بهار نیوز - آب یونیت‌های دندان‌پزشکی چقدر آلوده است؟

گروه علمی: یافته‌های به‌دست‌آمده از یک مطالعه نشان داد که میزان آلودگی آب یونیت‌های دندان‌پزشکی زیاد است و دندان‌پزشکان باید به حضور تعداد باکتری در منابع آب یونیت‌ها توجه داشته‌ باشند.در بسیاری از مطالعات آمده که آلودگی میکروبی آب یونیت دندان‌پزشکی شایع است. اگرچه حجم زیادی از آب تولید شده از طریق ساکشن یونیت دندان‌پزشکی تخلیه می‌شود، ولی بیمار مقداری از آن آب را می‌بلعد. در حین انجام اعمال دندان‌پزشکی ممکن است ذرات آب توسط بیمار و تیم دندان‌پزشکی استشمام شود.باکتری‌ها می‌توانند به دلیل جریان کم و راکد ماندن آب درون یونیت دندان‌پزشکی «بیوفیلم» تشکیل دهند. بیوفیلم؛ یک توده متراکم از باکتری‌ها است که به سطوح می‌چسبند. اغلب باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های موجود در آب درون یونیت‌های دندان‌پزشکی برای بیشتر بیماران بی‌خطر است، ولی در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، کودکان و افراد مسن، می‌تواند منجر به بیماری شود.با توجه به اینکه دانشکده‌های دندان‌پزشکی یکی از پر مراجع‌ترین مراکز درمانی هستند، پژوهشگران دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی البرز با انجام مطالعه‌ای به بررسی میزان و نوع آلودگی باکتریایی سیستم‌های آبی یونیت‌های این دانشکده پرداختند.آرزو آقا کوچک‌زاده، استادیار گروه پاتولوژی دهان و فک و صورت دانشکده دندان‌پزشکی و محمد محمدزاده، پژوهشگر گروه میکروبیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی البرز به همراه دیگر همکارانشان در این مطالعه همکاری داشتند.پژوهشگران برای انجام این آزمایش ۱۲۵ نمونه از قسمت‌های مختلف یونیت‌های دندان‌پزشکی برداشتند و نمونه‌ها را در آزمایشگاه از نظر آلودگی باکتریایی بررسی کردند.با مقایسه میانگین باکتری‌های قسمت‌های مختلف یونیت مشخص شد بیشترین میانگین باکتری مربوط به قسمت توربین اولیه قبل از فلاشینگ و کم‌ترین میانگین مربوط به مجرای لیوان پرکن بود.در این مطالعه و همانند مطالعات پیشین، آلودگی قسمت‌های مختلف یونیت بیشتر از مخزن آب بود. با توجه به این نکته پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: عامل آلوده‌کننده آب در یونیت دندان‌پزشکی تشکیل بیوفیلم در مجاری سیستم آب یونیت است و تفاوت میزان آلودگی قسمت‌های مختلف احتمالا به دلیل میزان استفاده از آن و سرعت جریان آب در هر قسمت از یونیت است.با بررسی نوع باکتری‌های درون آب یونیت مشخص شد که بیشتر آلودگی این آب مربوط به باسیل‌های گرم منفی مانند اشرشیاکلی و کلبسیلا است.به پیشنهاد موسسه ملی استاندارد آمریکا با روش‌های زیر می‌توان میزان آلودگی یونیت‌های دندان‌پزشکی را کنترل کرد:
- قرار دادن سوپاپ‌های جلوگیری‌کننده از برگشت مایع از دهان بیمار به داخل سیستم آب یونیت؛
- استفاده از فیلتر در مسیر آب یونیت‌ها جهت کاهش باکتری‌های معلق در آب یونیت؛
- استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده مثل گلوکونات کلر هگزیدین، پراکسید هیدروژن، هیپوکلریت سدیم، اتانول، پوویدون یداین؛
- استفاده از منبع آب مستقل از آب شهری.
البته باید توجه داشت که هیچ روش واحدی جهت کنترل کامل عفونت و جلوگیری از انتقال آن به دیگران وجود ندارد.
یافته‌های به‌دست آمده از این مطالعه نشان داد که میزان آلودگی آب یونیت‌های دندان‌پزشکی بالاست و به گفته پژوهشگران این تحقیق، دندان‌پزشکان باید همواره به حضور تعداد قابل‌توجهی باکتری در منابع آب یونیت‌ها توجه داشته‌باشند و برای کم کردن ریسک عفونت پرسنل مطب و بیماران تلاش کنند.
نتایج این مطالعه به صورت مقاله‌ با عنوان «بررسی آلودگی باکتریایی آب یونیت‌های دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی البرز به روش کشت و شمارش کلونی در سال ۱۳۹۸» در نشریه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی البرز منتشر شده است.