ادامه دومینوی استعفا مسولان در لبنان

هنوز مدت زمان زیادی از وقوع انفجار مهیب در بندر بیروت که به کشته شدن بیش از ۲۰۰ نفر و زخمی شدن حدودا ۷۰۰۰ تن، و مفقود شدن بیش از ۱۱۰ نفر منجر شد نمی‌گذرد که بار دیگر، اعتراضات در لبنان اوج گرفته است و شماری از وزرا (نظیر وزرای محیط زیست و اطلاع رسانی لبنان) و نمایندگان پارلمان لبنان از سمت خود استعفا کرده اند. معترضان لبنانی، قویا نسبتا به فساد، ضعف و ناکارآمدی هیات حاکمه در کشورشان معترض هستند و بر این باورند که حادثه انفجار در بندر بیروت، نقطه اوج ناکارآمدی دولت لبنان بوده است. دولتی که از وجود بیش از ۲۷۰۰ تن ماده خطرناک آمونیوم نیترات در منطقه حساس بندری بیروت غفلت کرده و در نهایت، فاجعه‌ای بی سابقه را در تاریخ لبنان رقم زده است. اوج گیری اعتراضات مردمی در لبنان در روز‌های اخیر به حدی بوده که برخی معترضان خشمگین با یورش بردن به ساختمان‌های چند وزارت خانه در این کشور (نظیر وزارت امور خارجه)، برای مدتی آن‌ها را به تصرف خود درآورده و اموال و وسایل موجود در آن‌ها را نیز غارت کرده اند.
 بسیاری از ناظران و تحلیلگران معتقدند که لبنان در شرایط حساسی به سر می‌برد و اگر تصمیمات جدی برای آینده این کشور گرفته نشود، بحران در لبنان عمیق‌تر خواهد شد و تبعات ویران کننده اقتصادی و اجتماعی را در این کشور برجا خواهد گذاشت. در این راستا، به زعم برخی کارشناسان، استعفای شماری از وزرا و نمایندگان پارلمان لبنان را نیز بایستی در همین چهارچوب ارزیابی و تحلیل کرد. در واقع، این افراد با درک واقعیت‌های داخلی و بین المللی لبنان، گزینه استعفا را گزینه‌ای منطقی یافته و سعی کرده اند خود را با واقعیت‌های آینده لبنان تطبیق دهند.
در اخرین تحول و همانطور که پیش بینی می‌شد با بالا رفتن تعداد استعفا‌های وزیران، خود نخست وزیر نیز کنار برود، او موضوع استعفای دولتش را با رئیس‌جمهوری در میان گذاشت. پیشتر و پس از انفجار بیروت چندین تن از وزیران کابینه حسان دیاب استعفا کردند و به این ترتیب کابینه لبنان از حد نصاب لازم افتاده است. گفته می‌شود حسان دیاب بدون تشکیل جلسه استفعا می‌کند. قرار بود جلسه کابینه برگزار شود، اما به حد نصاب لازم برای تشکیل جلسه نرسید.سایت النشره گزارش داد، حسان دیاب با میشل عون، رئیس جمهوری تماس گرفته و با او موضوع استعفای دولت و شرایط کنونی را در میان گذاشته است. النشره در ادامه براساس اطلاعات واصله می‌گوید استعفای دولت قطعی است و گفته می‌شود "نواف سلام" مامور تشکیل کابینه خواهد شد.
یکی از محرک‌های عمده استعفای دومینو وار سیاسیون لبنانی را بایستی متاثر از واقعیت‌های داخلی لبنان دانست. هم اکنون، دولت و هیات حاکمه لبنان با سیلی از انتقادات و اعتراضات رو به رو است و بسیاری از افکار عمومی لبنان، آن را ناتوان از حل مسائل و مشکلات این کشور می‌بینند. معترضان لبنانی در روز‌ها و ماه‌های اخیر بار‌ها و بار‌ها تاکید کرده اند که فساد در ساختار سیاسی-اقتصادی لبنان تثبیت شده و هیچ چیز الا تغییرات و اصلاحات ساختاری، قادر نیست آن را از بین ببرد. به زعم افکار عمومی لبنان، عده‌ای معدود از نخبگان سیاسی فاسد در این کشور، به شبکه‌ای از فساد سیستماتیک شکل داده و روز به روز، اهداف و منافع خود را به قیمت بدتر شدنِ اوضاع اقتصادی و اجتماعی مردم لبنان، تامین می‌کنند.
از این رو، این باور در لبنان شکل گرفته که طبقه حاکم فعلی در لبنان ناکارآمد است و نباید به آن اعتماد کرد. وقوع حادثه انفجار در بندر بیروت نیز نقطه اوج این ناکارآمدی از چشم افکار عمومی بود. درست در همین راستا، خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در گزارشی اعلام کرد که انفجار بیروت می‌تواند فرآیند ایجاد اصلاحات ساختاری در لبنان را تسریع کند. بدین جهت، حفظ سمت و ماندن در قدرت در شرایط کنونی در لبنان توسط برخی سیاسیون و دولتمردان لبنانی، نه تنها دستاوردی نخواهد داشت بلکه موقعیت این افراد را نیز تضعیف و آن‌ها را متهم به همدستی با یک سیستم ناکارآمد خواهد کرد. از این رو، خارج شدن از دولت و ساختار سیاسی، می‌تواند پالس مثبتی را از جانب آن‌ها برای مردم آسیب دیده لبنان ایجاد کند و هرگونه احتمال برکناری آن‌ها و تخریب وجهه شان نزد افکار عمومی را از بین ببرد.
نقش بازیگران مهم بین المللی  در لبنان
یکی دیگر از محرک‌های اصلی استعفای سیاسیون لبنانی، که به نوعی با آنچه پیش از این در مورد تحولات داخلی لبنان گفته شد هم ارتباط دارد، نقش بازیگران مهم بین المللی در عرصه تحولات داخلی لبنان است. در این راستا، به تازگی، در جریان برگزاری یک نشست مجازی در مورد اعطای کمک‌های بین المللی به لبنان، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه که کشورش، به طور سنتی بازیگر مهمی در عرصه تحولات لبنان بوده اعلام کرد: "آینده لبنان در خطر است. تمامی کشور‌ها باید دست به دست یکدیگر بدهند و به یاری ملت لبنان بشتابند".
وی در جریان سخنان خود تاکید داشته که اصلاحات عمیق ساختاری بایستی در لبنان اتفاق بیفتند تا این کشور از وضعیت کنونی خارج شود. وی پیشتر نیز در جریان سفر خود به بیروت و بازدید از محل انفجار بندر بیروت اعلام کرده بود که فرانسه اجازه نخواهد داد که دست‌های ناپاک، به کمک‌های بین المللی اعطا شده به ملت لبنان دست درازی کنند. حتی بروندادِ نشست مجازی در مورد اعطای کمک‌های مالی به لبنان نیز بر این نکته تاکید داشته که اعطای کمک‌های بین المللی به دولت لبنان، مشروط به انجام اصلاحات عمیق ساختاری در این کشور است.
نیاز مبرم لبنان به کمک‌های بین المللی و تاکید فردی نظیر رئیس جمهور فرانسه و همچنین دیگر بازیگران موثر بین المللی به انجام اصلاحات ساختاری در لبنان موجب شده تا برخی سیاستمداران لبنانی به این نتیجه برسند که اساسا آنچه در برهه کنونی و آینده نزدیک در لبنان اتفاق خواهد افتاد، صرفا تغییر دولت نخواهد بود بلکه ساختار، عمیقا دچار تحول خواهد شد. از این رو، کار کردن در ساختار کنونی، نتیجه‌ای جز ایجاد خسارت سیاسی و احتمال حذف شدن از عرصه معادلات سیاسی لبنان را برای سیاسیون و دولتمردان فعلی این کشور به دنبال نخواهد داشت. آنچه واضح است این نکته می‌باشد که چه مردم لبنان و چه طرف‌های بین‌المللی، مشکل لبنان را نه دولت، بلکه ساختار سیاسی معیوب عنوان می‌کنند. این مساله حاکی از وقوع تغییرات عمیق در ساختار سیاسی-اقتصادی لبنان است. با این تفاسیر به نظر می‌رسد، سیاستمداران و دولتمردان مستعفی لبنانی به نوعی در حال تطبیق خود با این واقعیت جدید هستند.
تلاش تظاهرکنندگان خشمگین برای ورود به پارلمان
وزیر دادگستری علت استعفایش را مشخصا وقوع این انفجارها و نیز تظاهرات مردم اعلام کرد. او هفته گذشته برای بازدید از محل انفجارها به بندر بیروت و محل وقوع حادثه رفت اما مردم حاضر در آنجا با دشنام و پاشیدن آب به سمت او از ماری کلاود نجم استقبال کردند. ویدیوهایی از این صحنه‌ها نیز در فضای مجازی منتشر شده است.
تظاهرات و تجمع مردم در آخرهفته گذشته در مرکز بیروت با خشونت پلیس به آشوب کشیده شد. تظاهرکنندگان خشمگین قصد داشتند از موانع جلوی ساختمان پارلمان عبور کنند که نیروهای امنیتی با گاز اشک‌آور جلوی آنها را گرفتند.درگیری‌ها حدود یک ساعت ادامه داشت و بنا بر گزارش‌های رسمی یک پلیس کشته و بیش از ۲۰۰ نفر زخمی شدند. تظاهرکنندگان خشمگین وزارت‌خانه‌های دیگری را نیز مورد حمله قرار دادند.حسن دیاب تازه در ماه ژانویه پس از ماهها بلاتکلیفی در ریاست دولت، به سمت نخست‌وزیری رسید. او این پست را از سعد حریری تحویل گرفت که پس از تظاهرات و اعتراضات سراسری در اواخر ماه اکتبر سال گذشته از سمتش استعفا کرده بود.به دلیل بحران‌های اقتصادی و نیز شیوع کرونا، بخش بزرگی از مردم لبنان فقیر شده‌اند.
انتخابات بعدی لبنان قاعدتا می‌بایست در سال ۲۰۲۲ برگزار شود. ناظران سیاسی معتقدند تا زمانی که اصلاحات سیاسی انجام نشود، حتی برگزاری زودهنگام انتخابات نیز نمی‌تواند فضای لبنان را آرام کند.
درخواست همبستگی جهانی با لبنان
رهبر کاتولیک‌های جهان ضمن اعلام همبستگی خود با لبنان بار دیگر کمک سخاوتمندانه به این کشور را خواستار شد. پاپ فرانسیس،  پنج روز پس از انفجار مهیب در بندر بیروت اظهار کرد: این روزها عمدتا افکارم متوجه لبنان است. فاجعه سه‌شنبه گذشته همه ما و در ابتدا مردم لبنان را به همکاری در راستای منافع عمومی این کشور عزیز فرا می‌خواند.
پاپ فرانسیس در ادامه گفت: لبنان هویت ویژه‌ای دارد که نتیجه رویارویی فرهنگ‌های مختلف با یکدیگر بوده و در طول زمان به عنوان الگویی برای زندگی مشترک نمایان شده است. البته این همزیستی در حال حاضر به شدت شکننده شده اما امیدوارم به یاری خداوند و مشارکت صمیمانه همه، (لبنان) دوباره آزاد و قدرتمند متولد شود.
او در ادامه از کلیسای لبنان خواست نزدیک مردم باشد زیرا آنها متحمل رنج بسیار زیادی هستند.پاپ فرانسیس بار دیگر کمک سخاوتمندانه جامعه جهانی به لبنان را خواستار شده و به گرمی به لبنانی‌هایی که در اطراف میدان سنت پیتر در واتیکان حضور داشته و پرچم لبنان را در دست داشتند، خوشامد گفت.
اجساد زیادی هنوز ناشناس هستند
استاندار بیروت با تاکید بر ادامه عملیات برای یافتن قربانیان انفجار مهیب سه شنبه اعلام کرد، اجساد زیادی از قربانیان انفجار بندر بیروت هنوز شناسایی نشده‌اند و هویتشان نامشخص است.
 مروان عبود،  خاطرنشان کرد که  اکثر آنها متعلق به رانندگان کامیون‌ها و کارگران خارجی است.مروان عبود همچنین تصریح کرد، عملیات جستجوی اجساد بی‌وقفه ادامه دارد و تاکنون هفت تن مفقود هستند که از بعد از انفجار بیروت تاکنون پیدا نشده‌اند و مفقودی‌های ناشناسی هم وجود دارد.استاندار بیروت همچنین عنوان داشت، به نظر نمی‌رسد این جستجوها خیلی دلگرم کننده باشد.