بهار نیوز - ثروتمندترین کشورهای جهان در2 هزار سال گذشته

گروه اقتصادی: بر اساس داده‌های نسخه سال ۲۰۲۰ پروژه مدیسون، محدوده جغرافیایی که امروزه به عنوان ایتالیا شناخته می‌شود، در سال نخست میلادی با سرانه تولید ناخالص داخلی هزار و ۴۰۷ دلاری (بر پایه شاخص برابری قدرت خرید) ثروتمندترین کشور جهان بوده است. در این سال تولید ناخالص داخلی ایران هزار و ۱۱۶ دلار بوده که همسان با اسرائیل و مصر کنونی و کمتر از یونان و بالاتر از بلژیک فعلی بوده است.
اما در سال ۷۳۰ میلادی سرانه تولید ناخالص داخلی در محدوده مرزی تمدن بین‌النهرین در قالب عراق کنونی به هزار و ۴۶۶ دلار می‌رسد و از سایر کشورها پیشی می‌گیرد. این برتری تا سال هزار میلادی در رقابت با چین ادامه می‌یابد.
از سال هزار و ۳۱۰ میلادی تا اواخر قرن نوزدهم اروپا کانون ثروت جهان می‌شود و طی این دوره به ترتیب ایتالیا و هلند فعلی و بریتانیا بالاترین سرانه تولید ناخالص داخلی را از آن خود می‌کنند.
در این دوره ایتالیا به مدت دو قرن ثروتمندترین کشور جهان است ولی در سال ۱۵۲۰ سرانه تولید ناخالص داخلی هلند به سه هزار و ۱۱ دلار می‌رسد که نزدیک به دو برابر این شاخص در امپراتوری رم است. رقابت این دو کشور با ظهور قدرت اقتصادی بریتانیا در آغاز قرن نوزدهم پایان می‌یابد. بریتانیا نیز از اواخر قرن نوزدهم جای خود را به آمریکا می‌دهد.
اما از سال ۲۰۰۰ نروژ به صدر فهرست ثروتمندترین کشورها صعودی می‌کند. سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور بر پایه شاخص برابری قدرت خرید در این سال به ۵۴ هزار دلار می‌رسد.
در سال ۲۰۱۸ که آخرین سال مورد بررسی پروژه مدیسون است، سرانه تولید ناخالص داخلی قطر از ۱۵۳ هزار دلار فراتر رفته و به بالاترین حد در جهان رسیده است. در همین سال، این شاخص برای امارات عربی متحده بیش از ۷۶ و برای کویت ۶۵ هزار دلار بوده است. در این سال سرانه تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی نیز به ۵۰ هزار دلار رسیده که ۵ هزار دلار کمتر از ایالات متحده است.
بر پایه داده‌های این پروژه، سرانه تولید ناخالص داخلی ایران بر پایه شاخص برابری قدرت خرید در سال ۱۹۷۶ (۱۳۵۶) به اوج ۱۰ هزار و ۶۶۵ دلاری رسیده و پس از آن روند نزولی به خود گرفته است. این شاخص در سال ۲۰۰۳ (۱۳۸۲) بار دیگر به سطح سال ۱۹۷۶ می‌رسد و تا رقم ۱۸ هزار دلار در سال ۲۰۱۱ (۱۳۹۰) صعود می‌کند سپس تا سال ۲۰۱۸ به سطح ۱۷ هزار دلار باز می‌گردد.
پروژه آمار تاریخی مدیسون با هدف جمع‌آوری آمار تولید ناخالص داخلی و بهره وری نیروی کار به ابتکار اَنگِس مدیسون، مورخ اقتصادی در سال ۲۰۱۰ کلید خورد و پس از درگذشت او توسط مرکز رشد و توسعه دانشگاه هلندی خرونینگن مدیریت می‌شود.
شاخص برابری قدرت خرید با یکسان‌سازی قدرت خرید ارزهای مختلف و حذف تفاوت سطوح قیمتی کالاها و خدمات در کشورهای مختلف، عیار قابل مقایسه‌ای را برای کشورهای جهان ارائه می‌کند.