چرا ابتلای دوباره به کرونا فقط در بهبودیافته‌های ایرانی اتفاق می‌افتد و هیچ‌جای دیگر دنیا دیده نشده است؟

گروه جامعه: کادر درمان در ایران تاکیدهای مختلفی دارند که کرونا، ایمنی نمی‌دهد و بیماران بهبودیافته مختلفی را دیده‌اند که دوباره به کرونا مبتلا شده‌اند. اما در هیچ جای دنیا چنین نیست.روزی که اعلام شد علی لاریجانی، رییس پیشین مجلس دوباره به کرونا مبتلا شده است، بسیاری چنین چیزی را غیرممکن دانستند. به عنوان مثال، دکتر رضا ملک‌زاده، معاون تحقیقات وزیر بهداشت درباره ابتلای دوباره لاریجانی به کرونا گفته بود: به نظر من ایشان ۲ بار مبتلا نشدند. من در جریان بیماری ایشان بودم؛ این ویروس نه فقط در ایشان در بسیاری از افراد دیگر هم می‌تواند برگردد یعنی فرد موقعی مبتلا می‌شود و با علائمی به پزشک مراجعه می‌کند و سیستم ایمنی عمل می‌کند و بهتر می‌شود بعد از مدتی سیستم ایمنی کم می‌آورد و باز این ویروس برمی‌گردد. درحقیقت این عفونت یک بار وارد بدن شده است، ولی در مراحل مختلفی خودش را نشان می‌دهد. آقای لاریجانی هم تستی که اول دادند مثبت بوده تست بعدی منفی شده و این همان خطایی است که تست دارد و بعد از مدتی تستشان دوباره مثبت شده شاید به این دلیل که عفونت در بدنشان دوباره زیاد شده است. تست‌ هم می‌تواند به غلط مثبت هم به غلط منفی شود. با این حال سعید نمکی، وزیر بهداشت در جلسه این هفته ستاد ملی کرونا در میانه گزارش علیرضا رئیسی، معاون بهداشت خود که از موج سوم کرونا در ایران به رئیس جمهور ارائه می‌شد، پس از ادعای ابتلای مجدد تعداد زیادی از تازه مبتلایان به کرونا در قم در پاسخ به حسن روحانی که خواستار آمار دقیقی دراین‌باره شد، به صراحت گفت: «تاکنون ۱۴۰ بیمار با راستی‌آزمایی کد ملی در قم شناسایی شده‌اند که در اسفند و بهار گذشته هم از بیماران کرونا در این استان بوده‌اند.»این درحالی است که لحظاتی پیش از آن رئیس گفته بود «در موج تازه و در یک هفته ۵۳۱ نفر در قم به کرونا مبتلا شده‌اند. درصد بالایی از آنها دوباره مبتلا شده اند و همین نشان می‌دهد ایده ایمنی جمعی، باطل می‌شود.» با توجه به آمار رئیسی و نمکی، باید حساب کرد حدود ۳۰ درصد تازه مبتلایان به کرونا در قم، قبلا هم به این بیماری مبتلا شده‌اند. اما مگر می‌شود؟

پس واکسن بی‌فایده است!
در پی همین گزارش بود که حسن روحانی، رئیس‌جمهور در سخنان جمع‌بندی ستاد ملی کرونا گفت: «حتی اگر واکسن هم در دسترس قرار بگیرد، باز هم سبک زندگی ما باید ادامه پیدا کند. امروز آماری که در جلسه دولت ارائه شد ما دیدیم در برخی از استان‌ها، افرادی امروز بستری هستند که چند ماه پیش، همانجا بستری بودند و دو مرتبه بستری شده اند. یعنی یک فردی به کووید ۱۹ مبتلا شده و به بیمارستان رفته و بستری شده و معالجه و ترخیص شده و بعد از گذشت چند ماه، دومرتبه مبتلا شده است. این داستان خود واکسن را هم زیر علامت سوال قرار می‌دهد که اگر واکسن هم آمد، چقدر تاثیر دارد. فردی که به این بیماری مبتلا شده و ۳-۲ ماه بیشتر وی را حفاظت نکرده و دو مرتبه گرفتار این بیماری شده، واکسن چه‌کار می‌تواند انجام بدهد.»از سوی دیگر گزارش‌های مختلفی وجود دارد که کادر درمان دوباره یا چندباره به کرونا مبتلا شده‌اند و حتی گفته شده برخی از آنها در ابتلای دوم، جان سپرده‌اند. بهنام بابادی، دستیار ارشد طب اورژانس، در گروه افرادی قرار می‌گیرد که ۲بار به این بیماری مبتلا شده‌اند؛ یک‌بار از نوع تقریبا خفیف و بار دوم بسیار شدید که منجر به نابینایی چشم چپ و افتادگی قسمت چپ صورتش شد.او می‌گوید: «در این مدت نتیجه آزمایشش ۲بار مثبت و منفی شده است.» این پزشک ۵۳ساله، نخستین‌بار ۱۸اسفند زمانی که ۲مصدوم تصادفی را به اورژانس بیمارستان شهدای تجریش منتقل می‌کردند به این بیماری مبتلا شد. هر ۲ مصدوم نشانه‌های بیماری را داشتند، اما او در بخش اورژانس وسایل حفاظتی نداشت و بلافاصله مبتلا شد.

محمدرضا هاشمیان، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی بیمارستان مسیح دانشوری است. او احتمال ابتلای دوباره به کرونا را در میان نیروهای کادر درمان بالا می‌داند چراکه این افراد به‌دلیل نوع فعالیت در معرض حجم بیشتری از این ویروس قرار دارند به همین دلیل احتمال درگیری چند باره‌شان بالاست.او به همشهری می‌گوید که شدت بیماری از وضعیت ضعیف شروع می‌شود و ممکن است به مرگ فرد منتهی شود، اما به‌طور کلی کسانی که بیماری را به‌صورت خفیف تجربه می‌کنند، درصد ایمنی بالایی نخواهند داشت و احتمال ابتلای مجددشان وجود دارد: «کرونا به‌عنوان یکی از بیماری‌های ویروسی، مصونیت بالایی ایجاد نمی‌کند، برخلاف آنفلوآنزا که فرد را برای یک سال ممکن است ایمن کند و تقریبا ایمنی آن فصلی است. اما برای کرونا این اتفاق نمی‌افتد.»به‌گفته او، موارد زیادی دیده می‌شود که افراد برای دومین بار به این بیماری مبتلا می‌شوند، به همین دلیل باید پس از ابتلای اول، باز هم اقدامات پیشگیرانه جدی انجام دهند: «یکی از دلایلی که باعث شده واکسن کرونا تاکنون به نتیجه نرسد، موضوع ایمنی است. چرا که هنوز به واکسنی دست پیدا نکرده‌اند که بتواند میزان ایمنی را مدت زمان طولانی‌تری در بدن نگه‌ دارد.»

امکان بررسی نداریم
با این حال هنوز در هیچ ژورنال علمی درباره ابتلای دوباره به کرونا به طور جدی چیزی اعلام نشده است. تنها یک مورد در هنگ‌کنگ اثبات شده است. حتی در کره‌جنوبی هم گزارش‌هایی درباره ابتلای مجدد به کرونا وجود داشت که رد شد.اکبر فتوحی، استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران در نشست کمیته اپیدمیولوژی کووید ۱۹ دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص ابتلای مجدد بیماران مبتلا به کووید ۱۹، گفت: شواهد محدودی در دنیا وجود دارد که ابتلای مجدد را به طور قطع نشان می‌دهد و گزارش آن نیز منتشر شده است. در موارد تأیید شده ابتلای مجدد، این بیماران بی علامت بودند که نشان می‌دهد ابتلاء باعث ایمنی افراد شده و هرگاه سیستم ایمنی خوب عمل کند احتمال اثربخشی واکسن نیز بیشتر می‌شود. همچنین بیانگر این است که فرد مبتلا با وجود اینکه در دوره دوم علامت دار نشده، اما می‌تواند ویروس را منتشر کند. بنابراین امکان ایمنی جمعیتی کمتر شده و افراد باید همچنان مراقب ابتلای مجددشان باشند.با این حال دکتر پیام طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری که در دو بیمارستان خصوصی و دولتی در تهران بیماران کرونا را ویزیت می‌کند، ظاهرا با ابتلای مجدد بیماران مواجه شده است، او دراین‌باره گفت: موارد ابتلای مجدد داشته‌ایم یعنی کسانی که یک بار مبتلا شده‌اند و بهبود پیدا کرده‌اند و بعد دوباره بیمار شده‌اند.او در پاسخ به این سوال که «ممکن نیست همان ویروس اولیه دوباره عود کند؟» توضیح داد: بعید به نظر می‌رسد که بعد از ۲ تا ۳ ماه که مریض بهبود پیدا کرده و کاملا بدنش پاک بوده دوباره ویروس اولیه همان علائم مشابه را ایجاد کند. به نظر می‌رسد این افراد دوباره به ویروس جدید آلوده شده‌اند. با این همه اثبات این مسئله مشکل است چون نیاز است هر دو ویروس را چاپ کنیم و با هم مقایسه کنیم که متاسفانه این امکان در ایران موجود نیست.