وقتی با ‌زلزله متوسط در فاصله زیاد تهران لرزید

در شهر تهران با بافت‌های متفاوت مواجه هستیم که بسته به اینکه در کجا قرار دارند، تراکم جمعیت و ساختمان‌های قدیمی و جدید از نظر نحوه پاسخ و اتفاقی که بعد از یک زمین‌لرزه احتمالی می‌تواند در آنها رخ دهد با یکدیگر فرق دارند. نقاط مختلف تهران از نظر شدت‌های مختلف زمین‌لرزه با یکدیگر فرق دارند و همین تجربه زمین‌لرزه متوسط روز شنبه سوم آبان ۹۹ نیز نشان داد که تنها فاکتور تعیین‌کننده، گسل‌های در داخل شهر یا نزدیک آن نیستند، چراکه زلزله آوج حدود ۲۲۰ کیلومتر با مرکز تهران و ۲۰۰ کیلومتر با غربی‌ترین نواحی تهران فاصله داشت. زلزله‌ای که در فاصله دور از شهر رخ می‌دهد ساختمان‌های بلند تهران را تهدید می‌کند و البته خانه‌هایی که روی مناطق با خاک نرم تأسیس شده‌اند نیز بیشتر از چنین زلزله‌هایی آسیب خواهند دید.حال در نظر بگیرید که چنانچه ساختمان‌های مرتفع در مناطقی که خاک نرم وجود دارد (مانند شهر ری و مناطق ۱۸ و ۱۹ تهران) یا در مناطقی که آبرفت‌های ضخیم‌لایه می‌توانند موجب تشدید امواج لرزه‌ای شوند (مانند منطقه فلاح در منطقه ۱۷ و مناطق ۹ و ۱۰ و منطقه ۲۱) بیشترین شدت را در زمین‌لرزه‌های رخ‌داده در فاصله‌های نسبتا دور تحمل خواهند کرد، مانند حالتی که در زلزله سوم آبان ۹۹ رخ داد. گسل فعال و تمرکز جمعیت و شهرسازی در حوزه نزدیک گسل یکی از پارامترهای افزایش‌دهنده ریسک زلزله است، ولی این همه ماجرا نیست. پارامترهای دیگری مثل جنس خاک، بافت‌های فرسوده یا ساختمان‌های بلند، معابر و... نیز وجود دارند.حتی زمین‌لرزه متوسط سوم آبان ۹۹ در آوج که در فاصله بیش از ۲۰۰ کیلومتری از تهران رخ داد، نشان داد که شهر تهران تا چه میزان در برابر خطر و ریسک زمین‌لرزه آسیب‌پذیر است. کاهش ریسک همیشه با روش علمی جواب می‌دهد؛ یعنی می‌توان شرایط سخت و پیچیده را با روش‌های علمی مدیریت کرد و مرحله به مرحله ریسک را کم کرد. کم‌کردن ریسک به معنای ازبین‌بردن حادثه نیست، ولی می‌توان به‌تدریج آسیب‌های احتمالی یک زمین‌لرزه را کم کرد. این کار پیچیده و طولانی است و به سرمایه‌گذاری انسانی و مالی نیاز دارد.