بهار نیوز - همه چیز درباره واکسن آکسفورد

گروه علمی: چند روز پیش محققان دانشگاه آکسفورد خبر دادند که واکسن آن‌ها برای مقابله با کروناویروس به ظاهر امن می‌آید و روی سیستم ایمنی بدن هم تاثیر می‌گذارد.نتایج آزمایش‌های انجام شده روی ۱۰۷۷ نفر که به آن‌ها واکسن مشترک دانشگاه اکسفورد با همکاری شرکت دارویی آسترازِنِکا، یعنی واکسن «ChAdOx۱ nCoV-۱۹» تزریق شده موفقیت‌آمیز بوده و بدن آن‌ها پادتن‌هایی تولید کرده است که می‌توانند به جنگ ویروس کرونا برود.همچنین به نظر می‌رسد، این واکسن برای کسانی که آن را آزمایش کردند هیچ پیامد خطرناکی نداشته است، به جز این که ۷۰درصد افراد درگیر تب یا سردرد شدند، مشکلی که به گفته محققان با مصرف دارو حل می‌شود. برای مشخص شدن خطرات واکسن روی تزریق‌کنندگان، این افراد برای ۵۶ روز تحت نظر قرار گرفته بودند.
سارا گیلبرت، محقق دانشگاه آکسفورد، در این رابطه به بی‌بی‌سی گفته بود: «هنوز اقدامات زیادی باید انجام شود تا بتوانیم بگوییم واکسن ما به مدیریت پاندمی کویید-۱۹ کمک می‌کند، اما این نتایج امیدوار کننده هستند.»

موانعی که در راه ساخت واکسن آکسفورد وجود دارد
یکی از اقداماتی که این محقق دانشگاه آکسفورد می‌گوید، آزمایش واکسن روی گروه‌های سنی دیگر است، چراکه این ۱۰۷۷ نفری که مورد آزمایش قرار گرفتند همه بین ۱۸ تا ۵۵ سال سن دارند و از سوی دیگر معمولا سالمندان نسبت به ویروس کرونا آسیب‌پذیرتر هستند. در واقع محققان هنوز مطمئن نیستند که امکان تولید واکسن موثر کرونا برای سالمندان وجود دارد یا نه.عطا کالیراد، پژوهشگر زیست‌شناسی تکاملی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، در این رابطه می‌گوید: «واکسن روی افراد با سن بالا ایمنی زیادی تولید نمی‌کند و این آزمایش هم هنوز روی سالمندان آزمایش نشده است، این یک مسئله و سوالی است که هنوز حل نشده است.»
یکی دیگر از موانعی که برای ساخت این واکسن وجود دارد، به زمان تاثیرگذاری آن برمی‌گردد، چراکه هنوز مدت زمانی که بدن با تولید پادتن از ابتلا به بیماری پیشگیری می‌کند، مشخص نیست.کالیراد می‌گوید: «این افراد برای ۸ هفته زیر نظر بودند، اما برای این که مشخص شود مدت زمانی که واکسن بدن را نسبت به ویروس ایمن نگه می‌دارد؛ چقدر است باید زمان بیشتری افراد را بررسی کرد.»اگرچه آزمایش روی بیش از هزار نفر نشان داده است که واکسن آکسفورد-آسترازنکا، تاکنون پیامدهای مرگباری به همراه نداشته است، اما عجله برای ساخت آن هم می‌تواند مشکلاتی به وجود بیاورد.کالیراد می‌گوید: «معمولا ریشه‌کن کردن یک بیماری با واکسن یک فرایند چندین ساله است و واکسن آرام آرام به جمعیت‌های بیشتر و بیشتری تزریق می‌شود، اما الان باید عملا به جمعیت زیادی در یک بازه زمانی کوتاه واکسن تزریق شود. این یک پیامد گریزناپذیری به همراه دارد؛ برای ۹۹درصد افرادی که واکسن تزریق می‌کنند هیچ مشکلی به وجود نمی‌آید، اما بدن یک واکنش بدی نسبت به واکسن نشان می‌دهند. این یک درصد اگرچه به ظاهر عدد کمی است اما برای یک جمعیت زیاد، به عدد بزرگی تبدیل می‌شود.»

شرکت‌های دیگر در چه مرحله‌ای هستند؟
اما به جز دانشگاه آکسفورد بیش از ۱۷۰ شرکت و موسسه تحقیقاتی دیگر هم در فرایند ساخت واکسن قرار دارند که البته بسیاری از آن‌ها هنوز در مراحل اولیه قرار دارند.در واقع ساخت واکسن چهار مرحله دارد؛ آزمایش پیشینی، فاز اول، فاز دوم و فاز سوم. در میان ۱۷۰ واکسن موجود تنها ۱۹ مورد در فاز اول، ۱۱ مورد در فاز دوم و سه مورد در فاز سوم قرار دارند و باقی واکسن‌ها هنوز در مرحله آزمایش پیشینی هستند، مرحله‌ای که در آن واکسن روی بدن حیوانات آزمایش می‌شود.البته به خاطر شرایط اضطراری موجود بسیاری از قوانین مربوط به تولید واکسن‌ها در این فرایند رعایت نمی‌شود. برای مثال با این که واکسن شرکت موسسه زیست‌شناسی کان‌سینو چین در فاز دوم قرار دارد اما اجازه استفاده اختیاری این واکسن برای نیروهای نظامی این کشور صادر شده است.کالیراد، پژوهشگر زیست‌شناسی تکاملی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، در این رابطه می‌گوید: «روش این شرکت متفاوت است و احتمالا قصد دارند به شکل سریع‌تری واکسن را تولید کنند. اما به نظر من این کار غیراخلاقی است، اگرچه می‌گویند این کار داوطلبانه است و افراد زیادی هم این ریسک را می‌پذیرند اما در بسیاری از کشورها حتی داوطلب‌ها چک می‌شوند و اگر بدن آن‌ها ضعیف باشد، واکسن به آن‌ها تزریق نمی‌شود.»از سوی دیگر سه شرکت، آکسفورد، سینواک(چین) و پژوشگاه کودکان مرداک (استرالیا) در فاز سوم ساخت واکسن قرار دارند، که در مورد واکسن مرداک امیدواری زیادی نسبت به مقابله با کروناویروس وجود ندارد، چراکه در واقع آن‌ها در حال تهیه واکسن بیماری ب.ث.ژ هستند و امیدوارند با تقویت سیستم ایمنی این واکسن به شکل غیرمستقیم با کرونا مقابله کند.اما واکسن‌های آکسفورد و سینواک بسیاری را امیدوار کرده است که شاید به زودی خبرهای خوبی درباره پایان پاندمی کووید-۱۹ در راه باشد.کالیراد توضیح می‌دهد: «در مورد زمان ساخت واکسن آکسفورد و سینواک دو مسئله وجود دارد، یکی این که ریسک را بپذیرند و به شکل اضطراری برخورد کنند، در این صورت تا پاییز واکسن ساخته می‌شود، دیگرین راه هم ساخت امن واکسن است که در این حالت، به صورت خوش‌بینانه واکسن کرونا تا اوایل بهار بعدی آماده می‌شود. مسئله اصلی بحث تولید دز واکسن است، که بخاطر همین موضوع همه کاندیداها هم زمان با آزمایش در حال تولید هم هستند.»