بهار نیوز - 3 سال خواب غفلت زیر پرچم یونسکو

گروه فرهنگی: یزد که سه سالی است در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده، فرصت‌های بسیار زیادی برای عرضه و معرفی خود به سایر کشورهای دنیا در بستر جهانی یونسکو و سازمان‌های بین المللی داشته اما نه تنها آنچنان که باید و شاید از این بستر در دنیا استفاده نشده بلکه هنوز خیلی از مردم ایران هم یزد جهانی را به درستی نمی‌شناسند.

دقیقاً سه سال از ثبت جهانی بافت تاریخی شهر یزد می‌گذرد، ظرفیت مغتنمی که راه را برای ارتباطات گسترده بین‌المللی به روی این سرزمین گشود و فرصتی را برای عرضه محصولات، داشته‌ها، فرهنگ و اعتبار یزد و ایران به کشورها و مردم جهان فراهم کرد.ثبت یزد در فهرست آثار شهرهای جهانی برای این استان و کشور مسئله بسیار مهم و ارزشمندی بود چرا که کمتر شهری در دنیا می‌تواند گستره زیادی از بدنه خود را در فهرست آثار جهانی به ثبت برساند و از این ظرفیت مهم بهره‌مند شود.روابط بین‌الملل و توسعه زیرساخت‌های ارتباط گسترده جهانی، مهمترین ظرفیتی بود که ثبت جهانی یزد برای این سرزمین به ارمغان آورد و راه‌های ارتباط‌گیری جهانی و فرصتی برای معرفی گسترده ثبت جهانی، فرصتی بود که قابلیت گسترده‌ای در بهره‌وری داشت اما گویا آنچنان هم تاکنون مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است.«محسن عباسی هرفته» رییس پایگاه میراث جهانی شهر تاریخی یزد در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا به ضعف این شهر جهانی در استفاده از ابزارهای تبلیغاتی و حمایتی نهادهای بین‌المللی به ویژه یونسکو اشاره می‌کند و می‌گوید: اغلب آثار جهانی از این حمایت‌ها به بهترین شیوه بهره‌مند می‌شوند اما هنوز در شهر یزد اهمیت ثبت جهانی مشخص نشده و برای برخی از افراد همچنان سوال می‌شود که ثبت جهانی چه فایده‌ای دارد؟وی با بیان این که مرجع بسیاری از کسب و کارهای فرهنگی، انتشارات و سایت یونسکو است، تصریح می‌کند: یونسکو مرجع تعریف بسیاری از سفرهای فرهنگی در دنیا محسوب می‌شود ولی ما از این ظرفیت عظیم اقتصادی غافل هستیم و البته، شرایط فعلی نیز در این رابطه تاثیرگذار است چرا که هنوز بستر فکری و فرهنگی آن هم در بخشی از بدنه ذی‌نفوذ استان فراهم نشده است.وی با بیان این که یونسکو برندی جهانی و شناخته شده است، می‌گوید: کشورهای مختلف دنیا از این برند در راستای تبلیغات خود استفاده می‌کنند که نمونه‌های آن تولید محصولات فرهنگی با لوگوی یونسکو مانند لباس و سوغات و حتی استفاده از پرچم یونسکو در برنامه‌های مختلف و حتی رسمی خودشان است.رییس پایگاه میراث جهانی بافت تاریخی یزد معرفی صنایع دستی با استفاده از لوگوی یونسکو را بسیار موثر می‌داند و تصریح می‌کند: صنایع دستی جهانی مانند دست‌بافته زیلو قابلیت‌های زیادی برای استفاده از ابزارهای معنوی و حمایتی یونسکو دارد که البته باید برای تعریف آن در بازار جهانی برنامه‌ریزی شود و در ای باره نیز نمونه‌های صنایع‌دستی مشابه را در بازارهای جهانی شهرهای توریستی به خوبی می‌توانیم دنبال کنیم.

حاج خلیفه رهبر برند موفق پیوسته به یونسکو
عباسی با گلایه از این که افراد و سرمایه‌گذاران در یزد با وجود جهانی شدن شهرشان خلاقیتی در این زمینه به کار نمی‌گیرند، می‌گوید: سرمایه‌گذاران موفقی مانند شیرینی حاج خلیفه رهبر با تدابیر و خلاقیت توانسته‌اند امروزه در کشورهای دیگری مانند آلمان شعب خود را راه‌اندازی و از ظرفیت‌های فرهنگی سازمان‌هایی مانند یونسکو بهره‌مند شوند که می‌توانیم از این الگوهای موفق در شهر جهانی یزد استفاده کنیم.شهرداری‌ها هم نقش قابل توجهی در معرفی شهرها دارند به خصوص پس از جهانی شدن یزد در فهرست آثار جهانی، این ظرفیت برای یزد تقویت شد و شهرداری‌ها از نقش بیشتری در این زمینه برخوردار شدند.«جمال الدین عزیزی» شهردار شهر جهانی یزد نیز به ویژگی‌های سرزمین جهانی یزد اشاره می‌کند و با ارجح شمردن پایداری و اصالت و معماری یزد به خبرنگار ایسنا می‌گوید: آنچه یزد را به نام آن می‌شناسیم، طی صدها سال نگه داشته شده و امروزه دنیا، ما را با این هویت و اصالت و پایداری می‌شناسد و همین عوامل نیز منجر به ثبت یزد در فهرست آثار جهانی شده است.وی افزود: از طرفی قرار گرفتن در فهرست میراث جهانی ظرفیت گسترده‌ای را برای معرفی و شناسایی یزد در دنیا فراهم کرده است به طوری که بر پایه آن توجه گردشگران می‌تواند به دیدن یزد جلب شود.وی دعوت از سفرای مختلف به یزد را یکی از اقدامات موثر در معرفی یزد برمی‌شمارد و می‌گوید: سعی شد تا با این اقدام ارتباطات بین‌المللی افزایش یابد و زمینه خواهرخواندگی برای اماکنی که مشابه وضعیت یزد هستند اتفاق بیفتد و خوشبختانه تعداد بیشتری از شهرها به عنوان خواهرخوانده یزد شناخته شدند.

از خواهرخواندگی تا عضویت در مجامع بین‌المللی
شهردار یزد در ادامه خواهرخواندگی را از معیارهای مورد توجه گردشگران می‌داند و می‌گوید: علاوه بر دنبال کردن بحث خواهرخواندگی، عضویت در مجامع بین‌المللی مرتبط با مدیریت شهری یزد نیز مورد پیگیری قرار گرفت که از نمونه‌های آن می‌توان به مجمع شهرهای پایدار جهان و شهرهای یادگیرنده از نظر سازمان جهانی تبلیغات اشاره کرد.وی از استفاده نکردن از ظرفیت حمایت‌های معنوی یونسکو یاد می‌کند و می‌گوید: یونسکو تاکنون هیچ حمایت مادی از یزد نداشته است اما مسئله جالب‌تر این که هیچ اعتبار و بودجه‌ای هم در داخل کشور به یزد اختصاص نیافته است و مشخصاً هیچ حمایت مادی از هیچ ارگان و دستگاهی شامل حال یزد نشده اما مهمترین اقدام در زمینه استفاده از یونسکو برای یزد، ایجاد اولین دفتر استانی یونسکو در یزد برای اولین بار بود که اقدامی بسیار قابل توجه است.عزیزی خاطرنشان می‌کند: البته یونسکو کار خود را کرده و ماموریت خود را در قبال یزد به پایان رسانده است و ثبت این میراث جهانی، بزرگترین اقدام یونسکو برای حفظ این میراث ارزشمند است اما ما باید خودمان همت کنیم و از این ظرفیت ارزشمند بهره‌مند شویم.وی به ضعف یزد در ایجاد مسیرهای بین‌المللی ورود گردشگران به خصوص خطوط هوایی بین‌المللی اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از مهمترین لازمه‌های توسعه روابط بین‌المللی راه‌های رسیدن به یزد از مسیرهای مختلف است و جایگاه یزد در دنیا لازمه ایجاد چنین بسترهایی را فراهم کرده است.شهردار یزد توسعه روابط داخلی موثر در تبلیغات و معرفی یزد مانند توسعه روابط گردشگری میان شهرهای اضلاع طلایی گردشگری شامل استان‌های یزد، فارس و اصفهان را هم از دیگر اقدامات به خصوص در زمینه تبادل تجارب و گردشگر عنوان می‌کند.

یونسکو هویتی جهانی به یزد بخشید
«محسن حاجی سعید» رییس کانون راهنمایان گردشگری سراسر کشور و همچنین عضو جامعه راهنمایان گردشگری شهرجهانی یزد نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا به اهمیت عضویت یزد در ساختار بین‌المللی و جهانی یزد اشاره می‌کند و می‌گوید: اهمیت این مسئله بارها و بارها مطرح شده است و می‌دانیم که یونسکو منافع مالی و محافظتی ملموسی برای بناهای تاریخی ندارد و حمایت‌های آن به شکلی که بسیاری باور دارند، نیست.
وی اضافه می‌کند: برخی از افراد به غلط ثبت یزد در فهرست آثار جهانی یونسکو را امتیازی برای کسب بودجه‌های هنگفتی از سوی کشورهای دنیا می‌دانند در حالی که یونسکو منبع بزرگ مالی برای تامین هزینه‌های بناهای جهانی نیست.وی به تجمیع و اتفاق نظر یک سری دولت‌ها در مجمع جهانی یونسکو برای ثبت یک اثر براساس شاخصه‌هایی مشخص اشاره می‌کند و می‌گوید: ثبت یزد به معنای داشتن یک یا چند شاخصه است که منجر به ثبت بناهای تاریخی و طبیعی می‌شود با این تفاوت که یزد به عنوان یک شهر جهانی شناخته شد.این مسئول با بیان این که این دستاورد جهانی پس از ثبت در فهرست آثار یونسکو هویت و میراثی نه تنها متعلق به یزد بلکه متعلق به تمام دنیا شناخته شده است، می‌گوید: یونسکو هویتی جهانی به یزد بخشید و این هویت را برای مردم دنیا ثبت کرد اما اگر امروز وضعمان تغییری نکرده و هیچ تغییری در زمینه معرفی یزد اتفاق نیفتاده به این دلیل است که ما هیچ تلاشی نکردیم.وی با بیان این که در اولین مرحله یزد باید بتواند در تعامل و بیزینس ارزش‌های برجسته خود را معرفی و در مورد آن با دیگر کشورها صحبت کند، می‌گوید: این اقدام کمک بزرگی به معرفی یزد می‌کند کما این که با تکیه بر برند جهانی یونسکو این معرفی راحت‌تر اتفاق می‌افتد.حاجی سعید اضافه می‌کند: با استفاده از ظرفیت جهانی یونسکو می‌توان با شبکه جهانی مرمت گران و مدیران طرح‌های مرمتی و پژوهشگران حوزه میراث فرهنگی ارتباط گرفت و از طریق یونسکو به شبکه‌های جهانی متصل شد.وی از تاثیر جدی مدیریت در تقویت یا ضعف استفاده از روابط بین‌المللی با مدیریت پایگاه‌های میراث جهانی یاد می‌کند و می‌گوید: خوشبختانه در این زمینه عملکرد ایران بد نبوده است اما گردشگری ابزار اولیه درآمد ارزی بسیاری از کشورهای جهان اول دنیاست لذا ثبت جهانی نیز باید به جذب گردشگران منجر شود.

یزد جهانی، مصون از جنگ کشورها
رییس کانون راهنمایان گردشگری کشور از حفاطت‌های یونسکو در زمان جنگ به عنوان یک مزیت بسیار مهم برای یزد خبر می‌دهد و می‌گوید: اگر کشورها به جنگ بپردازند نمی‌توانند به بناهای ثبت شده در فهرست آثار جهانی یونسکو جهان حمله کنند چرا که براساس قوانین بین المللی و کنوانسیون‌های مربوط به ثبت جهانی این بناها نباید تخریب شده و مخربان، محکوم می‌شوند.وی با گلایه از ضعف یزد در زمینه برندسازی تصریح می‌کند: اگر ثبت جهانی اتفاق بیفتد قرار نیست به خودی خود معرفی شویم بلکه باید پرچم به دست گرفته و در دنیا قدم بزنیم و فریاد بزنیم که یزد ثبت جهانی شده است و این پرسش را در اذهان مخاطبان ایجاد کنیم گه چرا و برای چه ثبت جهانی شده؟وی ابزارهای اینترنتی، سمینارهای خاص و برگزاری جشنواره‌هایی به منظور تولید محتوا از سوی دولت و بخش خصوصی با برند شهر جهانی یزد را از اقدامات الزامی و مهمی برای یزد می‌داند و می‌گوید: باید محصولاتی با برند یزد برای عرضه در دنیا داشته باشیم و از بنر ثبت جهانی یزد و یونسکو در زمینه معرفی بهره‌مند شویم.حاجی سعید با بیان این که در یزد جهانی تنها یک برند حاج خلیفه رهبر از ابزارهای یونسکو استفاده کرده و هیچ برند و صنعتی در یزد پیشرو نبوده است، می‌گوید: اگر از یک گردشگر در کشور دیگری در مورد «دارایی» سوال شود ممکن است در معنی واژه نوع پارچه یا دارایی مالی نتواند تمایزی قائل شود لذا در اولین گام باید بسیاری از واژگان یزد را بین‌المللی کنیم.

لزوم ایجاد مدیریت واحد شهری در یزد جهانی
این راهنمای گردشگری بین‌المللی از ضرورت برنامه‌ریزی برای معرفی یزد و مهیا بودن فرصتی برای حضور یزد در اجلاس‌های شهر جهانی یاد می‌کند و می‌گوید: ایران هم در این اجلاس‌ها دعوت می‌شود اما بودجه لازم را نداریم و لازم است در وهله اول قبل از تخصیص اعتبارات، استاندار به عنوان بالاترین مقام اجرایی در مدیریت واحد شهری مربوط به شهر جهانی اقدام کند و به طور مستقیم در زمینه مدیریت شهر جهانی یزد ورود کند و همه دستگاه‌ها زیر پرچم وی، ساختار واحد مدیریتی را ایجاد کنند.حاجی سعید با بیان این که نشست‌ها و سمینارهای جهانی و بین المللی به خصوص سمینار خشت خام باید به نام یزد ثبت شود و یزد هر چهار سال یک بار میزبان چنین اجلاسی باشد می‌گوید: علاوه بر آن باید پژوهشکده و مرکز خشت خام در یزد راه اندازی شود و یزد تبدیل به مرجعی برای تمام مطالعات مربوط به خشت در دنیا شود.با تمام این اوصاف، حالا سه سال از جهانی شدن یزد می‌گذرد و هنوز یزد نتوانسته است خود ار آنچنان شایسته به دنیا معرفی کند و این فرهنگ و تاریخ و معماری ناب را به جهان نشان دهد، آنطور که به نظر می‌رسد زمان آن رسیده که جدی‌تر از همیشه و با همتی بلندتر نسبت به بهره مند شدن از ظرفیت های این بستر بین المللی اقدام کنند.