آموزانی را که دیر شروع به درس خواندن کردند را خوشحال کرد.پژوهان ‌فر افزود: عقب افتادن کنکور برای برخی از داوطلبان مفید واقع می‌شود، گرچه به همان میزان به برخی داوطلبین آسیب وارد می‌کند. از جمله برای کسانی که سطح درسی مناسب یا خیلی خوبی دارند. به این شکل که دانش‌آموز درس‌خوان تمام برنامه‌های مطالعاتی خود را منطبق با تاریخ قبلی کنکور بسته است و با یک بازه زمانی روبه رو می‌شود که برای آن برنامه‌ای ندارد.

تعویق کنکور باعث افزایش اضطراب داوطلبان می‌شود
پژوهان فر تصریح کرد: با تعویق کنکور دانش‌آموز ممکن است به مشکلاتی از قبیل کمبود منبع، کمبود روش و بلاتکلیفی بربخورد. طبق تحقیقی در حوزه روانشناسی انجام دادیم مفهومِ خرده مقیاسی با عنوان "عدم تحمل بلاتکلیفی" وجود دارد که با اضطراب امتحان رابطه مثبتِ معنادار دارد. این یعنی هر چقدر عدم تحمل بلاتکلیفی فرد بالا باشد، اضطراب امتحان آن فرد هم بالا می‌رود.او ادامه داد: زمانی که یک دانش‌آموز با سطح درسی خوب در این شرایط وقفه‌کنکوری قرار می‌گیرد، باتوجه به نبود اطلاعات کافی برای واکنش درست به این فضای خالیِ جدید، دچار سردرگمی و اضطراب خواهد شد. تغییر زمان برگزاری آزمون سراسری در این افراد تاثیر مستقیمی بر روان آن‌ها داشته و نتیجه‌ای متفاوت از آنچه متصور بودند کسب خواهند کرد.این روانشناس با اشاره به اهمیت سلامت جسمانی و تاثیر آن بر روی روان افراد عنوان کرد: میزان و عادت خواب داوطلب کنکور در این بازه زمانی ۴۵ روزه، در کسب نتیجه مطلوبِ منطبق با تلاشش، او را در امور مختلف دچار اختلال و کاهش بازده می‌کند.

شیوع کرونا روان دانش‌آموزان کنکوری را تحت شعاع قرار داده است
او افزود: دانش‌آموزان درس‌خوان معمولا کمال طلب و کمال‌گرا هستند و این ذهنیت که صبح زود بیدار شدن، می‌تواند موجب جلو زدن از بقیه شود و باتوجه به اینکه ساعت خوابشان به دلیل امتحانات نهایی دستخوشِ تغییر شده است، دیر بیدار شدنشان روی روان آن‌ها تاثیر منفی می‌گذارد و خود را مثل قبل درس‌خوان و خوب تلقی نمی‌کنند.پژوهان فر ادامه داد: نتیجه این تفکر این می‌شود که دانش‌آموز؛ یا دیگر در آن روز درس نمی‌خواند، یا کم می‌خواند و یا حتی بی‌کیفیت مطالعه می‌کند. فارغ از این استرسِ افراد و عقب افتادن کنکور، در این روز‌ها دانش‌آموزان به دلیل شیوع کرونا، نگرانی‌ای از بابت ابتلای خود یا عزیزانشان به این ویروس را تجربه می‌کنند. این افراد مدام از خود می‌پرسند که نکند کرونا گرفته باشیم، مخصوصا اگر والدین او جزو کادر درمان باشد. در همین مقطع است که دانش‌آموز نیاز به همدلی و دل‌گرمی دارد، ولی از آنجایی که خانواده‌اش به اندازه کافی در کنارش نیستند، فرد را دچار آفت می‌کند. آفتِ آرامش روانی و درکنارش اُفتِ تحصیلی.

یکی از پُر آفت‌ترین کنکور‌های پنجاه سال اخیر را تجربه می‌کنیم
او تصریح کرد: می‌توانیم بگوییم در این بُرهه از زمان، یکی از پُر آفت‌ترین کنکور‌های پنجاه سال اخیر را تجربه می‌کنیم. راه‌حل این است که داوطلب کنکور برای خود تقویمی تهیه و اعمال کند. به شکلی که باید برای خود یک ماه زمان راه عقب بکشد. یعنی فرض را بر این بگیرد که الان اردبهشت ماه است و یک ماه دیگر طبق قرار هرساله، چهاردهم تیرماه کنکور است.پژوهان فر مطرح کرد: گول زدن ذهن راهکاری است که به کمک یک فرد باتجربه و متخصص، می‌توان از آن برای تغییر تفکرات و مواضع منفی نسبت به جابه جایی زمان کنکور بهره جست و با یک خط و مشی اصولی آرامش سابق را برای نتیجه خوب و مطلوب کسب کرد. در این بازه زمانی نکته مهم دیگری که وجود دارد این است که دانش‌آموز سعی کند ارتباط قلبی و درونی خود با خداوند محکم‌تر کند و بداند با توکل برخدا هر نتیجه‌ای مطابق میل‌شان خواهد بود.در آخر باید گفت، اینطور که بنظر می‌رسد که اگر شخصی بخواهد تحت هر شرایط سهل و سختی به نتیجه می‌رسد و اگر نخواهد با هر بهانه‌ای دست خود را از رسیدن به رویایش کوتاه می‌کند.