بهار نیوز - واکسن کرونا؛ خیلی دور، خیلی نزدیک

گروه علمی: تحقیقات و آزمایش‌های جهانی برای ساخت واکسن بیماری کوویدـ۱۹ ادامه دارد، اما بسیاری از کشورها نگران دسترسی پیدا نکردن به این نوشداروی احتمالی با ملی‌گرایی و منفعت‌طلبی کشورهای تولیدکننده هستند. واکسن کرونا امید مردم جهان برای نجات از بحرانی است که در چندین ‌ماه اخیر گریبان دنیا را گرفته است. از نخستین ماه‌های شیوع این ویروس کشنده، تیم‌های بزرگ تحقیقاتی آماده یک ماراتن تمام‌عیار برای ساخت واکسن علیه بیماری کوویدـ۱۹ شدند. فرایند ساخت یک واکسن که تا پیش از این بین ۱۲تا ۱۵ سال طول می‌کشید، برای نجات دنیا از شر ویروسی که علاوه بر ضررهای جانی، اقتصاد و اجتماع را به‌شدت فلج کرده است باید در سریع‌ترین زمان ممکن به پایان برسد.برخی شرکت‌های سازنده واکسن در تلاش بودند که نام خود را به‌عنوان نخستین تولیدکننده واکسن کرونا در دنیا بر سر زبان‌ها بیندازند. به این ترتیب بود که روسیه واکسنی به نام اسپوتنیک۵ را تولید و به ثبت رسمی رساند. هرچند شیوه ثبت این واکسن به‌دلیل آنکه پیش از پایان فاز سوم آزمایش که درواقع مهم‌ترین فاز آزمایش بالینی است، بسیار مورد انتقاد قرار گرفت، اما روس‌ها اعلام کردند به سبب نتایج مثبت اثربخشی و ایمنی به‌زودی مردم این کشور را تحت واکسیناسیون قرار می‌دهند. انگلیس، آمریکا، چین، هند و حتی ایران نیز در حال سپری کردن مراحل آزمایشی برای دستیابی هرچه سریع‌تر به واکسنی علیه ویروس کرونا هستند.۶ واکسن برای استفاده محدود تأیید شده‌اند که ۲ واکسن روسی و چینی در این دسته قرار می‌گیرند، اما هنوز هیچ واکسنی برای استفاده تمام‌عیار و در مقیاس تجاری و گسترده تأییدیه نگرفته است.

خبرهای خوب از آکسفورد
دانشگاه آکسفورد به‌تازگی اعلام کرد واکسن کوویدـ۱۹ که توسط آنها در حال توسعه است، در افراد مسن و جوانان پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند و حتی عوارض جانبی در افراد مسن کمتر دیده شده است. فایننشال‌تایمز گزارش داد که این واکسن که توسط آکسفورد و شرکت دارویی انگلیسی AstraZeneca در حال سپری کردن فاز سوم آزمایش بالینی است، باعث ایجاد آنتی‌بادی‌های محافظ و سلول‌های T در گروه بزرگسالان سالم بین ۱۸تا ۵۵ سال و پاسخ‌های ایمنی قوی شده است. سخنگوی AstraZeneca در این‌باره به رویترز گفت: پاسخ ایمنی در افراد مسن و جوان بسیار دلگرم‌کننده است. شرکت AstraZeneca که در حال تولید این واکسن با محققان دانشگاه آکسفورد است به‌عنوان یک پیشرو در تولید واکسن برای محافظت در برابر کووید-۱۹ شناخته می‌شود. البته نباید فراموش کنیم که آژانس بهداشتی برزیل چندی پیش از مرگ یکی از داوطلبان آزمایش این واکسن خبر داده بود، اما مقامات اعلام کردند که هیچ دلیلی برای متوقف کردن آزمایش وجود ندارد؛ چراکه هیچ نشانه‌ای از ارتباط مرگ این فرد با واکسن وجود ندارد.

چین و اعلام قیمت
پاندمی کرونا از شهر ووهان چین شروع شد، اما احتمالا چینی‌ها به‌زودی از فروش واکسن به کشورهای مختلف پول خوبی به جیب خواهند زد. هم‌اکنون واکسن کروناواک که به وسیله شرکت چینی ساینوواک تولید شده، مراحل آزمایشی خود را در سائو پائولو پشت سر می‌گذارد.این شرکت چینی در ترکیه و اندونزی هم در حال آزمایش واکسن خود است. وزارت بهداشت برزیل اعلام کرده بود ۴۶ میلیون دوز از این واکسن را خریداری می‌کند، اما یک روز بعد رئیس‌جمهوری برزیل این تصمیم را لغو کرد. شرکت چینی سینوفارم اعلام کرده که تا پایان سال‌جاری میلادی واکسن کوویدـ۱۹ قابل استفاده خواهد بود. این شرکت اعلام کرده این واکسن قیمتی حدود ۱۴۰ دلار خواهد داشت و در ۲دوز با فاصله ۲۸ روز تزریق می‌شود.

تلاش مدرنا برای دسترسی عمومی به واکسن
شرکت بیوتکنولوژی مدرنای آمریکا نیز اواخر هفته گذشته اعلام کرد: از میان ۳۰هزار داوطلب فاز سوم آزمایش بالینی، ۲۵هزار نفر پس از دریافت دوز اول واکسن، دوز دوم را دریافت کرده‌اند. مدرنا ادعا می‌کند که در حال تولید واکسن برای همه مردم، ازجمله جوامعی است که در طول تاریخ در تحقیقات بالینی کمتر از آنها یادشده و در شرایط فعلی نیز بسیار تحت‌تأثیر کووید-۱۹قرار دارند. مدرنا یکی از معدود شرکت‌هایی است که به سرعت پس از تعیین توالی ژنتیک ویروس کرونا، یک آزمایش بالینی گسترده را آغاز کرده است. این شرکت آمریکایی امیدوار است که تا پایان ‌ماه نوامبر نتایج کافی برای تولید انبوه واکسن را داشته باشد و سپس درخواست مجوز اضطراری را به سازمان غذا و داروی آمریکا ارائه دهد.

واکسیناسیون گسترده در روسیه
مدیر مرکز تحقیقات ملی روسیه می‌گوید: وضعیت شیوع کرونا در این کشور با کمک واکسیناسیون گسترده قابل کنترل است و تولید ۵-۶ میلیون دوز واکسن در ‌ماه دسامبر (آذر) امکان واکسیناسیون ۷۰ درصد شهروندان را فراهم می‌کند. الکساندر گونتسبورگ مدیر مرکز تحقیقات ملی اپیدمیولوژی و میکروبیولوژی روسیه «گامالیا» که نخستین واکسن علیه ویروس کرونا با عنوان اسپوتنیک-۵ را تولید و ثبت کرد، تأکید می‌کند: امیدواریم که طی ۱۰ تا ۱۲‌ماه آینده بتوانیم در کشور این عفونت را از طریق واکسیناسیون گسترده مهار کنیم.ولادیمیر اوبرموک رئیس آزمایشگاه فناوری‌های سلولی و داروهای دی‌ان‌ای و رئیس مرکز بیوشیمی دانشگاه فدرال کریمه روسیه نیز اعلام کرد: دانشمندان روس دومین واکسن کرونا را ساخته و ثبت کرده‌اند. از مزایای واکسن دوم کرونا در روسیه به نام «اپی‌واک کرونا» این است که سریع بدن را در برابر ویروس کرونا مصون کرده و به جای تزریق می‌توان آن را استنشاق کرد.

آزمایش انسانی واکسن کرونای ایرانی از اواسط آبان
ایران از قافله سازندگان واکسن کرونا عقب نمانده است. سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، در این ‌باره به خبرنگاران گفت: واکسن ایرانی کرونا مراحل آزمایش حیوانی را طی کرده و از اواسط آبان امسال وارد مرحله آزمایش انسانی می‌شود.نمکی با اشاره به آزمایش انسانی این واکسن گفت: مراحل تست واکسن کرونا با ۴ یا ۵ گروه در کشور در حال پیگیری است. هم‌اکنون ۳ گروه از ۵ گروه مورد آزمایش براساس استانداردهای اعلام‌شده جهانی در حال انجام اقدامات لازم هستند و تاکنون پیشرفت خوبی داشته‌اند. اگر ویروس کرونا دچار تغییرات بنیادین نشود و تغییر رفتار ندهد، امیدواریم در روزهای آینده بتوانیم با آزمایش واکسن وارد فاز جدیدی از مراحل درمانی کرونا شویم.

نگرانی از ملی‌گرایی در واکسیناسیون
در بحبوحه ادامه تحقیقات، رئیس سازمان بهداشت جهانی خواستار همبستگی جهانی در ارائه واکسن ویروس کرونا در آینده شده است. تدروس آدانوم غبرایسوس در سخنرانی ویدئویی در افتتاحیه اجلاس جهانی بهداشت ۳روزه در برلین گفت که تنها راه بیرون آمدن از بحران بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ همبستگی جهانی و اطمینان از دسترسی عادلانه کشورهای فقیر به واکسن است: طبیعی است که کشورها ابتدا می‌خواهند از شهروندان خود محافظت کنند، اما هرزمان واکسن مؤثری تولید شد باید از آن نیز به‌طور مؤثر استفاده کنیم. بهترین راه برای این کار واکسیناسیون برخی از افراد در همه کشورها به جای همه مردم در برخی کشورهاست. بگذارید صریح بگویم ملی‌گرایی واکسن این همه‌گیری را نه‌تنها کوتاه نمی‌کند، بلکه به طولانی‌تر شدن آن می‌انجامد.اتحادیه اروپا، ایالات متحده، انگلیس، ژاپن و بسیاری دیگر از کشورها پیش از این سفارش‌های زیادی به شرکت‌های درگیر در ساخت امیدوارکننده‌ترین واکسن‌ها داده‌اند و این نگرانی‌ها برای کوتاه ماندن دست کشورهایی با درآمد کمتر از واکسن را افزایش می‌دهد.

افزایش درآمد جهانی با واکسن کرونا
کریستالینا جورجیوا رئیس صندوق بین‌المللی پول معتقد است همکاری قدرتمند بین‌المللی برای ساخت واکسن کرونا می‌تواند ریکاوری اقتصادی جهان را سرعت بخشیده و ۹ تریلیون دلار تا سال ۲۰۲۵ به درآمد جهان اضافه کند.
او می‌گوید: اگر بتوانیم پیشرفت سریعی داشته باشیم، می‌توانیم به ریکاوری اقتصادی جهان سرعت ببخشیم که این می‌تواند باعث کاهش فاصله درآمد کشورهای فقیر و کشورهای ثروتمند شود.جورجیوا می‌افزاید: ساخت و توزیع واکسن کرونا که برای همگان قابل تهیه و مقرون به صرفه باشد، کلید جلوگیری از ماندگاری طولانی زخم‌های کرونا بر پیکر اقتصاد جهان است.