تیم ملی فوتبال ایران زیر نظر فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران کار خود را آغاز کرد. این تیم یکی از قدرتمندترین تیم‌های آسیایی به شمار می‌رود و تاکنون سه بار قهرمان جام ملتهای آسیا در سال‌های 1968- 1872و 1976 شده است. در آخرین رده بندی فیفا که در چهارم جولای 2013 انجام شد، تیم ملی ایران در رتبه 52 جهان و چهارم آسیا قرار دارد. مروری بر سرمربیان این تیم از تولد این تیم تا اين لحظه خواهیم داشت.

1- حسین صدقیانی معروف به حسین افندی بنیان گذار تیم ملی فوتبال ایران بود و نخستین سر مربی بود که سکان این تیم را در دست گرفت. وی همچنین اولین بازیکنی بود که توانست در لیگ‌های اروپائی بازی کند.

2- مصطفی سلیمی دومین سر مربی تیم ملی فوتبال ایران بود. وی بین سال های 1335 تا 1336 رئیس فدراسیون فوتبال ایران بود و به جز مسئولیت ریاست فدراسیون، دبیر فدراسیون فوتبال و سر مربی تیم ملی ایران بود.  او از سال 1329 تا 1331 سر مربی تیم ملی فوتبال ایران بود و با هدایتش تیم در بازی های آسیایی 1951 دهلی نو قهرمان شد. وی به جز حضور در بازی های آسیایی، در دیدار دوستانه ایران و پاکستان در سال 1331 سر مربیگری این تیم را بر عهده داشت.

3- حسین صدقیانی بعد از مصطفی سلیمی به روی کار آمد.

4- فرنچ مزاروش مجارستانی چهارمین سر مربی تیم ملی فوتبال ایران بودکه در 6 بازی، تیم را همراهی کرد و به 6 برد رسید.

5- حسین فکری بعد از مزاروش از سال 1961 تا 1966 به تیم ملی ایران خدمت کرد.

6- گئورگی سوچ دومین سر مربی مجارستانی بود که سرمربیگری تیم ملی را به عهده گرفت.

7- حسین فکری در سال ۱۳۴۰ با رای حسین سرودی به سمت سرمربی تیم ملی ایران رسید و این مسئولیت را تا پنج سال بعد به عهده داشت. در زمان مسئولیت او تیم ملی فوتبال ایران برای نخستین بار به المپیک ۱۹۶۴ توکیو صعود کرد. فکری در سال‌های ۱۳۲۸ تا ۱۳۳۱ لباس تیم ملی را به تن داشت.
حسین فکری که در دهه ۴۰ به طور متناوب سرمربیگری تیم ملی را برعهده داشت لیسانسه ادبیات از دانشگاه تهران بود. وی مربی بیش از ۲۰ تیم فوتبال در زمان‌های مختلف بود: تیم ملی، تیم تهران، تیم باشگاه‌های بزرگی چون دارائی، پرسپولیس، عقاب، تهران جوان، تراکتورسازی تبریز و ابومسلم مشهد. پیش و پس از انقلاب رئیس کمیته آموزش و مربیان بود.

فکری سال‌ها در کیهان ورزشی قلم زد و در مجموع به «مربی‌محوری» اعتقاد داشت.وی چندی تمرینات تیمش را به زمین چمن ورزشگاه شهید پناهی که در ضلع شمال غربی محله تیردوقلو تهران قرار گرفته، انتقال داده بود و به این خاطر چندی نام این محل، سر زبان مردم تهران و حتی شهرهای دیگر افتاد و بسیاری از روزنامه‌ها اخبار تیم ملی را از محله تیردوقلو گزارش می‌کردند.

8- محمود بیاتی دو دوره هدایت تیم ملی ایران را بر عهده داشت. وی در سال 1347تیم ملی ایران را برای اولین بار قهرمان جام ملت های آسیا کرد و در سال 1351 به همراه تیم ملی در بازی های المپیک مونیخ شرکت کرد.

9- زدراکو رایکوف نهمین سر مربی تیم ملی فوتبال ایران در تاریخ این تیم بوده است. رایکوف صربستانی به مدت دو سال سر مربیگری این تیم را به عهده گرفت و از سال 1347 تا 1349 سر مربیگری تیم ملی فوتبال جوانان و بزگسالان را به عهده گرفت. رایکوف با تیم ملی فوتبال درجام بین المللی دوستی در سال 1347 نتایج خوبی گرفت اما در سال 1348 در جام عمران منطقه ای علمکرد خوبی نداشت و مغلوب ترکیه شد. این نتایج در زمانی به دست آمد که انتظارات از تیم ملی ایران پس از قهرمانی در جام ملتهای آسیا 1968 فزونی یافته بود.

10- ایگورنتو از مسکو بعد از محمد بیاتی به روی کار آمد. این سر مربی که اهل مسکو بود، به عنوان بازیکن فوتبال باشگاه اسپارتاک مسکو نیز فعالیت کرده بود و در سال 1975 تا 1971 مهمان تیم ملی فوتبال ایران بود.

11- محمد بیاتی به عنوان دهمین سر مربی تیم ملی فوتبال ایران انتخاب شد.

12- پرویز دهداری کسی بود که در آبادان بزرگ شد و در همان جا به مدرسه رفت و فوتبال را آغاز کرد.
او در اواخر دهۀ 20 به طور جدی به ورزش فوتبال پرداخت و ابتدا وارد باشگاه جم آبادان شد و در پی درخشش در بازی به تیم منتخب آبادان دعوت شد و از همان جا در مسابقات کشوری به تیم ملی رسید و در سال های 1971 تا 1972 و 1986 تا 1989 مربیگری تیم ملی ایران را به عهده داشت.

13- محمد رنجبر در سال 1351 سر مربی تیم ملی فوتبال ایران بوده است. وی 22 بازی ملی و سابقۀ بازی در باشگاه های شاهین کرمانشاه،‌ تاج و پاس تهران را در کارنامۀ خود دارد.

14- محمود بیاتی در دوران تحصیل در دبیرستان، کاپیتان تیم آموزشگاه های تهران بود و از همان جا به عضویت تیم جوانان تهران درآمد. در سال ۱۳۲۹ در جریان سفر تیم ملی ترکیه به ایران با ترکیب تیم ملی بزرگسالان برای اولین بار بازی ملی انجام داد. او پیراهن تیم ملی را تا سال ۱۳۳۷ به طور مستمر بر تن داشت و در تمام این سال ها، همواره جزء بهترین ها بود. بیاتی فن بیان بسیار قوی داشت و با همین فن بیان بازیکنان را اداره می کرد.

او تحصیلکرده دانشکده افسری بود. در سال های بعد هم بودند مربیانی که با داشتن تحصیلات در دانشکده افسری روی نیمکت تیم ملی نشستند، در واقع حضور در تیم پاس بازیکنان آن دوره را در این میسر قرار می داد که در دانشکده افسری مشغول تحصیل شوند و مربیانی چون حشمت مهاجرانی و حسن حبیبی که در دهه های ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ روی نیمکت ملی نشستند از این امتیاز بهره مند بودند. در این میان مهاجرانی یک ویژگی برجسته داشت آن هم روابط عمومی عالی او بود.

محمود بیاتی یکی از مربیان تاریخ تیم ملی فوتبال ایران است که رهبری این تیم را در 2 دوره برعهده داشت و هر بار دستیار اول او در راه اداره تیم ملی فوتبال، محمد برادرش بود. اصولاً محمود بیاتی، احمد بیاتی و محمد بیاتی یکی از چند برادر معروف در تاریخ فوتبال ایران هستند و تنها برادرانی که در تاریخ فوتبال ایران همزمان با هم اداره تیم ملی فوتبال را برعهده گرفتند همین برادران معروف بیاتی بودند.

15- دنی مک لنن مربی اسکاتلندی بود که از سال 1352 تا 1353 سکان تیم ملی ایران را بر عهده گرفت.

16- فرانک اوفارل بازیکن سابق فوتبال و مربی ایرلندی است که سال های 1974 تا 1976 سر مربیگری تیم ملی فوتبال ایران را بر عهده گرفت.

17- حشمت مهاجرانی از بازیکنان برجسته ی سال های پیشین بود و یکی از مربیان حال حاضر فوتبال ایران است. او به گمان بسیاری بهترین مربی ایرانی تیم ملی فوتبال ایران بوده است. وی در حال حاضر رئیس سازمان فوتبال باشگاه ابومسلم خراسان است.

18- حسن حبیبی: بازيكن پاس كه چند دوره مربيگري تيم ملي را بر عهده داشت.

19- جلال چراغ پور از سال 1361 تا 1362 به جای حسن حبیبی به روی کار آمد و در زمان مربیگری وی تیم ملی فوتبال ایران به بازی های آسیایی دهلی 1982 اعزام شد و در یک چهارم نهایی در وقت اضافه یک بر صفر مغلوب کویت گردید.
چراغ پور همچنین سر مربی تیم استقلال اهواز، تیمهای پایه پرسپولیس و نیروی زمینی نیز بوده است.

20- محمود یاوری هم اکنون سر مربی باشگاه فوتبال مس کرمان نیز می باشد. وی در سال 1362 به عنوان سر مربی تیم ملی فوتبال ایران انتخاب شد و در شش بازی تیم ملی فوتبال ایران را هدایت کرد و در هر 6 بازی پیروز شد.

21- ناصر ابراهیمی بازیکن سابق فوتبال هم اکنون سر مربیگری تیم فوتبال ماشین سازی را بر عهده دارد. وی فوتبال را در سن 22 سالگی از تیم شاهین شروع کرد. ابراهیمی در سه برهه ی زمانی دستیار تیم ملی فوتبال ایران بوده است. او همچنین از سال 1984 تا 1985 سر مربی تیم ملی ایران نیز بوده است.

22- پرویز دهداری تا زمان انحلال باشگاه شاهین در سال ۱۳۴۶ او با تیم شاهین تهران بود. سپس به پرسپولیس پیوست و مربیگری آن تیم را بر عهده گرفت . دهداری اولین مربی باشگاه پرسپولیس تهران بود.چندی پس از آن او به تیم بی ستاره گارد تهران رفت و نتایج درخشانی را با این تیم در لیگ تخت جمشید کسب نمود. پرویز دهداری یک الگوی ورزشی و اخلاقی در ورزش ایران به حساب می‌آید. او در کسوت مربیگری بازیکنان زیادی از جمله احمد عابدزاده: جواد زرین چه: صمد مرفاوی و سیروس قایقران را در فوتبال ایران تربیت کرد.او در سال ۱۳۵۰ در سن ۳۸ سالگی سرمربی تیم ملی شد و در بازیهای مقدماتی المپیک مونیخ با موفقیت توانست تیم ملی را به رقابت های المپیک برساند.اما پیش از مسابقات از سمت خود کناره گیری کرد.علت این استعفا اختلاف وی با محمد رنجبر دستیارش بود.او پس از ۱۴ سال مجدداً در بازی های آسیایی ۱۹۸۶ سئول و نیز جام ملت های آسیا ۱۹۸۸ هدایت تیم ملی را بر عهده داشت.در رقابت های اخیر ایران در نهایت با پیروزی برابر چین به مقام سومی رسید. ولی پیش از رقابت های مقدماتی جام جهانی 1990 از سمت خود استعفا کرد.او همچنین مدتی سرپرست باشگاه فوتبال صنعت نفت آبادان بود.
23-مهدی مناجاتی بازیکن سابق فوتبال ایران است. وی سابقه ی 12 بازی و یک گل ملی را در کارنامه خود دارد.
مناجاتی در سال 1368 سر مربی تیم ملی فوتبال ایران بوده است.

24- علی پروین از همان سال های کودکی به فوتبال علاقه پیدا کرد. وی به طور جدی از 12 سالگی این ورزش را آغاز کرد. پروین مدتی همزمان وظیفه هدایت پرسپولیس و تیم ملی را به عهده داشت و در هر و مورد نیز نتایج خوبی دریافت کرد.

25- استانکو پوکله پوویچ مربی فوتبال کروات است و در فوتبال ایران مربیگری تیم ملی فوتبال ایران و دو باشگاه مطرح پرسپولیس و سپاهان را بر عهده داشته است.
26- محمد مایلی کهن 13 سال عضو تیم پرسپولیس تهران و بازیکن تیم ملی فوتبال ایران در بازی های آسیایی 1982 بود. کسب مقام سوم جام ملت های آسیا 1996 از مهمترین موفقیت های مایلی کهن در عرصه مربیگری هست.

27- والدیرویرا مربی برزیلی است که هم اکنون در لیگ برتر فوتبال بحرین مربی باشگاه فوتبال بحرین است. موفقیت وی در ایران به خاطر مربیگری تیم ملی فوتبال ایران در برابر تیم ملی فوتبال استرالیا بود که منجر به صعود تیم ایران به جام جهانی فرانسه در سال 1998 شد.

28- تومیسلاو ایویچ مربی فوتبال اهل کرواسی بود. او سابقه مربیگری تیم ملی فوتبال ایران را پیش از جام جهانی 1998 فرانسه بر عهده داشت.

29- جلال طالبی تقریباً سه هفته مانده به جام جهانی 1998 و پس از باخت هفت بر یک تیم ملی ایران برابر باشگاه آ استقلال رم ایتالیا در یک دیدار تدارکاتی، جایگزین تومیسلاو ایوچ، شد و توانست نخستین برد تاریخ فوتبال ایران در جام های جهانی را به ارمغان بیاورد. هر چند که عده ای معتقد بودند این برد نتیجه ی زحمات تومیسلاو ایوچ بود.

30- منصورپور حیدری باعث شد تیم ملی فوتبال ایران مدال طلا بازی های آسیایی 1998 را کسب کند.

31- جلال طالبی در این دوره مربیگری اش باعث شد تیم ملی در یک چهارم پایانی در بازی های آسیایی 2000 و در مسابقات غرب آسیا 2000 به مقام قهرمانی دست پیدا کند.

32- آدمار باگوام مربی برزیلی بود که در مدت کوتاهی در سال 1379 سر مربی تیم ملی فوتبال ایران بود و در جام گفتگوی تمرین ها این تیم را هدایت کرد. پر گل ترین نتیجه تاریخ فوتبال ایران نیز در بازی با گوام با مربیگری وی رقم خورد.

33- میروسلاو بلاژویچ معروف به چیرو مربی فوتبال کروات- بوسنیایی و فوتبالیست پیشین یوگسلاوی بود.
بلاژویچ در دی ماه 1391 از دنیای مربیگری خداحافظی کرد. او گفته بود مایل بود مربیگری خود را در ایران به پایان برساند. چیرو همچنین از ایران به عنوان وطن دوم خود یاد می کرد.

34- برانکو ایوانکوویچ بازیکن سابق و مربی فوتبال کروات است. او در حال حاضر مربی باشگاه الوحده امارات است.
برانکو سر مربی تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی فوتبال 2006 بود. او همچنین تیم فوتبال امید ایران را در بازی های آسیایی 2002 قهرمان کرد.

35- همایون شاهرخی در سال 2003 مربی تیم ملی فوتبال ایران بود. وی به صورت موقتی در این سمت قرار گرفت.

36- برانکوایوانکوویچ اینبار قهرمانی مسابقات فوتبال غرب آسیا 2004 را از آن تیم ملی ایران کرد. همچنین تیم ملی فوتبال ایران در این زمان مقام سوم جام ملت های آسیایی 2004 را کسب کرد و تیم توانست به جام جهانی 2006 صعود کند.

37- اردشیر قلعه نوعی معروف به امیر قلعه نوعی سر مربی پیشین تیم ملی فوتبال ایران و سر مربی کنونی استقلال تهران است. وی هم اکنون با پنج بار قهرمانی به همراه تیم های استقلال و سپاهان، دو نایب قهرمانی به همراه تیم های استقلال و تراکتورسازی تبریز و یک مقام سومی به همراه تیم استقلال پر افتخارترین مربی لیگ برتر فوتبال ایران می باشد.

38- منصور ابراهیم زاده که دستیار امیر قلعه نوعی بد بعد از برکناری امیر قلعه نوعی به طور موقت هدایت این تیم را بر عهده گرفت و تیم در سه مسابقه سه بار مساوی کرد.

39- علی دایی سفیر یونیسف، بازیکن سابق باشگاه های تاکسیرانی تهران، بانک تجارت، پرسپولیس، السد قطر و سر مربی کنونی تیم پرسپولیس تهران است. وی 109 گل ملی در کارنامه ی خود دارد و با فاصله ی زیادی بهترین گلزن بازی های ملی در تاریخ فوتبال جهان است. وی از سال 1387 تا 1398 سر مربی تیم ملی فوتبال ایران بود و تیم ایران توانست با مربیگری وی قهرمانی مسابقات فوتبال غرب آسیا 2008 را کسب کند.

40- مایلی کهن دو مرتبه به عنوان سرمربی تیم ملی فوتبال ایران انتخاب شد؛ بار اول در سال ۱۳۷۴ و بار دوم در سال ۱۳۸۸. در پایان لیگ آزادگان در زمستان سال ۱۳۷۴ و در حالی که گمانه زنی‌ها در مورد انتخاب سرمربی تیم ملی حول اسامی ناصر حجازی، فیروز کریمی، محمود یاوری، و چند مربی سرشناس خارجی می‌گشت، مایلی کهن و دیگر دستیار تیم ملی جوانان، مجید جهانپور، به عنوان مربیان تیم ملی بزرگسالان اعلام شدند. برای مدتی مشخص نبود که آیا قرار است فرد دیگری به سرمربی به این جمع اضافه شود یا خیر. اما سرانجام مشخص شد مایلی کهن سرمربی تیم ملی و جهانپور و فریادشیران دستیاران وی خواهند بود و تیم را در مسابقات انتخابی جام ملتهای آسیای ۱۹۹۶ هدایت خواهند کرد. این مسأله به ویژه از این جهت مورد انتقاد مطبوعات واقع شد که مایلی کهن پیش از آن سابقه سرمربی گری در هیچ تیم باشگاهی یا ملی را نداشت.

41- افشین قطبی مربی بین المللی ایرانی- آمریکایی و مربی کنونی تیم شعیزو اس- پالس و مربی سابق تیم ملی فوتبال ایران و تیم فوتبال پرسپولیس است. وی بعد از استعفای مایلی کهن به عنوان سر مربی تیم ملی فوتبال ایران انتخاب شد.

42- علیرضا منصوریان بعد از قطبی به طور موقت مربیگری تیم ملی فوتبال ایران را در دست گرفت.

43- کارلوس مانوئل برتیو لئال کی روش مربی فوتبال اهل پرتغال است. وی دو دوره سر مربی تیم ملی پرتغال بوده است و این تیم را در جام جهانی پرتغال بوده است و تیم را در جام جهانی 2010 رهبری کرد. او سابقه مربیگری در جی لیگ و ام ال اس را نیز دارد. کی روش هم اکنون سر مربی تیم ملی فوتبال ایران است.

پس از جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۱، فدراسیون فوتبال ایران با او برای سرمربیگری تیم ملی فوتبال ایران مذاکره کرد. او حتی به تهران آمد و از امکانات و شهر بازدید کرد، و پس از دیدن بازی ایران و روسیه در ابوظبی برای تصمیم‌گیری درباره پیشنهاد قراردادی ۳٫۵ ساله راهی پرتغال شد. وی از تاریخ ۴ آوریل ۲۰۱۱ رسماً سرمربیگری تیم ملی فوتبال ایران را برای یک دوره سه‌ساله به عهده گرفت. کي روش در ایران بارها به دلیل بازی های ضعیف تیم ملی و باخت هایی به لبنان و ازبکستان مورد انتقاد قرار گرفت اما در سه بازی آخر مقدماتی جام جهانی با پیروزی مقابل قطر،لبنان و کره جنوبی توانست برای چهارمین بار تیم ملی ایران را به جام جهانی برزیل برساند.

کارلوس کي روش در زمان مربيگري اش در تيم ملي کشورمان توانسته از 30 بازي انجام شده 16 برد، 10 تساوي و 4 باخت کسب کند که مهمترين نتيجه کاري وي در تيم ملي ايران، صعود مستقيم به جام جهاني 2014 برزيل است و اين کارنامه خوبي براي کي روش به شمار مي رود. کارلوس کي روش فردا براي سي و يکمين بار بر روي نيمکت تيم ملي به عنوان سرمربي خواهد نشست و تيم ايران را در چارچوب رقابت هاي مقدماتي جام ملت هاي آسيا مقابل تيم لبنان هدايت خواهد کرد.

بهار نیوز