پیام نهفته در کاهش مجدد بهای نفت خام

بهای نفت گرمایشی در آلمان به نازل‌ترین سطح خود در ۱۷ سال گذشته رسیده است. بهای گازوئیل نیز در برخی از پمپ‌‌بنزین‌های آلمان به زیر سقف یک یورو برای هر لیتر تنزل یافته است. این در حالی است که بهای نفت خام نیز همچنان روندی نزولی دارد.
به بهای نفت خام در بازارهای جهانی انرژی نظری بیافکنیم. بهای نفت خام پس از سقوط کم‌سابقه خود در ماه‌های مارس و آوریل، هم‌زمان با کاهش محدودیت‌های برخاسته از همه‌گیری کرونا، سیری صعودی یافته بود.
افزایش بهای نفت خام در بازارهای جهانی حکایت از به‌راه افتادن چرخ‌های اقتصاد و افزایش تقاضا برای این فرآورده داشت. افزایشی که چندان دوامی نداشت و از روز جمعه چهارم سپتامبر (۱۴ شهریور) بار دیگر بازارهای انرژی شاهد کاهش یک‌باره بهای نفت بود.
سقوط بهای نفت خام
به عنوان نمونه، نفت وست تگزاس اینترمدیت روز جمعه حدود ۴۰ دلار برای هر بشکه معامله می‌شد. بهای همین نفت روز سه‌شنبه هشتم سپتامبر به ۳۶ دلار تنزل یافت. به این ترتیب، بهای این نوع نفت، تنها در مدت چهار روز کاهشی بالغ بر ده درصد داشته است.
بهای نفت برنت دریای شمال نیز پس از کاهش یک و نیم درصدی خود در روز دوشنبه هفتم سپتامبر، با کاهش پنج درصدی در روز سه‌شنبه هشتم سپتامبر روبه‌رو شد و به زیر سقف ۴۰ دلار برای هر بشکه تنزل کرد.به موازات کاهش بهای نفت خام در بازارهای جهانی، بهای نفت گرمایشی، گازوئیل و بنزین نیز بار دیگر به همان سطحی بازگشت که در دوره زمانی انسدادهای برخاسته از شیوع کرونا روی داده بود.
علت چیست؟
مشکل بزرگی که بازارهای جهانی نفت با آن روبه‌رو است، این است که تصوری از افزایش مجدد بهای نفت در بازه زمانی چند ماهه آینده مشاهده نمی‌شود.
البته این به معنای نوسانات بهای این فرآورده در بازارهای جهانی نیست. چه بسا، کشورهای عضو اوپک نیز در واکنش به کاهش مجدد بهای نفت به فکر چاره‌جویی بیافتند و دست‌کم سخنان وزیران نفت کشورهای عضو اوپک بتواند برای مدتی کوتاه، تاثیری در افزایش اندک بهای نفت خام داشته باشد.
علت اصلی کاهش مجدد بهای نفت خام را باید در کاهش تقاضای جهانی برای نفت خام جست‌وجو کرد. بنا بر ارزیابی کارشناسان، تقاضای برای نفت خام تنها در یک بازه زمانی دو یا سه ساله به حالت عادی باز خواهد گشت.
کاهش تقاضا برای نفت خام در سطح جهانی اما معلول علت‌های متفاوتی است. مهم‌ترین آن‌ها پیامدهای همچنان باقی ناشی از همه‌گیری کرونا در جهان است.
افزون بر آن، تاثیر پرده جدید مناقشه بین آمریکا و چین در تقاضای جهانی برای نفت خام را نیز نمی‌بایست از نظر دور داشت. اما آنچه روشن است این است که، تصور بهبود بازارهای جهانی نفت خام و افزایش تقاضا برای این فرآورده در سایه کاهش محدودیت‌های ناشی از کرونا، تصور واقعی نبوده است.
به سخن دیگر، به‌رغم راه‌اندازی مجدد چرخ‌های اقتصاد از جمله در کشور چین، میزان تقاضای این کشور برای نفت خام همچنان به سطح پیش از شیوع کرونا بازنگشته است.