زنگ‌پیشگیری در ایران کی به صدا در می‌‌آید؟

گواه این ادعا، اظهارات متولیان نظام سلامت در ایران است که در دوره‌های مختلف از ضرورت اجرای برنامه‌های پیشگیری از بیماری‌ها در ایران سخن می‌گویند. چند روز قبل هم دکتر علی اکبر سیاری، معاون وزیر بهداشت در سخنانی اظهار داشت: به سرعت تخت‌های ویژه CCU و ICU را گسترش می‌دهیم. استنت‌های قلبی و بالون برای رفع گرفتگی‌های عروقی می‌سازیم، چون درآمد در این کارهاست و بازار پیشگیری راکد است. اینکه بازار پیشگیری در ایران راکد است حرف جدیدی نیست اما نکته آن است که موج بیماری‌های غیرواگیر و دست‌و‌پنجه نرم‌کردن مردم و مسئولان با مشکلات درمانی، آنقدر عرصه را تنگ کرده که دیگر مجالی برای پیشگیری از بیماری‌ها باقی نمانده است. فعالیت‌های 100روز اخیر دولت یازدهم در حوزه بهداشت و درمان خود گواه این مطلب است که دولت جدید هم عمده وقت و هزینه‌اش را به اجبار صرف دارو و درمان کرده است به‌طوری که وزیر بهداشت چند شب قبل در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری اعلام کرد که مسئله دارو یکی از مهم‌ترین مشکلات و دغدغه‌ها در 100 روز فعالیتش بوده است. ۹۱ هزار مرگ به‌دلیل سکته‌ قلبی، ۱۱هزار مرگ مرتبط با سیگار و ۸۱هزار مرگ بر اثر فشار خون، موید این مطلب است که بنا بر اظهارات دکتر سیاری، معاون وزیر بهداشت، اولویت‌ها تشخیص داده نشده است و سیستم مراقبتی ویژه وجود ندارد.

ضرورت اجرای برنامه پیشگیری برای بیماری‌های قلب و عروق
دکتر احسان جمشیدیان، متخصص قلب و عروق هم از ضرورت برنامه‌های پیشگیری برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی می‌گوید. بیماری‌های قلبی و عروقی، بیش از 43درصد علل مرگ‌ومیر را در کشور تشکیل می‌دهند بنابراین، پیشگیری و شناخت عوامل خطرساز تصلب شرایین نقش زیادی در کاهش مرگ‌ومیر دارد. پرفشاری خون، چاقی، دخانیات، کلسترول بالای خون و دیابت می‌تواند ساعت شنی معکوس برای شروع بیماری‌های قلب و عروق باشد. استرس، کم تحرکی، زندگی شهری، مصرف غذاهای آماده و فست‌فود، گرایش جوانان به قلیان و سیگار هم از فاکتورهای تشدید‌کننده عوامل خطرساز هستند.

سهم مردم در سلامت
به گفته جمشیدیان، مردم برای سلامت قلب‌شان باید فشار خون خود را کنترل و مصرف نمک را محدود کنند. از میوه و سبزیجات تازه به‌طور مداوم استفاده کنند. حداقل 3 بار در هفته و هر بار حداقل نیم ساعت پیاده‌روی کنند و با کنترل رژیم غذایی، وزن خود را در حالت تعادل نگه دارند. غلات سبوس‌دار مصرف و از استعمال سیگار و قلیان پرهیز کنند. استرس را از خود دور کنند و افرادی که در خانواده خود و اقوام درجه یک آنها، بروز زودرس بیماری‌های قلب و عروق دیده می‌شود، باید آزمایش‌های ادواری را انجام دهند.

ضرورت تغییر سبک زندگی و تغذیه مردم
دکتر‌سعید حسینی، متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران هم بر ضرورت اصل پیشگیری در نظام سلامت ایران تأکید می‌کند. به‌نظر می‌رسد که با وجود حجم بسیار زیاد بیماری‌های غیرواگیر در کشور، دیگر نگاه درمانی صرف، نمی‌تواند مشکلات را حل کند و تنها واکسن بیماری‌های غیرواگیر، تغییر روش زندگی مردم است.

حسینی افزود: یکی از ابعاد تغییر سبک تغذیه، به مقدار، مناسب و غیرآلوده خوردن است. در این زمینه، دولت باید به مردم بگوید که برای مصون ماندن در برابر بیماری‌ها، سبزی و میوه بخورند اما سبزی سالم و بهداشتی هم در اختیار مردم قرار دهد. مردم باید خیال‌شان راحت باشد که سبزی و میوه آلوده نیستند تا مصرف کنند. این استاد دانشگاه از اجرا نشدن امر پیشگیری انتقاد کرد و گفت: متأسفانه اغلب مدیران پاسخگوی کمیت هستند تا کیفیت. می‌خواهند تخت‌های بیمارستانی را افزایش دهند. وضعیت اورژانس را بهبود بخشند. دارو را در دسترس مردم قرار دهند البته این اقدامات خوب است اما باید سرمایه‌گذاری اصلی روی بحث پیشگیری باشد؛ چراکه هزینه درمان به‌مراتب بیشتر از پیشگیری است.