بهار نیوز - مترو و اتوبوس اصلی‌ترین کانون‌ شیوع کرونا

گروه جامعه: حال نه تنها آلودگی هوا، که بالا رفتن چشمگیر شمار مبتلایان به ویروس کرونا را هم باید گردن کمبود وسایل حمل و نقل عمومی پایتخت انداخت. متروها و اتوبوس‌هایی که در برخی از ساعات روز یا برخی از خطوط چنان مسافران در هم فشرده را در خود جای می‌دهند که عناوین پرطمطراقی چون «فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند» در آن به شوخی شبیه است.به عقیده کارشناسان حوزه سلامت یکی از مراکز اصلی تجمع ویروس کرونا، وسایل حمل و نقل عمومی است. وسایلی که هرچند هر روزه ضدعفونی می‌شود، اما به دلیل استفاده جمعیت کثیری از آن، یکی از محل‌های تجمع ویروس و عاملی در شیوع افسارگسیخته آن در شهرهای پرتراکم و پر رفت و آمدی مثل تهران است. شهرهایی که مترو و اتوبوس یکی از شریان‌های اصلی جابه‌جایی مسافران محسوب می‌شوند و همیشه نیز با معضل شلوغی و کمبود مواجه بوده‌ است. گرچه این بار به نظر می‌رسد، این شلوغی، تاوان گزافی برای پایتخت داشته باشد.

حمل و نقل عمومی، عامل 30درصد انتقال ویروس
در حالی که پیشتر عنوان شده بود که ۳۰درصد راه انتقال بیماری کووید ۱۹ از طریق حمل و نقل عمومی است، مسئولان شهری و کشوری با طرح روش‌هایی چون فاصله‌گذاری هوشمند، دورکاری برخی از کارکنان و البته لغو طرح ترافیک، سعی کردند تا کمی ماجرا را مدیریت کنند، اما این روش‌ها دیری نپایید و دوباره اوضاع به سیاق گذشته بازگشت. به طوری که در یک ماهه اخیر شاهد تراکم بسیار بالای مسافران در برخی از خطوط BRT و مترو بودیم و در نتیجه قابل پیش‌بینی بود که تهران به زودی به یکی از اصلی‌ترین کانون‌های ابتلا به ویروس کرونا تبدیل شود.

کرونا در پایتخت مرز هشدارها را رد کرده است
گرچه آمار ابتلا در کشور در چند وقت اخیر، چندان از مرز سه هزار نفر نگذشته و برخی دلیل این موضوع را محدودیت انجام تست کرونا می‌دانند، اما شاهدیم که آمار مرگ و میر، افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. به طوری که در کمتر از یک ماه از زیر 50 نفر به بالای 220فوت در یک شبانه روز رسیده است. این در حالی است که وضعیت در شهرهای پر جمعیتی مثل تهران، مشهد، تبریز، کرج و... کمی پیچیده‌تر از سایر نقاط کشور است. در این میان شمار ابتلا به بیماری کرونا در پایتخت چنان افزایش داشته که مرز هشدارها را رد کرده و به گفته مسئولان شهری «اسفناک» توصیف شده است.حال در این میان برخی انگشت اتهام را به سمت حمل و نقل عمومی گرفته‌اند و معتقدند تراکم بالای جمعیت در آنها سرعت انتشار ویروس در تهران را اینچنین افسارگسیخته کرده است. آنها معتقدند در حالی که دولت فکری به حال تعطیلی موقت تهران برای کاهش حجم تردد‌ها نمی‌کند، باید فکری به حال معضل حمل و نقل عمومی کرد. چرا که بی‌توجهی به این مهم می‌تواند به زودی فاجعه آفرین شود.

استفاده از ماسک با سختگیری بیشتری دنبال می‌شود
اما با اوج‌گیری دوباره کرونا، تنها راهکار دولت برای مقابله با این ویروس استفاده اجباری از ماسک در فضاهای سربسته به خصوص ادارات و مترو و اتوبوس است. در همین باره مناف هاشمی، معاون حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران به خبرگزاری ایلنا گفته است که استفاده از ماسک با سختگیری خیلی بیشتری نسبت به قبل دنبال می‌شود و از این به بعد به کسی اجازه داده نخواهد شد بدون ماسک از وسایل نقلیه عمومی استفاده کند. به گفته او نیروی انتظامی هم در این اماکن حضور دارد و ناظر بر رعایت مقررات است.این در حالی است که به گفته کارشناسان تنها استفاده از ماسک کافی نیست چرا که بسیاری از افراد از این وسیله به درستی استفاده نمی‌کنند یا به دلیل مشکل در خرید آن، از ماسک‌های چندبار مصرف و فاقد کارایی استفاده می‌کنند و به همین دلیل حفظ فاصله اجتماعی هم بسیار حایز اهمیت است. این در حالی است که به گفته فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران امکان افزایش فاصله اجتماعی در مترو وجود ندارد. چراکه قطارها کافی نیست.او گفت: «مترو با همان ظرفیت و حتی بیشتر از ظرفیت‌ معمول در حال کار است تا فاصله اجتماعی رعایت شود. مترو ظرفیتی را که برای یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر به کار می‌گرفت اکنون برای ۹۰۰ هزار نفر به کار می‌برد، اما فاصله اجتماعی در شرایط کرونا با شرایط عادی فرق دارد و اگر بخواهیم فاصله‌ها را بیشتر کنیم، باید تعداد قطارها خیلی بیشتر شود،‌ در حالی که قطار بیشتری در اختیار نداریم».او همچنین گفت:«سر فاصله حرکت قطارها را در خط دو به سه دقیقه رسانده‌‌ایم که در گذشته ۳ و نیم دقیقه بوده ‌است. بیشتر از این امکانات نداریم و مسافران باید برنامه زمانی سفر را متناسب با شرایط کرونا مطابقت دهند».به گفته کارشناسان تنها استفاده از ماسک در اتوبوس و مترو کافی نیست، چرا که بسیاری از افراد از این وسیله درست استفاده نمی‌کنند یا از ماسک‌های فاقد کارآیی استفاده می‌کنند و به همین دلیل حفظ فاصله اجتماعی بسیار حایز اهمیت است.

مشکل از اقتصاد آب می‌خورد
اما آیا ماجرای افزایش ابتلا به کرونا در مترو و اتوبوس‌ها به گردن مسافران است و آنها هستند که باید بر معیشت و سلامت خود مدیریت لازم را داشته باشند؟ به اعتقاد برخی از کارشناسان مشکل جای دیگری است. موضوعی که عصر روز چهارشنبه در جلسه‌ای که به نظر می‌رسید نتیجه آن - با توجه به هشدارهای ستاد مقابله با کرونا پایتخت- تعطیلی حداقل یک هفته‌ای تهران باشد، وزیر بهداشت مطرح کرد. در این جلسه نه تنها تهران تعطیل نشد، که حتی محدودیتی هم باز نگشت و تنها وزیر در آن گلایه کرد. گلایه‌هایی که در واقع دلیل این عدم تعطیلی‌ها را توضیح می‌داد.سعید نمکی، در این جلسه با لحنی تند از سهل‌انگاری در مقابله با این همه‌گیری و نداشتن برنامه اقتصادی برای ادامه محدودیت‌ها به شدت انتقاد کرد و گفت: «دلیل توقف محدودیت‌ها جهل ما نبود بلکه ضعف ما و زانو زدن ما در مقابل اقتصادی بود که بیش از این پتانسیل و کشش نداشت».او با اشاره به مشکلات شدید اقتصادی و خزانه خالی دولت به دلیل تحریم‌های آمریکا از حسن روحانی، رئیس جمهور و نیروهای امنیتی خواست که به معیشت و عدم شکل‌گیری طغیان فکر کنند.وزیر بهداشت با هشدار درباره مشکلات شدید معیشتی مردم گفت: «گزارش‌های امنیتی مبنی بر اینکه مردم از فقر و تهیدستی به سمت طغیان می‌روند جدی است».او حتی به موضوع شیوع کرونا در مترو و اتوبوس هم اشاره کرد و گفت: «اینکه ما در بحران کرونا دچار خسران شدیم، نه اینکه ندانیم این بازگشایی آمار را افزایش خواهد داد. نه اینکه نفهمیم وقتی مترو و اتوبوس یک سوم توان نقل و انتقال جمعیت را دارد با چنین پدیده‌ای مواجه نخواهیم شد، اینها جهل ما نبود بلکه ضعف ما و زانو زدن ما در مقابل اقتصادی بود که بیش از این پتانسیل و کشش نداشت».

لغوطرح ترافیک مشکل را حل می‌کند؟
در این میان برخی معتقدند حداقل می‌توان با لغو طرح ترافیک بار جمعیتی را از روی شانه‌های اتوبوس و مترو کم کرد. گرچه اعضای شورای شهر موافق این موضوع نیستند.در همین باره علی اعطا، سخنگوی شورای شهر گفته است: «لغو طرح ترافیک مشکلی را در پایتخت حل نخواهد کرد. در بحث طرح ترافیک با تصمیم ستاد ملی زمان آغاز طرح از ساعت ۸ و نیم صبح در نظر گرفته شده است تا شاغلان بتوانند قبل از این ساعت تردد کنند همچنین بعد از ساعت ۱۴ و ۳۰ دقیقه امکان خروج رایگان از محدوده طرح وجود دارد. این در حالی است که اگر طرح ترافیک اعمال نشود سفرهای غیرضروری در پایتخت افزایش خواهد یافت. به جای اینکه طرح ترافیک اجرا نشود، دولت باید به وعده‌های خود در حوزه تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی عمل کند».در حال حاضر در تهران حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر با مترو و دو میلیون نفر با اتوبوس جابه‌جا می‌شوند. این در حالی است که ناوگان حمل و نقل عمومی در شرایط کرونا تنها پاسخگوی جابه‌جایی ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار مسافر است.او با بیان اینکه در مورد طرح ترافیک مدیریت شهری تابع تصمیم‌های ستاد ملی کروناست، چرا که درباره موضوع کرونا ستاد مدیریت بحران شکل گرفته است، گفت: «یکی از مسائلی که در حوزه مبارزه با کرونا مطرح شده موضوع حمل و نقل عمومی است که در حال حاضر در تهران حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر با مترو و دو میلیون نفر با اتوبوس جابه‌جا می‌شوند.اکنون به‌رغم اینکه حدود نصف این آمار از حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند با این حال با این حجم از مسافر ناوگان حمل و نقل عمومی امکان اعمال سیاست‌های فاصله‌گذاری اجتماعی را ندارد. این در حالی است که ناوگان حمل و نقل عمومی در شرایط کرونا و با توجه به سیاست فاصله‌گذاری اجتماعی تنها پاسخگوی جابجایی ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار مسافر خواهد بود».به گفته او وقتی تعطیلی برخی مشاغل و دورکاری ادارات را که در تمام کشورهای مبتلا به کرونا به رسمیت شناخته شده و دنبال می‌شود، جدی نمی‌گیریم، شهر شلوغ می‌شود و امکان ابتلا افزایش می‌یابد.