بهار نیوز - ویرانی نیمی از بیروت در تراژدی لبنان

در یك چشم به هم زدن بیروت به شهری جنگ زده تبدیل شد

گروه بین الملل: انفجار مهیبی که در ساعات پایانی روز گذشته بیروت پایتخت لبنان را لرزاند تاکنون بیش از ۱۰۰ کشته و ۴ هزار زخمی بر جای گذاشته است و هر ساعت آمار قربانیان و مصدومان این انفجار بالاتر می‌رود.بر اساس گزارش‌ها بیروت در کوتاه‌ترین زمان ممکن به شهری جنگ زده تبدیل شد. برخی رسانه‌ها حادثه بیروت را با واقعه هیروشیما مقایسه کرده‌اند و آن را "بیروشیما" خوانده اند. خسارات جبران ناپذیری به بیروت وارد آمده است. بندر بیروت به تلی از خاک تبدیل شده است.
از همان ساعات اولیه گمانه‌زنی‌های زیادی درباره منشا حادثه مطرح شد، اولین واکنش رسمی، اما توسط حسان دیاب نخست وزیر لبنان صورت گرفت، او که در ابتدا به مردم لبنان قول داده بود تا با مسببان و عاملان این حادثه برخورد کند، و به تردید‌ها در خصوص اینکه چه کسانی عامل این حادثه می‌تواند باشد، دامن زده بود ساعاتی بعد علت حادثه را انفجار بیش از ۲ هزار و ۷۵۰ تن نیترات آمونیوم اعلام کرد.میشل عون رییس جمهور مسیحی لبنان نیز روایتی مشابه نخست وزیر سنی مذهب این کشور ارایه داد و انفجار را حاصل اشتعال هزاران تن نیترات آمونیوم اعلام کرد.
این محموله از یک کشتی که در سال ۲۰۱۳ میلادی در بندر بیروت مستقر شده تخلیه و سپس در یکی از انبار‌ها ذخیره شده بوده است.
نیترات آمونیوم یک ماده شیمیایی با قابلیت انحلال بالا در آب و به شدت گرمازا است. نیترات آمونیوم در صنعت کشاورزی به عنوان یک کود نیتروژنی استفاده می‌شود. این ماده هر چند گران محسوب می‌شود، اما در اغلب شرایط از پایداری بالایی در طبیعت برخوردار است و به همین دلیل فعالان صنعت کشاورزی آن را نسبت به دیگر کود‌های نیتروژنی ترجیح می‌دهند. گفته می‌شود نیترات آمونیوم به تنهایی قابلیت اشتعال ندارد و باید عامل بیرونی و یا یک شرایط خاص آن را مشتعل کند.درباره حادثه بیروت شایعات زیادی مطرح است، شایعاتی که در چهارچوب رقابت‌های سیاسی معنا پیدا می‌کند.از سوی دیگر رییس جمهور آمریکا که در کاخ سفید با خبرنگاران صحبت می‌کرد، انفجار بیروت را یک «حمله وحشتناک» عنوان کرد. موضوعی که به سرعت در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شد و احتمال یک حمله از جانب اسراییل را مطرح کرد.ساعتی پس از موضوع گیری ترامپ، سه مقام وزارت دفاع آمریکا به شبکه خبری سی ان ان گفتند که نظر آن‌ها با آنچه رییس جمهور مطرح کرد متفاوت است و حادثه بندر لبنان را یک حمله نمی‌دانند.
دو مقام وزارت امور خارجه به سی ان ان گفتند که پس از اظهارات ترامپ، مقامات لبنانی با دیپلمات‌های آمریکایی درباره استفاده از کلمه "حمله" در این مقطع ابراز نگرانی کردند.
تاکنون مقامات بسیاری از کشور‌ها برای کمک به لبنان اعلام آمادگی کرده‌اند. حسن روحانی رییس جمهور ایران نیز با ارسال پیامی به همتای لبنانی خود انفجار مهیب بیروت را تسلیت گفت و از آمادگی ایران برای ارسال کمک‌های پزشکی و دارویی برای مجروحان و مداوای آن‌ها خبر داد حادثه خبر داد.
به عقیده کارشناسان این انفجار می‌تواند تاثیر وسیعی در لبنان داشته باشد، اوضاع اقتصادی و سیاسی این کشور را متحول کند. لبنان در ماه‌های اخیر درگیر بحران‌های وسیعی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است، حالا با این اتفاق چه بر سر این کشور خواهد آمد؟
حسن لاسجردی تحلیلگر مسائل کشور‌های عربی و خاورمیانه درباره تبعات سیاسی انفجار هولناک بیروت گفت: "با توجه به ابعاد حادثه، تبعات سیاسی، اقتصادی و امنیتی وسیعی برای لبنان خواهد داشت. به طور حتم اولین پس‌لرزه آن نیز فشار بر دولت لبنان خواهد بود. دولت لبنان ماه‌ها درگیر مشکلات اقتصادی و اعتراض‌های مردمی بوده است. با توجه با اتفاق عظیم دیروز که تلفات و حجم آسیب بالایی داشته، برای بازسازی بیروت و رفع خرابی‌ها دولت باید هزینه‌های گزافی کند که این امکان در توان اقتصادی لبنان وجود ندارد."
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه مسئله دوم را "معارضین سیاسی" دانست و گفت: «مخالفان سیاسی دولت لبنان قطعا در روز‌های آینده اعلام موضع می‌کنند. لبنان در هفته‌ها و ماه‌های گذشته با اعتراضات گسترده خیابانی و نارضایتی‌های اجتماعی عمیقی روبه‌رو بوده است. منتقدان هم به مباحث اقتصادی بیش از دیگر مسائل تاکید می‌کردند و خواستار اصلاح وضعیت بودند. دولت هم تلاش‌هایی انجام داده بود و از یک طرف به دنبال حل مشکلات ناشی از شیوع کرونا و از سوی دیگر در حال برنامه‌ریزی برای بهبود وضعیت اقتصادی لبنان بود. با این حادثه تمام این برنامه‌ها مختل می‌شود و دولت لبنان بعید است توفیق زیادی در کنترل بحران اقتصادی پیدا کند مگر آنکه کمک‌های گسترده و وسیع بین‌المللی به لبنان صورت گیرد. به هر صورت این اتفاق می‌تواند بر اعتراضات در لبنان دامن بزند.»لاسجری نکته سوم را مسئله "بازیگران" سیاسی در لبنان دانست و افزود: «لبنان کشوری است که بازیگران بیرونی در آن بسیار موثرند. در روز‌های گذشته وزیر خارجه لبنان استعفا کرد که تحت تاثیر نقش بازیگران خارجی این اتفاق رخ داد؛ لذا نحوه ورود کشور‌های خارجی که در لبنان نفوذ دارند به این فاجعه -کمک‌ها و مساعدت‌ها و مواضع آنها- می‌تواند در فضای سیاسی لبنان به شدت تاثیرگذار باشد.»این تحلیلگر مسائل بین الملل می‌گوید: "آنچه که بسیار اهمیت دارد این است که "چرا" این حادثه رخ داده است. ما باید منتظر اخبار جدید در این رابطه باشیم. اگر این انفجار صرفا یک اتفاق باشد و به شکل طبیعی رخ داده باشد، فضای سیاسی لبنان به یک طرف می‌رود و اگر دست اندازی، تاثیرگذاری و یا خرابکاری در میان باشد فضای دیگری در این کشور مهم خاورمیانه به وجود خواهد آمد. چیزی که روشن است افزایش التهاب‌های سیاسی در لبنان است."
او در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است این حادثه به سقوط دولت لبنان منجر شود؟، گفت: «وقتی اتفاقی این چنینی رخ می‌دهد نمی‌توان آینده را پیش بینی کرد، اما چون ظاهرا این اتفاق در واقع یک "حادثه" بوده است نمی‌تواند منجر به استعفا یا برکناری دولت شود. اما می‌تواند فضایی برای مخالفان ایجاد کند که بر فشار‌های خود به دولت اضافه کنند. در مجموع به دلیل اینکه هنوز در رابطه با چرایی و دلایل و دست اندرکاران حادثه نمی‌توانیم دقیق حرف بزنیم و هیچ منظر تحلیلی و کارشناسی درباره ابعاد ماجرا مطرح نشده است، حرف از استعفا یا برکناری دولت در چهارچوب گروکشی سیاسی قابل تحلیل است.»لاسجردی درباره احتمال امنیتی بودن حادثه گفت: «من تصور نمی‌کنم اصل اتفاق امنیتی باشد، اما ممکن است عواملی مرتبط با مسائل امنیتی در شکل دادن به آن موثر بوده باشند. البته پس از حادثه بحث‌هایی درباره احتمال نقش اسرائیل در این حادثه در افکار عمومی لبنان مطرح بوده است. شایعاتی درباره حمله لیزری و مواردی این چنینی مطرح است، برخی هم احتمال خرابکاری داخلی را مطرح کرده اند. با این حال در حال حاضر که کارشناسی و بررسی جزییات مسئله انجام نشده است نمی‌توان به این گزاره‌ها توجه ویژه کرد.»
خسارات ناشی از انفجار تا ۵میلیارد دلار برآورد شد
استاندار بیروت اظهار کرد: در یک گزارش امنیتی از سال ۲۰۱۴ نسبت به وقوع انفجاری در بیروت هشدار داده شده بود.عبود گفت: این مواد به شدت انفجاری از سوی دستگاه قضایی لبنان توقیف شده و به شکلی بدون رعایت اصل ایمنی انبار شده بودند.وی همچنین تاکید کرد: میزان خسارت‌های وارده حدود سه تا پنج میلیارد دلار و چه بسا بیشتر است و علاوه بر این صدها تن از ساکنان بیروت اکنون مسکن ندارند. به تیم اطفای حریق بیروت گزارش یک آتش‌سوزی در بندر شهر داده شد و زمانی که آنها به محل انفجار رسیدند، انفجار رخ داد.
عبود افزود: ابعاد این فاجعه به حدی بزرگ بود که کامیون‌های بزرگی ناپدید شده‌اند. خیابان‌های داخلی بیروت و خود شهر آسیب دیده هستند و نصف شهر ویران شده و هزاران تن نمی‌توانند دیگر به منازل‌شان بازگردند. او باز هم تکرار کرد، انبار این حجم از مواد انفجاری شبیه انفجار بمب اتمی را رقم زد.
بحران در بیمارستان‌های لبنان
بسیاری از بیمارستان‌های بیروت به دلیل خسارات ناشی از انفجار درخواست کمک کرده‌اند و برخی از این بیمارستان‌ها در پی ورود صدها نفر از مجروحان انفجار به بخش اورژانس بیماران کرونا ناگزیر به تخلیه بیمارانشان شده‌اند.
سلیمان هارون، رییس اتحادیه بیمارستان‌های لبنان با اشاره به وضعیت نامناسب و بحرانی برخی بیمارستان‌ها، از بیمارستان‌های دیگر خواست بیمارانی را که از بیمارستان "الروم" منتقل می‌شوند را بپذیرند؛ چراکه این بیمارستان به دلیل انفجار به شدت آسیب دیده است. دکتر "عید عازار" نیز اوضاع بیمارستان الروم را "فاجعه بار" توصیف کرد و به حضور قربانیان انفجار بندر بیروت در این بیمارستان اشاره کرد و تخلیه بیماران را ضروری دانست. بیمارستان "الوردیه" نیز مانند بیمارستان الروم در پی خسارت ناشی از انفجار دیگر قابل استفاده نیست و در سایه منتشر شدن اخباری درباره مرگ یک پرستار در این بیمارستان، تخلیه آن ضروری است.در مقابل ورودی اورژانس بیمارستان "اوتیل دیو" در منطقه الأشرفیه هم شماری از مجروحان تجمع کرده اند؛ چراکه این بیمارستان قادر به پذیرش آنها نیست و پس از آنکه طی ساعات اولیه انفجار ۵۰۰ مجروح به این بیمارستان منتقل شدند، متصدیان آن چندین بار خواستار توقف انتقال مجروحان به این بیمارستان شده‌اند و پرسنل پرستاران اوتیل دیو نیز سعی داشتند تا خانواده‌های مجروحان را ترغیب کنند که از تدابیر اندیشیده شده برای در امان ماندن از ابتلا به کرونا پیروی کنند.
درخواست‌های مداومی برای اهدای خون صورت گرفته است و بسیاری از احزاب از هواداران خود خواسته‌اند که برای ارائه هرگونه کمک های لازم به مراکز پزشکی و بیمارستان‌ها بروند. مدیر بیمارستان "رزق" نیزدر این باره گفت: بیش از ۴۰۰ مجروح به علت انفجار بندر بیروت به این بیمارستان منتقل شده‌اند.طبق این گزارش، بیمارستان‌های استان جبل لبنان برای پذیرش مجروحان انفجار بیروت بسیج شده‌اند.در همین حال، بیمارستان دولتی بعبدا اعلام کرد که پزشکان، پرستاران، تکنسین‌ها و سرپرستان در این بیمارستان افزایش می‌یابند و کلیه خدمات و مراقبت‌های لازم پزشکی را برای همه کسانی که به آن مراجعه کرده‌اند، ارائه می‌دهد.این بیمارستان همچنین اعلام کرد: تاکنون ده‌ها تن از مجروحان به اورژانس بیمارستان بعبدا منتقل شده‌اند و این بیمارستان همچنان ظرفیت پذیرش مجروحان را دارد.