هادی اسماعیلی، کارشناس اقتصاد سلامت،در رابطه با علل کمبود دارو، بخصوص انسولین در کشور اظهار کرد: بااینکه مسئولین و برخی از رسانه‌ها تحریم را عامل اصلی کمبود انسولین دانسته‌اند اما بیاییم به آمار توجه کنیم امسال نه‌تنها انسولین کمتر از سال گذشته وارد نشده است بلکه افزایش هم داشته است.

انسولین وارد می‌شود اما نه برای ما!
وی ادامه داد: طبق آمار ما امسال در شش ماهه اول حدوداً ۸۲ میلیون دلار انسولین از گمرک ترخیص شده است درحالی‌که سال گذشته ۷۳ میلیون دلار وارد شده بود؛ یعنی امسال یک افزایش ۱۳ درصدی را هم در زمینه‌ی ترخیص گمرک داشتیم. از طرفی دیگر در سال گذشته ۸۷ میلیون دلار انسولین از طریق بیمه‌ای به فروش رفته است.این کارشناس اقتصادی از آمارهای فوق اینگونه نتیجه گرفت: یعنی نه‌تنها تمام انسولینی که وارد شده است از طریق مجرای بیمه‌ای به فروش رسیده است بلکه حتی ما یک مقدار از انسولین هم در انبارها داشته‌ایم که در بازار عرضه کرده‌ایم و از طریق مجرای بیمه‌ای به فروش رفته است.اسماعیلی گفت: اما وقتی آمار امسال نشان می‌دهد که از ۸۲ میلیون دلار انسولین وارداتی فقط ۳۹ میلیون دلار از آن از طریق فروش بیمه‌ای در داروخانه‌ها به فروش رفته است؛ که این به نظرم نشان دهنده این است که انسولین از زنجیره‌ی تأمین و توزیع خودش نشت کرده است.

اختلاف نرخ ارز آزاد و ترجیحی عامل قاچاق معکوس
وی اظهار کرد: حالا این نشت کجا اتفاق افتاده است؟ چه اتفاقی افتاده است که این مسئله پیش آمده است؟ به نظر من چندین علت می‌تواند داشته باشد. بحث قاچاق معکوس انسولین مسئله‌ی اصلی است؛ یعنی انسولین وارد کشور می‌شود و ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات آن تعلق می‌گیرد و با این احتساب قیمت آن در داروخانه‌ حدوداً ۳۵ هزار تومان می‌شود.کارشناس اقتصاد سلامت ادامه داد: خب ما اگر بیایم کشورهای اطراف را بررسی کنیم می‌بینیم که مثلاً در کشور ترکیه، عراق و دیگر کشورهای همسایه قیمت انسولین بین ۶ تا ۱۰ دلار هست که با قیمت دلار فعلی حتی تا ۳۰۰ هزار تومان هم قیمت دارد؛ یعنی یک اختلاف ۹ برابری با انسولین داخلی دارد. خب این موضوع خود به خود منجر به قاچاق معکوس دارو شده است.اسماعیلی قاچاق معکوس را اینگونه تشریح کرد: یعنی اینکه دارو وارداتی بجای داخل کشور به بیرون از کشور منتقل شود و با قیمت‌های بالاتر به فروش برسد. احتمال دارد این داروها احتکار هم بشود، یا اینکه در بازار آزاد به فروش برسد اما این مسائل تبعی است و به دنبال کمبود ایجاد می‌شود و کمبود دارو را تشدید می‌کند. در واقع می‌توان گفت که این قاچاق معکوس است که بازار را تحت تأثیر قرار داده است و مسائل دیگر فرع آن ایجاد شده است. جدا از این نیز احتکار انسولین نیاز به زنجیره‌ی سرد دارد و واقعاً نگهداری آن سخت هست.وی گفت: موضوع بعدی بحث بازار غیررسمی است که زیربنای اصلی آن تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی و قیمت بسیار پایین عرضه انسولین به صورت آزاد است که منجر به ایجاد انگیزه برای خارج کردن دارو از زنجیره رسمی می‌شود و اصلا رصد نمی‌شود و حمایت چند ده هزار میلیارد تومانی دولت به جیب رانتخواران، دلال‌ها و قاچاقچی‌ها می‌رود.

توزیع انسولین با کد ملی در حد مسکن و موقتی است
این کارشناس اقتصاد سلامت در ادامه به توزیع انسولین با کد ملی پرداخت و اظهار کرد: به نظر بنده توزیع با کد ملی فقط نقش مسکن را برای بازار دارو دارد و یک مقدار مسئله را تعدیل می‌کند اما مشکل کمبود ما را حل نمی‌کند. مسئله‌ی اصلی که باید انجام بشود تعدیل ارز ۴۲۰۰ تومانی است یعنی اینکه ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌آید روی یک رقم بالاتر قرار بگیرد و این حمایتی که دولت، دلاری انجام می‌دهد به صورت ریالی از طریق بیمه‌ها انجام شود.اسماعیلی ادامه داد: نکته‌ی بعدی که به نظرم خیلی لازم است که تقویت بشود بحث سامانه‌های نظارتی و سامانه‌ی تی تَک است با تقویت تی تک می‌توان دارو را از لحظه ورود به کشور تا دسترسی بیمار به آن رصد کرد. در کنار نظارت نیز باید حمایت‌های دولت از طریق بیمه‌ها صورت بگیرد؛ یعنی ما فروش آزاد را باید به صفر برسانیم تا داروخانه‌ها و شرکت‌های پخش نسبت به موجودی داروهایشان پاسخگو باشند.