مونیکا تصمیم گرفت به همراه پسر هفت ساله‌اش آپارتمان‌شان در نیتروی را ترک کند و به خانه پدر و مادرش برود. نیتروی شهری در همسایگی ریو دو ژانیرو است و ۴۸۰ هزار نفر جمعیت دارد.او گفت: "من آسم دارم و به همین دلیل به طور ویژه در برابر ویروس کرونا آسیب‌پذیر هستم. اما همسرم فکر می‌کند دچار پارانویا شده‌ام. استدلالش این است که به ماسک نیاز ندارد، چون بعد از ترک خانه به مکان‌های سرپوشیده نرفته است. فکر نمی‌کند دارد من و همین‌طور پسرمان را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد. "

بیشتر مردان از زدن ماسک امتناع می‌کنند
مشخص نیست آیا زوج‌های بیشتری در سراسر دنیا به چنین بن‌بستی رسیده‌اند یا نه، اما ماجرای مونیکا و ادواردو تفاوت رویکردی که در رابطه با استفاده از ماسک در دوران شیوع کووید-۱۹ بین زنان و مردان وجود داشته را نمایان می‌کند.بنابر آمار و ارقام دانشگاه جان هاپکینز، تا روز نهم ژوئیه بیش از ۱۲ میلیون نفر به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند و مرگ و میر ناشی از این بیماری بالغ بر ۵۵۰ هزار نفر بوده است.در بیشتر کشور‌هایی که داده‌هایشان در دسترس است، نرخ مرگ و میر در میان مردان به شکل قابل ملاحظه‌ای بالاتر است.با این حال، مطالعات و نظرسنجی‌ها نشان داده‌اند مردان بیشتر از زنان از پوشیدن ماسک و تجهیزات حفاظت شخصی امتناع می‌کنند. رویکردی مشابه با آنچه در همه‌گیری‌های قبلی هم دیده شده است.به منظور جلوگیری از گسترش بیماری کووید-۱۹، مقامات بهداشتی در بیشتر نقاط دنیا استفاده از ماسک‌های صورت را توصیه کرده‌اند.طی ماه‌های گذشته و با کشف یافته‌های علمی بیشتر در رابطه با این بیماری همه‌گیر، توصیه‌های بهداشتی هم تغییر کرده‌اند.سازمان جهانی بهداشت از استفاده از ماسک به عنوان "بخشی از استراتژی گسترده سرکوب انتقال بیماری" حمایت می‌کند و با این که شواهد چندانی در رابطه با تاثیر استفاده از ماسک‌های پارچه‌ای غیرپزشکی وجود ندارد، این سازمان مردم را ترغیب می‌کند در صورتی که رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی ممکن نباشد، از این نوع ماسک‌ها استفاده کنند.بعضی کشور‌ها و شهر‌ها هم استفاده از این نوع ماسک‌ها را تبلیغ می‌کنند و حتی در برخی مناطق دنیا پوشیدن ماسک در مکان‌های بسته یا شلوغ مثل وسایل نقلیه عمومی یا میخانه‌ها و فروشگاه‌ها اجباری شده است.

با این تفاسیر اگر ماسک‌ها به مبارزه علیه ویروس کرونا کمک می‌کنند، چرا مرد‌ها کمتر حاضر به استفاده از آن هستند؟یکی از تازه‌ترین تحلیل‌ها در رابطه با رفتار مردان - که تبلیغات گسترده‌ای هم در موردش صورت گرفته- توسط والریو کاپرارو، استاد اقتصاد دانشگاه میدلسکس و یک ریاضی‌دان کانادایی به نام هلن بارسلو از موسسه تحقیقات علمی ریاضی در دانشگاه برکلی انجام شده است.این پژوهشگران بعد از نظرسنجی از حدود ۲۵۰۰ نفر از ساکنان آمریکا متوجه شدند موضوع فقط این نیست که مرد‌ها در مقایسه با زن‌ها تمایل کمتری به پوشیدن ماسک دارند. آن‌ها علاوه بر این زدن ماسک را کاری "خجالت‌آور، ناخوشایند و نشانه ضعف" می‌دانند.کاپرارو می‌گوید: "این مساله به ویژه در بخش‌هایی که پوشیدن ماسک اجباری نیست به چشم می‌خورد. "در این مطالعه، نظر شرکت‌کنندگان در رابطه با پوشیدن ماسک هنگام فعالیت‌های اجتماعی یا معاشرت با خانواده‌های دیگر پرسیده شده بود.این نظرسنجی نشان داد احتمال این که زنان در خارج از خانه ماسک به صورت خود بزنند، نزدیک دو برابر مردان است.کاپرارو می‌گوید: "مرد‌ها تمایل کمتری به پوشاندن صورت خود دارند و یکی از دلایل اصلی‌اش این است که در مقایسه با زنان عده بیشتری از آن‌ها تصور می‌کنند این بیماری رویشان تاثیر چندانی نخواهد داشت. این مسأ‌له‌ای بسیار تناقض‌آمیز است، چون طبق آمار‌های رسمی ویروس کرونا در مقایسه با زنان تاثیرات جدی‌تری روی مردان دارد. "مطالعات دیگر نشان داده اند مرد‌ها از توصیه به شست‌و‌شوی دست‌ها که یکی از اقدامات بهداشتی اساسی در جلوگیری از شیوع بیماری به حساب می‌آید هم کمتر تبعیت می‌کنند. یک نظرسنجی تازه نشان داده تنها ۵۲ درصد از مردان به طور مرتب دستان خود را می‌شویند و این در حالی است که ۶۵ درصد از زنان از این توصیه پیروی می‌کنند.

وقتی جنسیت از سیاست پیشی می‌گیرد
این که کاپرارو و بارسلو بر اساس تحقیقات خود در آمریکا به این نتایج رسیده‌اند، خود موضوعی بسیار جالب توجه است.در هفته‌های اخیر به وضوح مشخص شده که وابستگی‌های سیاسی بر نحوه رفتار مردان و زنان این کشور در طول شیوع بیماری کووید-۱۹ به شدت تاثیر داشته است.بنابر نظرسنجی‌های مختلف، حامیان حزب جمهوری‌خواه و دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا کمتر از طرفداران حزب دموکرات به زدن ماسک یا رعایت فاصله اجتماعی اهمیت می‌دهند.اما به نظر می‌آید حتی در این زمینه هم جنسیت تاثیر بسزایی در تعیین نحوه رفتار افراد دارد؛ بنابر تازه‌ترین نظرسنجی ملی در این کشور که در ماه ژوئن انجام شد، ۶۸ درصد از زنان حامی حزب جمهوری‌خواه اغلب در خارج از خانه ماسک به صورت می‌زنند.مردان چطور؟ تنها ۴۹ درصد از آن‌ها گفتند خارج از خانه از ماسک استفاده می‌کنند.

ماسک بیشتر، مرگ‌و‌میر کمتر
با ظهور شواهدی مبنی بر این که ویروس کرونا فقط از طریق قطرک‌های تنفسی که با سرفه و عطسه پخش می‌شوند، منتشر نمی‌شود و ذرات ریز معلق در هوا هم می‌توانند عامل سرایت آن باشند، انتظار می‌رود استفاده از ماسک اهمیت بیشتری پیدا کند.دو دانشمند ژاپنی در مطالعه خود که هنوز به چاپ نرسیده ادعا می‌کنند در ۲۲ کشور دنیا رابطه‌ای مرموز میان استفاده از ماسک و میزان مرگ‌و‌میر وجود دارد.دایسوکه میازاوا و جن کانه‌کو با تحلیل نظرسنجی‌های انجام شده توسط موسسه یوگاو دریافتند میزان مرگ‌و‌میر در هر یک میلیون نفر در میان کشور‌هایی که طبق گزارش‌ها عده بیشتری از شهروندان آن‌ها از ماسک استفاده می‌کنند، پایین‌تر است.میازاوا و کانه‌کو در مقاله خود که هنوز توسط کارشناسان مورد بازنگری قرار نگرفته، همچنین دریافتند زدن ماسک به اندازه سن و سال در میزان مرگ و میر در کشور‌های مختلف تاثیر دارد.جالب‌تر این که برخی از ۲۲ کشوری که نرخ مرگ‌و‌میر بالاتری دارند -از جمله بریتانیا - همان‌هایی هستند که طبق نظرسنجی‌های یو‌گاو مردان در آن‌ها کمتر از ماسک استفاده می‌کنند.

آیا اعتماد به نفس مردان بیش از حد بالاست؟
کشفیات مربوط به شکاف جنسیتی در رابطه با پوشیدن ماسک باعث تعجب کریستینا گراورت، متخصص علوم رفتاری در دانشگاه کوپنهاگ نشده است.او می‌گوید مطالعات دانشگاهی زیادی انجام شده که نشان می‌دهند زنان و مردان در مواجهه با خطر رویکرد‌های متفاوتی دارند.گراورت گفت چطور با یک نگاه ساده به پایتخت دانمارک به این نتیجه رسید که زنان به اقدامات مربوط به جلوگیری از شیوع کووید-۱۹ توجه بیشتری داشتند: "در جریان شیوع بیماری مسیر‌های پیاده‌روی در کوپنهاگ یک طرفه شده بود تا مردم موقع راه رفتن یا دویدن مقابل هم قرار نگیرند. حس من این بود که مردان بیشتر از زنان مسیر‌ها را اشتباه می‌روند. "تفاوت رویکرد زنان و مردان در جریان همه‌گیری‌هایی که در گذشته اتفاق افتاده هم مشاهده شده است.به عنوان مثال، مطالعه روی رفتار مسافران همیشگی مترو در مکزیکو‌سیتی در جریان شیوع آنفولانزای خوکی در سال ۲۰۰۹ نشان داد به طور روزانه زنان در مقایسه با مردان بیشتر از ماسک استفاده می‌کنند. در این مطالعه، محققان به مدت دو هفته رفتار هزاران نفر از افرادی که از سیستم متروی پایتخت استفاده می‌کردند را زیر نظر گرفتند.کمپین‌ها در دوران همه‌گیری آنفلوآنزا ۱۹۱۸ کاملا از نقشی که جنسیت در پیروی از قوانین بهداشتی دارد آگاه بودند.تفاوت جنسیتی حتی در کشور‌های آسیایی که پوشیدن ماسک مدت‌هاست در آن‌ها به عنوان یک عرف اجتماعی جا‌افتاده هم وجود دارد.مطالعه روی رویکرد عمومی مردم هنگ‌کنگ در جریان شیوع سارس در سال‌های ۳-۲۰۰۲ نشان داد احتمال این که زنان اقدامات احتیاطی از حمله شستن دست‌ها و پوشیدن ماسک را انجام دهند، بیشتر است.متیو اسمیت، خبرنگار ارشد در حوزه بررسی داده‌ها از موسسه یوگاو می‌گوید: "داده‌های ما نشان می‌دهد در بیشتر کشور‌ها احتمال این که مردان از ماسک صورت استفاده کنند، کمتر است. "در جریان شیوع آنفولانزای ۱۹۱۸ که به مرگ ده‌ها میلیون نفر منجر شد، پسر‌ها و مردان به طور خاص هدف کمپین‌های مربوط به بهداشت عمومی بودند که زدن ماسک را توصیه می‌کردند.

آیا مردان واقعا بی‌احتیاط هستند؟
در کنار مطالعات علمی که کریستینا گراورت به آن‌ها اشاره کرده، شواهد زیادی در زندگی واقعی وجود دارد که بر برداشت او نسبت به تفاوت رفتار میان مردان و زنان در مواجهه با خطر، مهر تایید می‌زنند.شرکت‌های ارائه‌دهنده بیمه خودرو از دیرباز حق بیمه کمتری از زنان گرفته‌اند، چون در سراسر جهان این مردان هستند که در پس بیشتر تصادف جاده‌ای قرار دارند. البته این را هم باید در نظر گرفت که در دنیا تعداد رانندگان مرد از رانندگان زن بیشتر است.یک نمونه جالب دیگر جایزه بدنام داروین است که به احمقانه‌ترین مرگ‌ها داده می‌شود، مرگ‌هایی که قابل پیش‌گیری هستند. داده‌های مربوط به سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۴ نشان می‌دهد ۹۰ درصد "برندگان" این جایزه مردان بوده‌اند.

مردان ریسک‌پذیری بیشتری دارند
حتی خود والریو کاپرارو که در لندن ساکن است اعتراف می‌کند پوشیدن ماسک را جدی نگرفته بوده: "تازه چند ماه پیش که سفری کوتاه به ایتالیا داشتم شروع به ماسک زدن کردم. در ایتالیا استفاده از ماسک در بعضی موارد اجباری است. من خیلی مراقب بودم و فاصله اجتماعی را رعایت می‌کردم و این بهانه‌ای بود برای این که ماسک نزنم. "کاپرارو حالا معتقد است با اجباری شدن ماسک مردان بیشتری مجبور به رعایت توصیه‌های بهداشتی خواهند شد."مطالعات نشان داده تفاوت جنسیتی در مکان‌هایی که پوشیدن ماسک اجباری است تا حد زیادی از بین می‌رود. "کریستینا گراورت، اما معتقد است کمپین‌های آگاهی‌رسانی که مردان را هدف قرار می‌دهند، تاثیر‌گذارتر خواهند بود.او می‌گوید: "اگر مشکل اعتماد به نفس بیش از حد است، این کار می‌تواند مردان را نسبت به آمار و ارقام آگاه کند و نشان دهد آن‌ها بیشتر از زنان از کووید-۱۹ رنج می‌برند. اگر این نکته که مردان حس فداکاری کمتری دارند و خودخواه‌تر هستند را جدی بگیریم، باید بیشتر روی مراقبت از خود تاکید کنیم تا حفاظت از دیگران. "

یک پایان خوش
اما شواهدی هم وجود دارد که نشان می‌دهد فشار آوردن می‌تواند نتیجه بدهد؛ درست مثل ماجرای ادواردو و مونیکا که یک ماسک صورت بین‌شان فاصله انداخته بود.مونیکا با شوهرش اتمام حجت کرد و در نهایت شاهد تغییری اساسی در او بود. داستان آن‌ها پایان خوشی داشت، چون ادواردو الان مدتی است که ماسک به صورتش می‌زند.مونیکا می‌گوید: "هنوز فکر می‌کنم شوهرم معتقد است آدم سالمی مثل او بیمار نخواهد شد. اما حالا به خوبی می‌داند که با رفتار‌های درست از خانواده‌اش محافظت می‌کند. "

بهار نیوز