واکسن کرونا در گیر و دار تردیدها!

گروه علمی: برخی معتقدند تنها راه مقابله با کرونا تولید واکسن است و عده ای از کارشناسان نیز می‌گویند واکسن هیچ تاثیری بر ایمنی در برابر کرونا ندارد، اظهارنظرهای دو یا چند گانه‌ای که، بیشتر از آنکه جامعه را برای رفع این مشکل و بیماری امیدوار نگه دارد، امنیت روانی را نشانه گرفته است.مدتی که از ورود بیماری ناشناخته کرونا در جهان گذشت سودجویان دست به کار شده و خبر از فروش واکسن این بیماری در فضای مجازی دادند اما مسئولان می‌گویند آگهی‌هایی که در فضای مجازی مبنی بر پیش فروش واکسن می‌آید کاملا برنامه ریزی شده بوده و نقش کلاهبرداری دارد، اگر واکسن وارد شود قطعا از مسیر رسمی و وزارت بهداشت توزیع می‌شود.تلاش برای تولید واکسن کرونا که از همان روزهای ابتدایی شیوع این ویروس در صدر برنامه‌ها و دستور کارهای دولت‌ها و مراکز تحقیقاتی در سراسر نقاط جهان قرار گرفت؛ حالا با گذشت حدود ۸ ماه از همه‌گیری آن اگرچه گام‌هایی در مسیر کشف و ساخت واکسن برداشته شده اما عالی ترین نهاد جهانی در حوزه بهداشت نسبت به موثر بودن واکسن هایی که به تازگی ساخته شده اند، چندان خوش بین نیست.در حال حاضر اضطرار جهانی وجود دارد و بیش از ۲۰۰ گروه در جهان مشغول مطالعه برای ساخت واکسن هستند، پس از ساخت واکسن و انجام کار آزمایشگاهی باید از دو نظر روی انسان‌ها با عنوان کارآزمایی بالینی یا مرحله مطالعه انسانی انجام شود.پزشکان می‌گویند در مرحله اول واکسن روی تعداد اندکی تست می‌شود تا بی خطر بودن آن ثابت شود. در مرحله دوم تعداد بیشتری آزمایش می‌شود و واکسن روی ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر تست خواهد شد تا کارایی واکسن مورد مطالعه قرار بگیرد. پس از این مرحله وارد مرحله سوم می‌شود که تعداد داوطلبان به ده‌ها هزار نفر می‌رسد. در این مرحله به طور مثال ممکن است واکسن روی ۳۰ هزار نفر تست شود. اگر در این مرحله هم بی خطر بودن واکسن ثابت شود، می‌توان واکسن را وارد جامعه کرد. در نتیجه گروه‌های مختلفی که در جهان مشغول ساخت واکسن هستند پیش بینی می‌شود که حداکثر در یک تا دو سال آینده بتوانند واکسن تهیه کنند.

بر اساس گزارش وزارت بهداشت در ایران نیز تعداد زیادی از گروه‌های علمی مشغول فعالیت برای ساخت واکسن هستند و پیش بینی می‌شود یکی از راه‌های مختلفی که در جهان برای ساخت واکسن پیموده می‌شود به نتیجه برسد و واکسن ایرانی هم تولید شود.در خبرها آمده است که در ایران یک یا دو شرکت نسبت به بقیه بهتر پیش رفته‌اند و در حال انجام مطالعات حیوانی هستند و پس از آن می‌توانند وارد مرحله انسانی شوند.اما در این میان روسیه گوی سبقت را از دنیا ربوده و اعلام کرده واکسنی تولید کرده است که می تواند درمانی برای کرونا باشد، وزیر بهداشت روسیه اعلام کرده واکسن کرونا در مرکز گمالایا  و بر پلتفرم مشخص ساخته شده و قرار است بر این پایه شش واکسن دیگر ساخته شود. در گزارش رسمی سایت ثبت رسمی دارو در روسیه، مقابل واکسن کرونا نوشته شده که اول ژانویه سال آینده (دی ماه امسال) این واکسن در دسترس مردم قرار می گیرد.به دنبال ثبت نخستین واکسن کرونا در روسیه، رقابت کشورهای دیگر از جمله چین و آمریکا و حتی برخی کشورهای اروپایی و آسیایی برای تولید واکسن، بالا گرفته به طوری که چین به عنوان یکی از کشورهای پیشقدم در این زمینه اعلام کرده نخستین واکسن خود را ثبت کرده است تا از این رقابت جا نماند.اما نکته ای که در این میان باید به آن توجه کرد این است که اظهار نظر های دو یا چند گانه، بیشتر از آنکه جامعه را برای رفع این مشکل و بیماری امیدوار نگه دارد، امنیت روانی را نشانه گرفته است، از یک سو، برخی از متخصصان معتقد هستند تنها راه نجات از این بیماری، ساخت واکسن است و از سویی دیگر، برخی می‌گویند واکسن هیچ اثری بر کرونا ندارد.به عنوان مثال، متخصص زیست شناسی دانشگاه مازندران در گفت‌وگو با ایسنا معتقد بود که ژنوم  ویروس کرونا حدود ۳۲ هزار واحد سازنده دارد، در یک منطقه حدود ۳۰۰ واحد در کنار یکدیگر قرار دارند و مدام در حال جهش هستند، اگر به فکر این موضوع باشیم که واکسنی تولید شود تا انسان را در مقابل ویروس ایمن کند، خطای راهبردی و اشتباه محض است.

این متخصص معتقد بود که حتی افرادی که در سری نخست، به کووید ۱۹ مبتلا شدند، طبیعتا نباید مبتلا شوند اما دوباره به آن گرفتار می شوند، این ویروس از خانواده سرماخوردگی است، همانطور که فردی ۶ ماه قبل سرماخورده است، مجددا گرفتار سرماخوردگی می شود می توان انتظار داشت کرونا نیز به همین ترتیب عمل کند. ممکن است واکسن برای یک سویه از این ویروس ساخته شود اما پس از تغییر و جهش صورت گرفته، دیگر آن واکسن به درد آن سویه جدید نخورد.از سویی دیگر، به عنوان مثال مدیر مرکز بیماری های عفونی موسسه ملی سلامت آمریکا می‌گفت: در حقیقت هیچ واکسنی وجود ندارد که ۱۰۰ درصد موثر باشد. واکسنی مانند سرخک ۹۷ تا ۹۸ درصد موثر است و اگر این واکسن ۵۰ تا ۷۰ درصد موثر واقع شود بسیار خوشحال کننده خواهد بود زیرا در این صورت ما می توانیم آن را با سایر اقدامات بهداشتی ادغام کنیم.
محمدرضا حق شناس، متخصص ویروس شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز معتقد بود که، خصوصیات ویروس موجب شده تا پزشکان نیازمند زمان بیشتری برای تولید واکسن و داروی موثر آن باشند و به نظر می‌رسد حداقل به یک سال زمان برای کشف و تولید واکسن کرونا زمان نیاز است.این متخصص ویروس شناسی پزشکی درباره میزان اثرگذاری واکسن کووید ۱۹، تصریح می‌کند که برای دریافت واکسن ساخته شده ابتدا باید دید آیا اثرگذاری خوبی خواهد داشت یا خیر که خود جای سوال دارد. هنوز نمی‌توان با قاطعیت در خصوص واکسن کرونا، نظر داد؛ تغییرات ساختاری در خصوص ویروس کرونا کمتر بود و در دستیابی به واکسن مورد نیاز آن بیماری، نتایج خوبی به دست آمد اما به دلیل افزایش تغییرات ساختاری و جهشی در کرونا، هنوز نمی‌توان در خصوص واکسن و داروی کرونا، با قطعیت ۱۰۰ درصدی سخن گفت.همه این موارد نشان می‌دهد که شک و تردید بر روی اثرگذاری واکسن در برابر کرونا، بسیار زیاد است و در این میان، تنها این انسان‌ها هستند که بار روانی بسیار زیادی را تحمل می‌کنند، اینکه واکسن در برابر کرونا موفق ظاهر خواهد شد یا خیر، موضوعی است که باید صبر کرد و به آینده و عملکرد کادر درمانی امیدوار بود.