افزایش قیمت کالا‌ها دیگر عادی شده است!

گروه اقتصادی: گر چه در تعریفی ساده می‌توان افزایش قیمت کالا و خدمات را به معنای گرانی دانست اما گویا گرانی‌ها هم با یکدیگر فرق دارند. برخی از این گرانی‌ها از طریق مصوبات و ابلاغیه‌های رسمی و برخی بدون وجود مصوبه و صرفا از سوی تولیدکنندگان و فروشندگان بوده است. در این میان نیز برخی از افزایش قیمت‌ها نه از طریق مصوبات قانونی و نه به‌واسطه افزایش هزینه‌های تولید و توزیع بلکه صرفا گران‌فروشی است.یعنی فروشنده این کالاها را با قیمتی بیشتر و با ارقامی غیرقانونی به شهروندان عرضه می‌کند. در این میان کم نیستند کالاهایی که به‌رغم داشتن قیمت مصوب، هرگز قیمت‌های مذکور را رعایت نکرده و با این‌که شامل قیمت‌گذاری می‌شوند همواره با قیمت‌هایی بیشتر از قیمت‌های مصوب خود به فروش می‌روند. کلاف سردرگمی که البته هیچ‌کس هم پاسخگوی آن نیست. نمونه بارز آن را می‌توان قیمت مرغ و تخم‌مرغ در یک‌سال اخیر دانست.برای مثال در حالی که قیمت مصوب هر شانه تخم‌مرغ 19 هزار و 500 تومان است اما در حال حاضر قیمت در بازار به شانه‌ای بیش از 30 هزار تومان رسیده و تولیدکنندگان و فروشندگان به‌هیچ‌وجه نرخ مصوب را رعایت نمی‌کنند. جام‌جم در گزارشی به بررسی کالاهایی پرداخته است که از ابتدای سال 99 با افزایش قیمت مصوب مواجه شده ‌است.سال 99 علاوه بر افزایش قیمت‌های غیررسمی (بدون مصوبه) یا گرانفروشی‌های رخ داده در بازار، قیمت بخش قابل‌توجهی از کالاهای مورد نیاز مردم با مجوز‌های رسمی افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که بسیاری از کالاهای رایج و حتی اساسی مردم یا شامل قیمت‌گذاری نشده یا اصولا از قیمت‌های مصوب پیروی نمی‌کند. با این حال می‌توان از خودرو، لاستیک، روغن موتور، روغن جامد، لبنیات و... به‌عنوان کالاهایی نام برد که از ابتدای سال با مصوبات رسمی افزایش قیمت مواجه شده است.

گرانی‌های رسمی هر 3 ماه یکبار
بر‌اساس آنچه شورای رقابت در اردیبهشت سال جاری مصوب کرده خودروسازان با توجه به نرخ تورم بخشی اعلامی توسط بانک مرکزی و قیمت منطقی تمام‌شده‌، می‌توانند درخواست افزایش قیمت محصولات خود را به‌صورت فصلی (هر سه ماهه یک‌بار) اعلام و قیمت‌های جدید را اعمال کنند. بر‌اساس تصمیمات اخذ شده قرار است هر سه ماه یک‌بار مجوز افزایش قیمت خودرو لحاظ شود؛ چنانچه رئیس شورای رقابت در نامه‌ای خطاب به وزیر صمت وقت دستور افزایش قیمت کارخانه محصولات برای سه ماهه سوم سال ۱۳۹۹ که شورای رقابت پیش از این، برایشان دستورالعمل تنظیم قیمت صادر کرده بود، حداکثر تا سقف تورم بخشی اعلامی توسط بانک مرکزی صادر کرد. در این نامه، ملاک افزایش قیمت خودرو طبق نرخ تورم بخشی که بانک مرکزی اعلام کرده است در سه ماهه سوم امسال اعلام شده است؛ لذا پیشنهاد شده هر سه ماه یک‌بار، متغیرهای کیفیت و بهره‌وری در دستورالعمل قیمت‌گذاری خودرو لحاظ و متناسب با آنها تصمیم‌گیری‌ها برای قیمت محصولات خودرویی خودروسازان صورت گیرد.

گران و البته کمیاب
بر‌اساس مصوبه اول آذرماه کارگروه تنظیم بازار و به‌رغم عدم حدف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات روغن خام، قیمت انواع روغن نباتی با ظرف پت ( بطری پلاستیکی) ۱۰ درصد و با سایر ظروف ۱۳ درصد افزایش یافت.بر‌اساس مصوبه این کارگروه‌، قیمت انواع روغن خام وارداتی افزایش و به تبع آن قیمت روغن‌های خوراکی و مصرف خانوار نیز افزایش یافت. دلایل افزایش قیمت انواع روغن نباتی افزایش قیمت جهانی روغن خام و افزایش هزینه سایر ملزومات تولید از جمله بسته‌بندی اعلام شده است.

تورم دوباره لاستیک
مجوز گرانی لاستیک از 28 آبان رسما اعلام شد؛ افزایش قیمتی که البته چند ماه پیش نیز از طریق مصوبه قانونی اعمال شده بود. اما افزایش این بار یک افزایش 50 درصدی و صرفا شامل لاستیک و تایر خودروهای سواری بود. انجمن صنعت تایر ایران در زمان افزایش بار اول قیمت‌ها صراحتا اعلام کرده بود افزایش هزینه‌هایش در سال‌جاری همچنان تامین نشده و نیازمند افزایش مجدد است؛ موضوعی که سرانجام با مصوبه افزایش 50 درصدی قیمت لاستیک در آخرین روزهای آبان ماه جامه‌عمل پوشید.این در حالی است که مصوبه اخیر صرفا شامل لاستیک خودروهای سواری بوده و لاستیک خودروهای سنگین را شامل نمی‌شود اما بدون شک با توجه به گرانی لاستیک خودروهای سواری‌، لاستیک خودروهای سنگین هم گران می‌شود و این در حالی است که به‌طور متوسط قیمت پنج جفت لاستیک مورد نیاز یک کامیون در سال مبلغی حدود ۱۰۰ میلیون تومان خواهد شد، مبلغی که در صورت افزایش بیش از این می‌تواند موجب اختلال در روند حمل‌ونقل کشور و اعتراض کامیونداران شود.

گرانی 50 درصدی روغن موتور
اواسط آبان بود که بر‌اساس مجوز سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، قیمت روغن موتور خودروهای سبک 40 درصد و خودروهای سنگین ۵۳ درصد افزایش یافت؛ خبری که در اواسط آبان از طریق اطلاعیه یکی از شرکت‌های تولیدکننده روغن موتور در سایت کدال اعلام شد مشخص کرد سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان مجوز افزایش قیمت روغن موتور را صادر کرده است. بر‌اساس این اطلاعیه، روغن موتور از ۱۸ آبان برای خودروهای سبک (محصولات بنزینی) ۴۰ درصد و برای خودروهای سنگین (محصولات دیزلی) ۵۳ درصد افزایش قیمت یافته است.

گرانی در گروه کالایی لبنیات
شاید گروه لبنیات را بتوان بزرگ‌ترین گروه کالایی مواد غذایی دانست که در سال جاری با افزایش‌های چند‌باره قیمت مواجه شده است؛ افزایش قیمت‌هایی که از کره تا شیر و ماست را شامل شده است، با این حال فقط 10 قلم از کالاهای این گروه شامل قیمت‌گذاری شده و بقيه محصولات این گروه از قیمت‌گذاری تبعیت نمی‌کند.4 تیرماه بود که بر‌اساس تصمیم جلسه کارگروه تنظیم بازار، قیمت انواع لبنیات به‌طور رسمی 22 تا 28 درصد افزایش یافت. در جلسه مذکور قیمت شیر خام به ازای هرکیلو 2900 تومان تعیین و اجازه داده شد بنابر شرایط، این محصول 7 درصد بالاتر یا پایین‌تر از این نرخ به فروش برسد. همچنین متاثر از افزایش قیمت شیرخام، مجوز افزایش قیمت محصولات لبنی مشمول نرخ‌گذاری از متوسط 22 درصد تا سقف 28 درصد صادر شد.با این حال و فقط بعد از گذشت چهار ماه از مصوبه افزایش قیمت لبنیات با این‌که در روزهای گذشته قیمت مصوب ۴۱۵۰ تومانی برای شیر خام از سوی انجمن صنایع لبنی اعلام شده بود اما مرتضی رضایی، معاون وزیر کشاورزی روز شنبه در گفت‌وگویی اظهار کرد: هنوز قیمت نهایی شیر خام تعیین نشده بود و قیمت ۴۱۵۰ تومانی اعلام شده بر‌مبنای تامین صددرصدی نهاده‌های وارداتی یعنی ذرت، کنجاله سویا و جو بوده است که در اختیار دامداران قرار بگیرد.وی با اشاره به این‌که نهاده‌های دامی مورد نیاز دامداران مانند کنجاله سویا نزدیک به ۳۵ تا ۳۶ درصد، جو حدود ۶۰ درصد و ذرت نزدیک به ۵۰ درصد تامین شده است، افزود: دامداران برای تامین بقیه نیاز غذایی دام‌های خود مجبور شده‌اند از نهاده‌های جایگزین در بازار و با قیمت‌های بالاتر استفاده کنند و بر این اساس، قیمت شیر خام در درب دامداری، ۴۵۰۰ تومان تعیین شده است.