ماه اوت سال گذشته بخشهایی از جنگلهای آمازون در برزیل در آتش سوخت. ناظران و کارشناسان آتشسوزیهای این منطقه را "بیسابقه" توصیف کردند و امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه آن را "وضعیت اضطراری بینالمللی" خواند.
بر پایه آمار موسسه دولتی آب و هوای برزیل، آتشسوزی در جنگلهای آمازون در سال جاری میلادی به مراتب وخیمتر بوده و به لحاظ موارد و میزان تخریب رکورد جدیدی برجا گذاشته است.
از ابتدای سال ۲۰۲۰ تا کنون ده هزار و ۲۳۴ مورد آتشسوزی در بخش برزیلی آمازون ثبت شده که از زمان آغاز ثبت آمار در این زمینه در ۱۹۹۸ بیسابقه بوده است.
مطابق آمار این موسسه، آتشسوزیهای امسال ۵۲ درصد بیش از نیمه اول سال گذشته بوده و تنها در ماه اوت بیش از هفت هزار و ۶۰۰ مورد ثبت شده است. در این ماه مطابق معمول آتشسوزیهای بیشتری در آمازون رخ میدهد اما این میزان در حدود ربع قرن گذشته سابقه نداشته است. فصل گرما و خشکی در منطقه آمازون از ماه مه آغاز میشود و در ماه اوت جنگلها خشکتر از همیشه هستند.
در ماه اوت سال گذشته شش هزار و ۶۶۸ مورد آتشسوزی در جنگلهای برزیلی آمازون ثبت شد. پیش از آن بیشترین موارد آتشسوزی در ماه اوت مربوط به سال ۲۰۰۵ با نزدیک به شش هزار مورد بود.
نقش و سهم سیاست دولت در تخریب جنگلها
دولت چپگرای حزب کارگر که در فاصله سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۶ در برزیل بر سر کار بود با کنترل بیشتر و موثرتر موفق شد هم میزان تخریب جنگلهای بارانی را کاهش دهد، هم موارد آتشسوزی را. در ماه اوت ۲۰۱۱ تنها هزار و ۵۴۳ مورد آتشسوزی در این جنگلها ثبت شده بود.
از زمان به قدرت رسیدن ژائیر بولسونارو، رئیس جمهوری راستگرای برزیل تخریب محیط زیست و نابودی جنگلها شدت گرفته است. منتقدان معتقدند بولسونارو با ترغیب کشاورزان به تبدیل جنگلها به مرتع و کشتزار، باعث افزایش موارد آتشسوزی عمدی در منطقه آمازون شده است.
کارشناسان میگویند ۱۷ درصد از مساحت جنگلهای آمازون تاکنون نابود شده است
آتشسوزی در جنگلهای برزیل در اغلب موارد عمدی است و عامل آن به طور معمول کشاورزان، دامداران و دلالان زمین هستند. دولت بولسونارو متهم میشود که با کاهش عمدی بودجه و تعداد کارکنان دو نهادی که وظیفه کنترل و جلوگیری از تخریب محیط زیست را بر عهده دارند، راه را برای تخریب جنگلهای آمازون هموار کرده است.
وزارت محیط زیست برزیل اعلام کرد که از پایان ماه اوت تمام عملیات مقابله با آتشسوزی در جنگلهای آمازون و مردابهای مجاور آن و مبارزه با قطع بدون مجوز و غیرقانونی درختان جنگلی متوقف میشود. این وزارتخانه علت این تصمیم را کاهش بودجه عنوان کرد.
در همین حال، همیلتون مورائو، معاون رئیس جمهوری برزیل اطمینان داده که به زودی مشکل بودجه وزارت محیط زیست حل میشود و کنترلها برای مقابله با تخریب جنگل و آتشسوزی ادامه مییابد.
معاون بولسونارو از ماهها پیش تلاش میکند وجهه دولت برزیل را که به خاطر تخریب جنگلهای بارانی آمازون با انتقادهای شدید بینالمللی روبرو است، ترمیم کند.
مورائو یک هفته پیش از لئوناردو دی کاپریو، بازیگر مشهور و از فعالان محیط زیست که برای حفظ جنگلهای بارانی تلاش میکند دعوت کرد در سفری به غرب آمازون در نزدیکی شهر سائو گابریل او را همراهی کند تا از نزدیک با واقعیت شرایط منطقه آشنا شود.
جنگلهای آمازون نزدیک به شش میلیون کیلومتر مربع مساحت دارد و در ۹ کشور آمریکای جنوبی واقع شده است. حدود ۶۰ درصد از این جنگلها در برزیل قرار دارند.
کارشناسان هشدار میدهند که تخریب جنگلها و آتشسوزی در جنگلهایی بارانی نه تنها اکوسیستم آمازون را به خطر میاندازد که تلاش جهانی برای مقابله با تغییرات آب و هوایی را نیز تضعیف میکند.
آنها میگویند در صورت ادامه وضعیت کنونی، جنگلهای بارانی در آینده نزدیک به نقطه عطفی در حیات خود نزدیک میشوند و در چنین حالتی حدود دو سوم مساحت آمازون برای همیشه به دشت گرمسیری مبدل میشود.
کارلوس نوبره، پژوهشگر برزیلی تغییرات اقلیمی میگوید مساحت جنگلهای بارانی در قیاس با وضعیت اولیه آن ۱۷ درصد کاهش یافته و با شتاب کنونی روند تخریب آمازون بین ۱۵ تا ۳۰ سال دیگر شاهد این نقطه عطف خواهیم بود.