بهار نیوز - مسیر دشوار لغو تحریم‌های ایران

کاهش تحریم‌ها به دوره‌ای سه یا چهار‌ ماهه نیاز دارد

گروه سیاسی: شبكه خبری ان بی سی آمریكا در تحلیلی به مسیر پیش روی رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده در مورد ایران پرداخت.به گزارش ان.بی.سی، حتی اگر جو بایدن و ایران به دنبال رسیدن به توافق باشند، رسیدن به شرایطی که آمریکا به برجام باز‌گردد و ایران نیز فعالیت‌های هسته‌ای خود را کاهش دهد و متعهد به برجام شود، کار آسانی نیست و با چالش‌هایی همراه است.
به نظر می‌رسد که کاهش تحریم‌ها و تعهد کامل ایران به برجام به دوره‌ای سه یا چهار‌ ماهه نیاز دارد.اولین مرحله این است که ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند و تعدادی از تحریم‌ها بر‌داشته شوند؛ اقدام بعدی تعهد کامل ایران به برجام و لغو تحریم‌ها خواهد بود.بایدن ‌مسیر سختی در پیش دارد و دولت وی باید برای برداشتن تحریم‌هایی که دونالد ترامپ علیه ایران از جمله بانک مرکزی اعمال کرده تصمیم بگیرد. این در حالی است که بخشی از تحریم‌ها به موشک‌های بالستیک، مسائل حقوق بشر و حمایت از گروه‌های منطقه‌ای مانند حزب‌الله و حماس مربوط است؛ بنابراین لغو تحریم‌ها به سرعت رخ نمی‌دهد.جو بایدن وعده داده که دوباره به توافق هسته‌ای ایران باز خواهد گشت و جمهوری اسلامی ایران نیز در دو سال گذشته، خواستار پایبندی ایالات متحده به برجام بوده است. مساله اما این‌جاست که به نظر می‌رسد بازگشت طرفین به تعهدات خود با چالش‌هایی روبه رو خواهد بود.پنج سال از زمان انعقاد توافق برجام می‌گذرد و آمریکا و ایران برای شکل گیری اعتماد به شرایط متفاوتی نیاز دارند. مهم ترین موضوع این است که برجام در سال ۲۰۱۵ منعقد شده و حالا دیگر جایی برای مذاکرات دوباره در مورد این توافق که بین جمهوری اسلامی ایران با قدرت‌های بزرگ دنیا از جمله ایالات متحده، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و بریتانیا منعقد شده، وجود ندارد. ایران خواهان فشار بر آمریکا برای جبران خسارات وارد شده است.
معلوم نیست که خواسته ایران مبنی بر جبران خسارات تحریم توسط آمریکا شامل چه مواردی و چه مبالغی می‌شود؛ معلوم نیست که سیاست فشار حداکثری چه قدر به اقتصاد ایران آسیب وارد آورده اما مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، این خسارت را در حدود ۷۰ میلیارد دلار تخمین زده؛ تحریم‌هایی که به خصوص در سال جاری به دلیل شیوع ویروس کرونا ایران را با مشکلات زیادی روبرو کرده است. دونالد ترامپ در حالی چهار سال ریاست خود را به پایان می‌رساند که در این مدت سیاست بدون تفکری را در پیش گرفته و تنها به دنبال ضربه زدن به دشمنان خود بوده است‌ و اکنون در روزهای پایانی، تنها خواهان سخت کردن کار برای دولت بعدی است.تری سالیوان، استاد علوم سیاسی که دهه‌ها تحولات ریاست جمهوری را مطالعه کرده است، در این رابطه گفت: ترامپ مانند روسای جمهور گذشته رفتار نمی‌کند که به روزهای آخر کار خود اهمیت داده و آن را میراث خود می‌دانند.
وی افزود: ترامپ در مورد ایران در حال افزایش تنشی است که می‌تواند منجر به رویارویی شود؛‌در حالی که اقتصاد آمریکا رو به زوال است و آنها هیچ کاری در مورد رفع بیکاری انجام نمی‌دهند.
این یک هنجار است که توسط ترامپ درهم شکسته شده و در تضاد کامل با آخرین رئیس‌جمهور جمهوریخواهی است که قدرت را به یک دموکرات تحویل داد.در مورد ایران مقام‌های دولت ترامپ در تلاش هستند تا تحریم‌هایی جدیدی را بر این کشور اعمال کنند که شاید برای بایدن، لغو آنها دشوار باشد.این تحریم‌ها احتمالا هر اقدام بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۵ را تضعیف می‌کند، اقدامی که نیازمند اعطای فرصت اقتصادی به ایران بعد از چند سال تحریم‌های ترامپ است.
چند روز پس از آنکه فاش شد رئیس‌جمهور ترامپ خواستار گزینه‌هایی برای اقدام نظامی علیه سایت اصلی هسته‌ای ایران شده، تهران به ارسال سیگنال‌هایی ضد و نقیض روی آورد. ایران از یک طرف گام بزرگی را برای سرعت بخشیدن به تولید سوخت هسته‌ای خود برداشته و از طرف دیگر آمادگی خود برای گفتگو با جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب اعلام کرده است.روز چهارشنبه، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت مهندسان ایرانی برای اولین بار شروع به قرار دادن اورانیوم در سانتریفیوژهای نسل بعدی کردند، سانتریفیوژهایی که می‌توانند با سرعت بیشتری سوخت را غنی کنند. این حرکت به صراحت در توافق نامه هسته‌ای 2015، که ترامپ دو و نیم سال پیش از آن خارج شد، ممنوع بود.
رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هفته گذشته گزارشی را منتشر و خاطرنشان ساخت كه سانتریفیوژهای پیشرفته به محل تولید نطنز منتقل شده‌اند. با این حال همزمان با این اقدام تحریک آمیز از سوی ایران، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه این کشور با طرح مباحثی عملا برای بازگشت به توافق و گقتگو دوباره ایران و آمریکا چراغ سبز نشان داد.
ظریف در مصاحبه ویدیویی با روزنامه ایران گفت که ایران حاضر است در ازای بازگشت دوباره آمریکا به برجام مجددا انجام تعهدات خودش را از سر بگیرد. به نظر می‌رسد ظریف پیشنهاد کرده که پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در طول یک سال گذشته را که براساس آن تولید تهران دوازده برابر بیش از میزان توافق شده در برجام فراتر رفته، متوقف کند. بایدن در عوض، باید فرمانی را صادر کند که طبق آن به تمام تحریم‌های هسته‌ای اعمال شده توسط ترامپ خاتمه دهد.با ابن وجود برخی مقامات ایران گفته‌اند که آمریکا مجبور به پرداخت غرامت فروش نفت از دست رفته به دلیل تصمیم ترامپ برای اعمال مجدد تحریم‌ها است. در هر حال اگرچه اقدامات و اظهارات ایرانی‌ها متناقض به نظر می‌رسد، اما در مجموع تهران سیگنال مذاکره را صادر کرده است. ظریف درباره این توافق مذاکره کرد و همچنان یکی از بزرگترین مدافعان آن در تهران است، اما دولت رئيس جمهور حسن روحانی، سال آينده با برگزاری انتخابات از قدرت کنار می‌رود، آن هم در شرایطی که به شدت مورد انتقاد محافظه‌کاران است.پس از آنکه آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای چهارشنبه گذشته گزارشی را منتشر كرد كه پیشرفت آهسته اما ثابت در غنی سازی اورانیوم توسط ایران را نشان می‌داد، ترامپ با دستیاران ارشد خود در مورد گزینه‌هایی از جمله حملات نظامی احتمالی به مشورت نشست. وی در نهایت با جمع‌بندی اظهارات مایک پنس، معاون خود، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه، کریستوفر سی میلر، سرپرست وزارت دفاع و ژنرال مارک آ.میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش از انجام این حمله منصرف شد.
آنها هشدار دادند که حمله نظامی به نطنز با موشک، بمب یا حمله سایبری می‌تواند منجر به گسترش درگیری شود.
شرایط به سمت برگزاری گفت‌وگوها پیش ‌می‌رود
یک عضو ژئوپلیتیک دانشگاه اظهار کرد: شرایط به سمتی می‌رود که زمینه و مقدمات برای انجام گفت‌وگوهایی در قالب ۱+۵ شکل بگیرد.عبدالرضا فرجی‌راد با اشاره به بیانیه تروئیکای اروپا درباره همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: این بیانیه دارای دو بعد مثبت و منفی بود. بعد مثبت آن تعهد اروپا به برجام و این‌ که گفتند حاضر هستند اقداماتی را انجام دهند و در همین چند روز نیز ادعا کردند که باید به مسائل اقتصادی در ایران هم توجه شود.وی ادامه داد:‌اما بعد منفی این بیانیه این بود که ایران به بعضی از تعهدات‌اش عمل نکرده و این موضوع واکنش سخنگوی وزارت امور خارجه را در پی داشت، اما بنده از این بعد منفی اظهارات اروپایی‌ها این طور تحلیل می‌کنم آنها نگران افزایش سطح اورانیوم و تزریق گاز به سانتریفیوژها هستند، اما ایران از همان ابتدا وقتی که آمریکا از برجام خارج و از تعهدات‌اش صرف نظر کرد و اروپایی‌ها هم به بهانه فشار بی‌حد آمریکا تعهدات‌شان را اجرا نکردند، پنج گام را انجام داده و کاهش تعهدات داشته است.
سفیر سابق ایران در نروژ همچنین بیان کرد: این در حالی است که ایران اعلام کرده اگر اینها به طور کامل به برجام بازگردند و مسائل اقتصادی، سیستم بانکی و ... در ایران برطرف شود ما هم به وضعیت قبل از تحریم آمریکا برمی‌گردیم، لذا اروپایی‌ها نگرانی بیخودی دارند.این استاد ژئوپلتیک دانشگاه در ادامه اظهار کرد: با توجه به این که مساله روی کار آمدن جو بایدن مطرح است و از طرفی دیگر دونالد ترامپ تحریم و فشارها را افزایش می‌دهد، اروپا تصور می‌کند که میزان غنی سازی و سطح اورانیوم از سوی ایران افزایش می‌یابد و از کنترل خارج می‌شود، اما فکر نمی‌کنم نگرانی اروپایی‌ها به جا باشد، در واقع تا حدودی شبیه هشدار است.فرجی راد خاطر نشان کرد: وقتی اروپایی‌ها ابراز نگرانی می‌کنند و می‌گویند که به برجام متعهد هستیم آنها فقط کاهش تعهدات ایران را می‌بینند، اما توجه ندارند که خودشان هم تعهداتشان را انجام نداده‌اند، اما به نظر بنده شرایط به سمتی می‌رود که گفت‌وگوهایی در قالب ۱+۵ شکل بگیرد.
وی در پایان با بیان این‌که به نظر می‌رسد با به قدرت رسیدن بایدن مقدمات و زمینه‌ها برای انجام چنین گفت وگوهایی فراهم می‌شود، اظهار کرد: وزیر امور خارجه کشورمان نیز سفری به مسکو خواهند داشت و احتمالا بحث‌های مهمی مانند برجام هم مطرح شود چه خوب است که ظریف سفری به اروپا هم داشته باشند و گفت و گوهایی را در این موضوعات با جوزپ بورل مسئول سیاسی خارجی اتحادیه اروپا و وزرای خارجه انجام دهد.