ملاقات با هیولای تورم در شب یلدا

گروه اقتصادی: کمتر از 10روز دیگر، پاییز کوله‌بارش را جمع می‌کند و روزگار را به زمستانی می‌سپارد که هنوز از راه نرسیده اما، قیمت‌ها کولاک کرده‌اند.هر سال در همین‌روزها رسانه‌ها درباره قیمت سبد یلدا حرف‌های زیادی برای گفتن دارند، اما امسال با این‌که محدودیت‌های کرونایی، بساط مهمانی‌های خانوادگی را کمتر کرده و شور و هیجان خرید تنقلات برای دورهمی‌ها طبق روال همیشگی نیست، اما رد پای تورم در بازار کالاهای اساسی گویا همچنان دیده می‌شود و با نگاهی به قیمت میوه، آجیل، گوشت، برنج و حتی پوشاک به نظر می‌رسد رد عمیق‌تر از گرانی‌ در بازارها به جای مانده است. مردم می‌گویند یلدا دیگر ساده نیست و چند سالی می‌شود که به سوی یک شب‌نشینی مجلل رفته است. تزئین سفره شب یلدا از خرید شمع گرفته تا ظرف‌های آجیل، با هزینه‌های میلیونی دیگر از توان اقشار ضعیف خارج شده و با حقوق‌های دو تا سه میلیونی دهک‌های درآمدی پایین جور درنمی‌آید.قیمت بسیاری از ظروف تزئینی سفره‌های یلدا حدود نصف دستمزد یک حداقل‌بگیر است؛ در یکی از فروشگاه‌های جنت‌آباد، قیمت انواع ظروف میوه و آجیل کمتر از یک میلیون و 350 هزار تومان نیست و فروشنده می‌گوید با بالا رفتن قیمت ارز، بساط کاسبی در آستانه جشن‌های سنتی نیز حسابی از رونق افتاده است. هر چند خیلی از اقشار ضعیف دغدغه‌هایشان خرید ظرف و وسایل تزئینی برای یلدا نیست و به گفته خودشان به دلیل افزایش قیمت این اجناس لاکچری، سال‌هاست که قید تزئین سفره را زده‌اند، اما نگاهی به قیمت انواع خوراکی‌های یلدایی نشان می‌دهد که، افزایش قیمت میوه و آجیل نیز دست کمی از ظروف و وسایل تزئینی یلدا ندارد. در این میان برخی معقتدند که در شرایط فشار اقتصادی، باید فرهنگ سنتی یلدا و پرهیز از اسراف و اشرافی‌گری را زنده کرد، اما در مواجهه با چنین افرادی باید گفت که این‌روزها حتی خرید حداقل‌های سفره طولانی‌ترین شب سال هم برای خیلی‌ها کاری سخت و نفس‌گیر است. کارگری با دستمزد سه میلیون تومان را در نظر می‌گیریم، فردی که از یک خانواده به طور متوسط چهار نفره برخوردار است و نمی‎‌تواند از زیر بار هزینه‌های شبی که فقط یکبار در سال است در برود و فرزندانش را محروم کند؛ طبق رسم بسیاری از خانواده‌ها در بلندترین شب سال، سبزی‌پلو با ماهی در سفره‌هایشان دارند؛ آن‌طور که رصد قیمت انواع برنج ایرانی و خارجی در بازار نشان می‌دهد قیمت این کالای اساسی که به عنوان یکی از اصلی‌ترین اقلام مصرفی کاربرد دارد، نسبت به سال گذشته رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. بر همین اساس، افزایش قیمت برنج وارداتی که از حدود یکسال پیش همچنان ادامه دارد حالا تا جایی پیش رفته که نسبت به پارسال بیش از ۱۴۰درصد رشد داشته است؛ از سوی دیگر، بررسی وضعیت قیمت و تورم برنج براساس گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که قیمت هر کیلو برنج ایرانی به طور متوسط در آبان ماه امسال ۳۱ هزار و ۸۰۰ تومان بوده و تا ۳۵ هزار و ۴۰۰ تومان هم قیمت خورده است.

افزایش قیمت برنج ایرانی در آبان سال جاری نسبت به آبان پارسال بیش از ۳۷ درصد است. این افزایش هزینه‌ها با رصد هر یک از کالاهای اساسی نشان از رشد قابل‌توجه قیمت‌ها نسبت به سال گذشته دارد. با احتساب این قیمت‌ها، در صورتی که این خانواده چهار نفره، نیم کیلوگرم برنج ایرانی خریداری کنند، باید به طور میانگین 16هزار تومان هزینه بپردازد. افزایش قیمت برنج تنها در محصولات داخلی مطرح نیست و با نگاهی به گزارش‌ها گفته می‌شود که هر کیلو برنج خارجی به طور متوسط در آبان امسال نسبت به مهرماه حدود ۷.۹درصد و در مقایسه با آبان پارسال تا ۱۴۳درصد افزایش قیمت داشته است که در هر صورت حکایت از گران‌تر شدن قیمت‌ها نسبت به سال گذشته را دارد و می‌توان گفت که هزینه کالاها نسبت به پارسال رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است.
از سوی دیگر، رشد هزینه تمام‌شده تولید و صید انواع ماهی و میگو در حالی زمینه افزایش قیمت این مواد پروتئینی در بازار مصرف را فراهم کرده است که با وجود تأکید کارشناسان تغذیه بر ضرورت مصرف ماهی و میگو، سهم این اقلام در سبد مصرفی خانوارهای ایرانی به‌خصوص دهک‌های درآمدی پایین جامعه به‌شدت کاهش یافته است و آن‌طور که رصد قیمت‌ها نشان می‌دهد امسال هم شاید خرید این مواد پروتئینی حداقل برای سفره یلدا از توان قشر ضعیف برنیاید. چنان‌که مدیر بخش آبزیان اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی به رسانه‌ها خبر داده، قیمت ماهی تا شب یلدا گران می‌شود.

این در حالی است که در حال حاضر در بازار در بین ماهیان دریایی پر مصرف از دریایی شمال، ماهی سفید با قیمت هر کیلوگرم ۶۰ تا ۱۳۰ هزار تومان و از دریای جنوب، ماهی شوریده و شیر به ترتیب با قیمت هر کیلوگرم ۵۰ تا ۱۲۰هزار تومان و ۷۰ تا ۱۲۰ هزار تومان عرضه می‌شود؛ این یعنی در صورتی که این خانواده چهار نفره از همین حالا که اواخر ماه است و درآمد خانوارها برای رسیدن به پایان خط به شمارش افتاده‌اند، هزینه کند، باید حداقل 50 تا 130 هزار تومان برای خرید این ماده غذایی پروتئینی هزینه کند. این در حالی است که با افزایش قیمت کالاهای اساس بعید به نظر می‌رسد قشر ضعیف در روزهایی مثل حالا که هنوز تا سرماه بیش از یک هفته‌ای باقی مانده و موعد حقوق سرنرسیده، برای خرید این کالاها بتوانند هزینه کنند. بر همین اساس، اگر به گفته مسئولان این حوزه قیمت‌ ماهی تا شب یلدا بالاتر برود، این خانواده چهار نفره باید مبلغ بیشتری برای خرید این محصول پروتئینی هزینه کند.البته پای گرانی امسال تنها به برنج و ماهی نرسیده و قیمت شیرینی و میوه نیز نسبت به سال گذشته افزایش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد. مثلا اگر هر کیلوگرم پای سیب در سال گذشته 30هزار تومان بود، حالا اما قیمت این شیرینی پرطرفدار به 55هزار تومان در انواع قنادی‌ها رسیده است. باقلوا نیز هر کیلوگرم در سال گذشته 47 هزار تومان بود و حالا به 75 هزار تومان به ازای هر کیلو رسیده است؛ هر کیلو شیرینی دانمارکی نیز در سال گذشته با 28 هزار تومان به فروش می‌رفت که حالا با رشد نزدیک به دو برابری به 45هزار تومان رسیده است. در بازار میوه‌ها نیز رشد عجیبی از قیمت‌ها نسبت به سال گذشته می‌توان دید؛ به‌طوری‌که قیمت هر کیلوگرم انار از12هزار تومان سال گذشته به 25هزار تومان رسیده است.قیمت هر کیلوگرم هندوانه نیز از پنج هزار تومان سال 98 به هفت هزار تومان رسیده است. نارنگی از شش هزار و 500 به 25 هزار تومان، سیب از نه و 500 هزار تومان به 23 هزار تومان و خرمالو نیز از 15 هزار تومان به 28 هزار تومان رسیده است. رشد قابل‌تامل قیمت‌ها در بازار انواع آجیل‌های شیرین و شور نیز وجود دارد، بطوریکه قیمت هر کیلوگرم آجیل شور از 160 هزار تومان سال گذشته به 275 هزار تومان رسیده است. در بازار آجیل شیرین نیز قیمت هر کیلو، از 170 هزار تومان سال گذشته به 265 هزار تومان رسیده و آجیل شب یلدا نیز از 130 هزار تومان به 220 هزار تومان رسیده است. با چنین نگاهی به نظر می‌رسد یک شب یلدا برای هر خانواده ایرانی با احتساب حداقل‌ها حدود 500 هزار تومان آب می‌خورد.