بهار نیوز - چالش برگزاری عزاداری محرم در میانه كرونا

حفظ و صیانت جامعه و امت اسلامی بر همه چیز مقدم است

گروه سیاسی: سخنان و در واقع مجوز رییس جمهور در مقام «رییس ستاد ملی مبارزه با کرونا» برای برگزاری مشروط مراسم محرم در وضعیت کرونایی با واکنش‌های متفاوتی رو به رو شده است. روحانی گفت: «ایجاد دوگانۀ عزاداری و سلامت، غلط است. مراسم محرم با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی برگزار می‌شود.»
رییس جمهور این تعبیر را هم به کار برده تا منظور خود را روشن‌تر بیان کرده باشد: «برگزاری عزاداری‌های محرم، حتماً. رعایت پروتکل‌های بهداشتی، قطعاً». با این تأکید که این دو «مانعة‌الجمع» نیست. این اظهارات روحانی واكنش هایی به دنبال داشت مدیر مسؤول روزنامۀ جمهوری اسلامی که خود روحانی است (حجت‌الاسلام مسیح مهاجری) و حامی دولت روحانی هم هست معتقد است «پروتکل‌های بهداشتی در محرم قابل رعایت نیست» و « سلامت، امری است واجب حال آن که عزاداری مستحب است و به خاطر امر مستحب نباید سلامت مردم را به خطر انداخت» و یادآور شده این سخن درست در روزی گفته شده که از 31 استان، 25 استان در وضعیت قرمز بوده‌اند و تازه 6 استان دیگر هم سفید و بی مشکل نیستند.
روحانی منتقد دیگر که او نیز اتفاقا حامی روحانی است، حجت‌الاسلام محمد علی ابطحی است که به رییس جمهوری یادآور شده یا طعنه زده که شما باید در مقام «رییس ستاد ملی کرونا» دستور دهید و تصمیم بگیرید نه «منبریِ سال‌های دور».با این که انتظار می‌رفت فعالان سیاسی اصول‌گرا دست‌کم استقبال کنند احمد توکلی هم زبان به انتقاد گشوده و گفته است: «عزاداری امام حسین‌ خلوص می خواهد نه شکوهی که جان هزاران عزادار را به خطر اندازد و در حافظۀ مردم، از عاشورا خاطره ای ناخوش بسازد.»
این در حالی است كه یک استاد حوزه علمیه قم درخصوص موضوع برگزاری یا عدم برگزاری عزاداری محرم در شرایط شیوع کرونا تأکید کرد: مردم تابع نظرات فقهی و آرایی هستند که از طرف مراجع عظام در این رابطه ارائه می‌شود. اصل برگزار شدن یا نشدن مراسم محرم باید از جایگاه فقاهت و آرائی که مراجع تقلید اعلام می کنند، باشد برای جامعه مکتبی ما نگرش فقهی در این مسأله تنها ملاک در امر است. حجت‌الاسلام مرتضی جوادی‌آملی درباره ضرورت برگزاری مراسم‌های ویژه محرم در شرایط کرونا گفت: باید اصل این اعتقاد و باور به جامعه و نظام اجتماعی ما عرضه شود. در حقیقت ما در این باره «تعارض» نداریم، بلکه «تزاحم» داریم. هیچ کس با اینکه باید اعتقادات و باورهای اصیل ارائه شود، مخالفتی ندارد. اما در اینکه اگر این باورها برای منافع عمومی و مقاصد عامه‌ای که اسلام بر آن تکیه دارد، تزاحمی ایجاد کرد، کدام یک مقدم است بحث وجود دارد. او ادامه داد: آنچه مهم است و اسلام بر آن نظر دارد این است که حفظ و صیانت جامعه و امت اسلامی بر همه چیز مقدم است. همانطور که باید هویت اصل اسلام نیز محفوظ باشد و هیچ وقت در هیچ شرایطی نباید مورد غفلت باشد، صیانت از امت اسلامی، سلامت و نیک بختی جامعه نیز از مقاصدی است که اسلام بر آن نظر دارد.این استاد حوزه علمیه بیان کرد: اینکه جامعه اسلامی باید در سلامت و صیانت باشد نظر فردی نیست. بلکه اسلام علاوه بر آن که جامعه را از تفرق و اختلاف بر حذر می دارد، تاکید دارد که جامعه باید در صیانت و سلامت باشد. در مجموع از نظر فقهی این مسأله از باب «تزاحم» قابل تفسیر است و اهمّ و مهم در این قضیه و اصل سلامت و صیانت جامعه اقتضاء می کند که از بیماری و مرض و امثالهم دور باشد.او افزود: این از اصولی است که خود دین بر آن تاکید می کند. در چنین فرضی مراسم در هر صورتی که امکان سلامت و صیانت از جامعه امکان‌پذیر باشد، انجام می شود. در حوزه تزاحم بر حفظ و سلامت جامعه تاکید اصلی صورت می‌گیرد و تنها در چنین فرضی است که انجام مراسم می تواند به نحوی شایسته صورت گیرد.جوادی‌آملی گفت: مردم تابع نظرات فقهی و آرایی هستند که از طرف مراجع عظام در این رابطه ارائه می‌شود. اصل برگزار شدن یا نشدن مراسم محرم باید از جایگاه فقاهت و آرائی که مراجع تقلید اعلام می‌کنند، باشد برای جامعه مکتبی ما نگرش فقهی در این مسأله تنها ملاک در امر است. این کار درستی نیست که فردی از نظر شخصی خودش در این رابطه نظر دهد.
او گفت: مراجع عظام تقلید نظرات خود را در این رابطه بیان داشته‌اند و شایسته است که دیگر به مخالفت‌ها و واکنش‌های احتمالی عده‌ای توجه نشود. در چنین شرایطی ما باید جامعه را به سمتی سوق دهیم که بر اساس معیارهای فقاهت حرکت کند و با این کار از بروز هرگونه تنش و اختلاف جلوگیری کنیم.
هشدار نسبت به حضور افراد بی‌مبالات در مراسم عزاداری
یك عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به موضوع برگزاری یا عدم برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم در شرایط شیوع کرونا اظهار کرد: توصیه به رعایت کردن مردم، مجوز خوبی برای آزاد کردن مراسم‌ها نیست. خطر رعایت نکردن موارد بهداشتی تنها متوجه کسانی نیست که خودشان رعایت نمی‌کنند، بلکه همه‌ اطرافیان را نیز در معرض خطر قرار می دهد و فاجعه به بار می‌آورد.آیت‌الله سیدمحمدعلی ایازی درباره برگزاری مراسم عزای اباعبدالله الحسین(ع) در ماه محرم با توجه به شیوع کرونا گفت: عزاداری برای امام سوم شیعیان(ع) از شعائر فرهنگ اهل‌بیت(ع) است و یک سنت دیرین در فرهنگ ما مسلمانان محسوب می‌شود و حتی در فرهنگ بسیاری از غیرشیعیان نیز وجود دارد و هرساله برگزار می‌شود.
وی افزود: اما امسال به دلیل شیوع بیماری خطرناکی که جان انسان‌ها را تهدید می‌کند، با چالشی بزرگ مواجه هستیم. متاسفانه شرایط عزاداری ماه‌های محرم و صفر، قابل مقایسه با مراسم شب‌های قدر و سایر مراسم‌های ماه مبارک رمضان نیست. بدین جهت که در مراسم ادعیه رمضان، رعایت پروتکل‌های وضع شده تا حدودی ممکن بود و افراد می توانستند مراسم را با فاصله برگزار کنند.
اما در بسیاری از مراسم‌های عزاداری، ازدحام و تداخل زیاد است و معمولا احساسات و عواطف مذهبی اجازه نمی دهد، امور بهداشتی و فاصله‌های اجتماعی رعایت شود. در این میان، سینه‌زنی‌ها و نوحه‌خوانی‌ها نیز باعث اختلاط بیشتر می شود.این قرآن پژوه گفت: حتی ماسک زدن نیز برای عزاداران بسیار دشوار است. به این دلیل که خواندن و پاسخ دادن به مداحان داخل جمعیت را سخت می کند. بنابراین با اینکه می توان در برخی از مراسم مانند عزاداری یا عروسی از ماسک استفاده کرد، ولی در عزاداری‌های پرازدحام، احتمال خطر انتشار بیماری بسیار افزایش می یابد.
عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم بیان کرد: در هنگام خطر ضروری است که تا احتیاط لازم صورت گیرد. مسلما اگر این مراسم‌ها امسال برگزار نشوند در سال‌ها و ایام دیگر برگزار خواهند شد. بنابراین جای هیچ نگرانی نیست و به نظرم باید تابع نظر متخصصان متعهد و آگاه به مسائل اجتماعی بود.
وی با بیان اینکه ما مراجع بزرگی داریم که هم‌نظر با متخصصان هستند، گفت: چند روز پیش استفتائی از حضرت آیت‌الله وحید خراسانی خواندم که نوشته بودند، «اگر این مراسم بخواهد برگزار شود باید با رعایت مسائل بهداشتی و نظرات کارشناسانه و رعایت اصول بهداشتی باشد».
ایازی گفت: در صورتی که اجازه برگزاری مراسم به شرط رعایت پروتکل‌های بهداشتی را صادر کنند، باید بگویند که چگونه در مجالس بزرگ، رعایت فاصله و سایر امور بهداشتی ممکن است؟ بنابراین باید احتیاط کرد و احتمال رعایت نکردن موارد بهداشتی نیز داده شود. امروز بیشتر استانهای کشور یا در وضعیت قرمز و یا هشدار قرار دارند. اگر در مراسم محرم افراد بی مبالاتی حضور پیدا کنند و با این شعار که «امام حسین(ع) خودش نگه دار ماست» پروتکل‌ها را رعایت نکنند، تعداد مبتلایان افزایش چشم‌گیری پیدا می‌کند.او ادامه داد: در سال‌های گذشته نیز شاهد بودیم با وجود آنکه قمه زنی را ممنوع اعلام کردند، اما یک عده به‌صورت زیرزمینی قمه زدند. این نوع رفتارها نشان می دهد که تضمینی برای رعایت صددرصدی پروتکل‌های بهداشتی وجود ندارد. همین رفتارها را در دست کشیدن و زبان کشیدن یک عده نادان به ضریح‌ها در ایام اولیه کرونا شاهد بودیم. لذا در صورت صادر کردن مجوز برای برگزاری مراسم، باید به موارد نادر نیز توجه شود.
این استاد دانشگاه گفت: توصیه به رعایت کردن مردم، مجوز خوبی برای آزاد کردن مراسم‌ها نیست. خطر رعایت نکردن موارد بهداشتی تنها متوجه کسانی نیست که خودشان رعایت نمی‌کنند، بلکه همه‌ اطرافیان را نیز در معرض خطر قرار می‌دهد و فاجعه به بار می‌آورد. لزومی ندارد مراسم را حتماً به‌صورت مستقیم برگزار کنیم. باید ببینیم با چه روش‌هایی می‌توان به شکلی مناسب مجالس را برگزار کنیم. مراسم امسال ماه مبارک رمضان تعطیل شد، اما مراسمی که به‌صورت آنلاین و به اشکال دیگر برگزار شد، کمتر از مجالس سال‌های قبل نبود و همین الگو می تواند مدنظر قرار گیرد.
برگزاری عزاداری محرم منافاتی با کرونا ندارد
نماینده خمینی‌شهر در مجلس، در واکنش به نقدهای وارده نسبت به انتقادات وارده به تصمیم ستاد ملی مبارزه کرونا جهت برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی گفت: ستاد ملی مبارزه با کرونا موضع به حقی گرفته و تصمیم به جایی را اتخاذ کرده علت آن هم این است که نباید در تصمیم‌گیری‌ها تک بُعدی فکر کنیم.محمدتقی نقدعلی ادامه داد: اگر بیانات مقام معظم رهبری را درخصوص شب های قدر مرور کنید مشاهده می‌کنید که ایشان در بحث دعا و نیایش و نیاز مردم به آن تاکید کردند. لذا تصمیم گیرندگان باید در تصمیماتشان این موضوع مد نظر قرار دهند.
نقدعلی ضمن تاکید بر تاثیرات روحی دعا و نیایش تصریح کرد: توسل و ارتباط معنوی با اهل بیت جزو نیازهای ضروری است به عبارت دیگر همانطور که رعایت پروتکل‌ها به نوعی درمان و پیشگیری است و جلوی ابتلا را می گیرد، دعا، نیایش و توسل این بدی‌ها را دفع می کند و لذا قطعا قابل جمع است. همانطور که فعالیت های اجتماعی را با رعایت پروتکل‌ها انجام می دهیم برگزاری مراسمات مذهبی هم یکی از فعالیت‌های مهم اجتماعی و فعالیت‌های مهم عقیدتی و مذهبی، است.این نماینده مجلس ادامه داد: لذا برگزاری مراسمات عزاداری ماه محرم هیچ منافات و مقابله‌ای با کرونا ندارد کمااینکه مطالبه عمومی هم است. همچنین این را هم مدنظر داشته باشیم که امروز جامعه ما، یک جامعه ایمانی است و این یک مطالبه عمومی است که اگر دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده این مورد را مدنظر قرار ندهند، نشان از عدم اهمیت به نظر مردم خواهد بود.نقدعلی در پاسخ به اینکه اینگونه مسائل مذهبی جای برخوردها و انتقام‌جویی‌های جناحی است؟ خاطرنشان کرد: بحث مراسم مذهبی و عزاداری اباعبدالله آمیخته با جان مردم است و بحث‌های جناحی در این مراسم جایی ندارد. در مراسم محرم می‌بینید که اصولگرا، اصلاح‌طلب، معتدل، میانه‌رو و حتی مسیحیان کشور هم توسل دارند و در این مراسمات حضور پیدا می کنند. لذا اینکه برگزاری مراسمات مذهبی را حمل بر مسائل جناحی کردند، بی‌انصافی است.