بهار نیوز - فراموش‌شدگان بزرگ ویروس کرونا

گروه جامعه: در قریب این یک سال که از اپیدمی کرونا می‌گذرد، تیراژ بالای اخبار پیرامون آن حضور هر خبر و اتفاقی را تحت‌الشعاع خود قرار داده است، کودکان اما فراموش‌شدگان خاموش این بلای عصر مدرن هستند که کمترین توجه و پوشش خبری و اطلاع‌رسانی از شرایط کودکان در دوره اپیدمی و قرنطینه صورت گرفته است.نظریه‌های غلط روزهای ابتدایی شیوع کووید-۱۹ که کودکان را در برابر این ویروس مهلک مقاوم جلوه داده بود باعث شده است که تصور دقیقی از شرایط کودکان در مواجهه با این بیماری نداشته باشیم. این ناآگاهی تا حدی است که گه‌گاه والدین را در تشخیص به موقع علایم کرونا و انجام اقدامات اولیه گمراه می کند.دکتر «صدیقه یوسف‌زادگان»، فوق تخصص ریه و بیماری های تنفسی کودکان می‌گوید: «علایم کرونا طیف وسیعی از نشانه های عمومی را در بر می‌گیرد که در کودکان به ویژه به شکل تب ناگهانی، سرفه، درد عضلانی که اغلب هنگام بغل کردن کودک بیشتر نمایان می شود، گلودرد، آب‌ریزش بینی، بی اشتهایی، تنگی نفس و همچنین در بسیاری از کودکان به صورت علائم گوارشی مثل اسهال و استفراغ و درد شکمی دیده می شود.»وی می افزاید: «اینها علایم شایع کرونا در کودکان هستند که معمولا خیلی شدید نیستند. این علائم تا حد زیادی همپوشانی با سرماخوردگی و کرونا دارند.»این متخصص با ذکر این نکته که با دیدن این علایم لزومی به دادن آزمایش در اغلب موارد نیست عنوان کرد: «کافی‌ست فرض را بر ابتلای به کرونا بگذاریم و کودک را در وضعیت قرنطینه قرار دهیم، لازم است کودک در محیط ایزوله قرار بگیرد و با محیط بیرون در تماس نباشد تا شانس عفونت زایی افزایش نیابد.»

یوسف‌زادگان ادامه داد: «اما اگر کودک ما جزو گروه‌های پرخطر است و یا بیماری های زمینه ای مثل نارسایی های کلیوی یا بیماری ریوی مزمنی مثل "سیستیک فیبروزیس" یا احیاناً مبتلا به سرطان بوده و داروی خاصی مصرف می‌کند، در این موارد حتی با علائم کم و خفیف هم ضروری است که به پزشک مراجعه کند.»این پزشک متخصص اما تاکید می کند در صورت سالم بودن کودک، صرفا باید در محیط منزل قرنطینه شود و توسط پدرومادر یا یک مراقب که خود بیماری خاصی نداشته باشند، با رعایت کلیه نکات بهداشتی از جمله زدن ماسک؛رعایت فاصله و شتشتوی مرتب دست ها مراقبت شوند.وی معتقد است در صورت وجود بیماری های زمینه ای در والدین به دلیل احتمال بالای انتقال بیماری از کودک به والدین، بهتر است از کسانی که توانایی برقراری رابطه عاطفی با کودک دارند برای مراقبت از او استفاده کنیم.این متخصص تصریح می کند: «در کنار این مراقبت ها درمان علامتی هم باید توسط مراقب کودک صورت بگیرد. به این معنی که مثلاً اگر کودک مبتلا به کرونا، بدن درد داشت از داروی استامینوفن برای کودک استفاده کنیم و سعی کنیم شرایط کودک را پایدار نگه داریم.»صدیقه یوسف‌زادگان ادامه می‌دهد: «اگر علائم کودک شدیدتر شد مثلا دچار کاهش سطح هوشیاری مثل گیجی یا خواب آلودگی شد، یا تنفس به سختی و به تندی صورت می‌گرفت، یا علائمی مثل تعریق زیاد، کاهش ضربان قلب، ضایعات پوستی، درد شکمی، بی‌حالی، درد شکمی زیاد به همراه اسهال مکرر و استفراغ، یا اگر پوست کودک دچار لکه و حالت شطرنجی شد یا لکه‌های قرمز روی پوست یا حجم ادرار کاهش پیدا کرد، تمام این موارد نشان‌دهنده عفونت و ‌بیماری شدید هستند. که در این صورت با وجود این علایم باید حتما به مراکز پزشکی ترجیحا مراکزی که مجهز به بخش مراقبت‌های ویژه کودکان است مراجعه کرد.»

ویروس تا دو الی سه هفته در مدفوع وجود دارد
وی می‌گوید مدت قرنطینه خانگی در شرایطی که کودک علایم خفیف بیماری را دارد دست‌کم دو هفته است و در صورت شدید شدن علائم لازم است به مراکز درمانی مراجعه کنیم و به تشخیص پزشک نسبت به بستری یا ادامه قرنطینه خانگی بپردازیم.این استادیار دانشگاه علوم پزشکی کشور گفت: «حتی اگر کودکی با فرد مبتلا تماس داشته است، به این شکل که حداقل پانزده دقیقه در فاصله یک متری و بدون ماسک با فرد مبتلا در تماس بوده لزوماً باید در منزل تحت قرنطینه قرار بگیرد و به این بهانه که علائمی ندارد نباید اجازه حضور کودک را در اجتماعات خارج از منزل بدهیم.»متخصص ریه و بیماری های تنفسی کودکان تصریح می کند: «در این موارد در صورت داشتن علائم بیماری، درمان علامتی انجام می‌دهیم و در صورت نداشتن علامت باید قرنطینه در منزل و با مراقبت‌های بهداشتی همچون زدن ماسک و شستشوی دست ها و حفظ فاصله فیزیکی صورت بگیرد.»یوسف‌زادگان مدت قرنطینه خانگی را در صورت عدم بروز علامت ده روز و در صورتی که علائمی بروز پیدا کرد حداقل دو هفته می داند و می افزاید: «اگر در این فاصله تست پی سی آر انجام شد و جواب تست مثبت بود باید تا ده روز پس از جواب مثبت حتی در صورت نداشتن علائم کودک در منزل نگهداری شود.»وی با اشاره به این نکته که ترجیح ما پایش بر اساس علایم و قرنطینه‌ی حداقل ده روزه به محض بروز علائم است، می‌گوید: «این نکته لازم به ذکر است که ویروس تا دو الی سه هفته در مدفوع وجود دارد و دفع می شود، لذا پدر و مادر یا مراقب کودک در هنگام تعویض پوشک یا شستشوی کودک در توالت، قبل و بعد از آن، نکات بهداشتی از جمله شستشوی صحیح دست‌ها و ضدعفونی کردن سرویس بهداشتی را رعایت کنند.»استادیار دانشگاه علوم پزشکی تاکید می‌کند: «بایست در پایان دوره قرنطینه به پدرومادر در مورد علایم هشدار آگاهی رسانی کنیم که در صورت مشاهده علایم شدید شامل ضف یا اسهال شدید یا عوامل شدت بیماری، کودک را به مراکز درمانی منتقل کنیم و با مشورت و دستور پزشک نسبت به بستری یا قرنطینه مجدد اقدام کنیم.»وی با ذکر این مسئله که طبق پژوهش‌ها درصد ابتلای کودکان نسبت به بزرگسالان بین نیم تا یک درصد و در برخی پژوهش‌ها تا ده درصد است تاکید می‌کند به دلیل نداشتن علایم در بسیاری از کودکان، نسبت ده درصدی ابتلای کودکان محتاطانه‌تر است.یوسف‌زادگان می‌گوید: «با وجودی که این آمار ده درصدی میزان کمی در کل مبتلایان است اما باید هوشیار باشیم که کودکان با وجود امکان میرایی پایین یا درگیری تنفسی حداقلی، امکان ابتلای شدید را همچنان دارند و این دلیل کافی است برای اینکه به محض رویت علایم شدید به مراکز درمانی مراجعه کنیم و با این بهانه ها که بیماری به مرور زمان رفع می شود اقدامات درمانی و مراقبتی را به تاخیر نیاندازیم.»

گاهی فرصتی برای نجات جان کودک نیست
این فوق تخصص ریه و بیماری‌های تنفسی کودکان معتقد است موارد زیادی مشاهده می‌شود که والدین به بهانه‌هایی مثل کافی بودن قرنطینه خانگی برای هر سطحی از بیماری یا ترس از ابتلای به کرونا در بیمارستان از مراجعه کودک به مراکز درمانی جلوگیری می کنند و در نتیجه، عفونت در سطح گسترده ای در بدن کودک پخش شده که گاهی فرصتی برای نجات جان کودک نیست. وی بر این نکته تاکید می‌کند که کرونا جزو بیماری هایی است که متابولیسم بدن را به شدت بالا می برد و در نتیجه منجر به تحلیل و ضعف عضلانی می شود که همین دو مورد جزو علایم شایع این بیماری است که البته تا مدتها بعد از بهبودی هم ممکن است دیده شود.دکتر یوسف‌زادگان ادامه می دهد: «در اغلب کودکان این بیماری همراه با علایم گوارشی، اسهال و استفراغ و بی اشتهایی شدید دیده می‌شود که ممکن است بسیار بیشتر از علایم تنفسی دیده شود و ما نتوانیم مواد غذایی لازم را به آنها برسانیم. در کودکان مبتلا باید از خوردن فست فود ها یا تنقلاتی که کالری بالایی دارند اما از مواد مغذی پایینی بهره می برند پرهیز کنیم.»این متخصص ریه تصریح می کند: «یکی از مواد مغذی لازم در این بیماری پروتئین است که چه با گوشت قرمز چه گوشت سفید و یا حبوبات که منبع غنی از پروتئین هستند باید تامین شود. البته باید توجه داشت از حبوباتی مثل ماش یا دال عدس که نفخ کمتری دارند استفاده کنیم و بعد از بهبودی هم از حبوبات بیشتری استفاده کنیم. همچنین لبنیات کم چرب برای جایگزینی منابع کلسیم الزامی است. مثل هر بیماری دیگری که همراه با اسهال و مشکلات گوارشی است، برای افزایش تحمل پذیری معده کودک در این شرایط که اشتهای او کم شده باید تعداد وعده های غذایی را افزایش دهیم و در عوض حجم غذا را کم کنیم.»وی افزود: «همچنین مرکبات بدلیل منبع غنی ویتامین ث و همینطور سبزیجات تازه و سالاد سبزیجات فصل حتما باید در غذای کودک گنجانده شود تا بتوانیم بین دو تا چهار هفته منابع از دست رفته بدن کودک را بازیابی کنیم.»استادیار دانشگاه علوم پزشکی در خصوص اصول جداسازی در منزل با اشاره به این نکته که بهتر است کلیه ملحفه ها، حوله های دستی و حمام و همینطور لباس ها به صورت روزانه با آب در دمای حداقل شصت درجه سانتی‌گراد شسته و خشک شوند به ایسنا گفت: «سطوح سرویس بهداشتی و حمام هرروز شسته و ترجیحا با محلول وایتکس ضدعفونی شود. همچنین لازم است فردی که این کارها را انجام می دهد از دستکش استفاده کند. همینطور پدر و مادر یا فردی که به عنوان مراقب کودک حضور دارد باید از ماسک های جراحی یا سه لایه استفاده کند.»

ماسک به هیچ‌وجه نباید با دست تماس پیدا کند
صدیقه یوسف‌زادگان با یادآوری اینکه در طول استفاده از ماسک به هیچ‌وجه نباید با دست تماس پیدا کند، تصریح می‌کند: «ترجیح بر این است که کودک در اتاق جداگانه‌ای نگهداری شود و اگر این امکان وجود ندارد، حفظ فاصله حداقل دو متری الزامی است. همچنین تهویه محیط منزل و باز بودن حداقل دو پنجره برای جریان پیدا کردن هوا و کم شدن بار ویروس وارد شده به منزل ضروری است.»این فوق تخصص ریه مسائل روحی و روانی افراد به ویژه کودکان در ایام بیماری را دارای اهمیت بالایی می‌داند و تاکید می کند باید بدانیم که کودکان کمترین تقصیری در مبتلا شدن ندارند. وی می افزاید: «سعی کنیم هم در بین اعضای خانواده و هم از دوستانش بخواهیم که از به کار بردن الفاظی همچون کرونایی یا خانواده کرونایی پرهیز کنیم. این چنین کلماتی قطعاً تا مدت‌ها بار روانی خواهد داشت.»وی با بیان این که در خیلی از خانواده ها شاهد مرگ پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها هستیم، تصریح می کند: «این نباید به دستاویزی برای متهم کردن کودک به عدم رعایت بهداشت و نکات احتیاطی شود و کودک نباید مقصر فوت بزرگترها جلوه داده شوند. این متهم کردن‌ها شاید در کوتاه مدت اثرگذاری داشته باشد اما در طول زندگی فرزندمان به عنوان یک آسیب روانی همراه او خواهد ماند.»به گفته‌ی یوسف‌زادگان در ایامی که کودک ما با کرونا درگیر است باید راهی پیدا کنیم تا بتواند غم‌ها و ترس و اضطراب خود را بروز دهد، مثل بازی کردن یا نقاشی. والدین باید این اطمینان و آرامش را به کودک برای کنترل این نگرانی ها بدهند. همچنین «در دوران قرنطینه کودک ما حتما باید در محیط خانواده حضور داشته باشد و اگر به هر دلیلی مثل بیماری‌های زمینه‌‍ای پدر و مادر یا مثلاً بارداری مادر، آنها قادر به حضور در کنار او نیستند باید یکی از بستگان نزدیک که توانایی برقراری رابطه عاطفی با کودک و حمایت روانی از او را دارد و خود در سلامت کامل است این وظیفه را انجام دهد.»فوق تخصص بیماری‌های تنفسی کودکان ادامه می‌دهد: «اگر نیاز به بستری کودک باشد، ممکن است این ترس ها به شکل بهانه‌گیری بروز داده شود که لازم است در این مدت ارتباط کودک و والدین حتی از طریق شبکه‌های اجتماعی قطع نشود از این رو ضروری است برای حفظ و تقویت روحیه کودک، کارهای روتین مثل بازی، موسیقی یا تماشای برنامه‌های تلویزیونی برقرار باشد.»این متخصص تاکید می‌کند: «همراهی والدین در این ایام، صحبت کردن و توضیح در مورد این بیماری و حمایت از همدیگر و همینطور تلاش برای کاهش اضطراب یکدیگر، لازم و ضروری است.»