بهار نیوز - معمای پرسپولیس در فینال آسیا

گروه ورزشی: یحیی گل‌محمدی در گفت و گوی تلویزیونی دوشنبه شب خود صراحتاً اعلام کرد ترکیب اصلی تیمش چیزی نیست که هواداران و رسانه‌های تیم رقیب از آن بی‌خبر باشند و با ارنجی کاملاً مشخص پا به فینال لیگ قهرمانان آسیا خواهد گذاشت اما در مدل مربیگری یحیی نوعی موذیگری خاص و منحصر به فرد هم وجود دارد و گاهی اوقات می‌توان منتظر غافلگیری‌های کوچک و بزرگ در تصمیماتش بود.در حال حاضر به نظر می‌رسد ترکیب اصلی پرسپولیس برای بازی شنبه مقابل اولسان هیوندای کاملاً مشخص است. بدین ترتیب که حامد لک درون دروازه می‌ایستد، سیدجلال و کنعانی در مرکز خط دفاع، آقایی و شیری در دفاع چپ و راست، سرلک و نوراللهی در مرکز میدان، بشار و عالیشاه به عنوان هافبک‌های راست و چپ و در نهایت عبدی و نعمتی در خط حمله.
این همان ترکیبی بود که در بازی درون تیمی به عنوان تیم اصلی به میدان رفت و نسبت به آخرین مسابقه رسمی پرسپولیس مقابل شهرخودرو یک تغییر در خط حمله داشت که عبدی جای رمضانی را گرفته بود.

آنالیز اولسان و احتمال تغییرات
ترکیب اصلی پرسپولیس زمانی مشخص شد که کادر فنی پرسپولیس حریفش در فینال را نمی‌شناخت و غیر از یکسری اطلاعات کلی، خیلی دقیق روی حریف فینال متمرکز نشده بود تا اینکه بعد از رسیدن اولسان به فینال درست وقتی تیم به قطر رسید آنالیز اصلی روی تیم کره‌ای آغاز شد. حالا کادر فنی پرسپولیس شناخت قابل توجهی از نقاط قوت و ضعف اولسان دارند که اتفاقاً یحیی در همان گفت و گوی تلویزیونی به صورت کلی به برخی از آنها اشاره کرد و حتماً در هر دو وجه جزئیات بسیاری هم وجود دارد که او تا روز به میدان فرستادن تیمش آنها را در نظر خواهد گرفت. یعنی برای کور کردن آن جزئیات قوی از تیم حریف برنامه تدافعی می‌چیند و با در نظر گرفتن نقاط منفی، راه‌هایی برای ضربه زدن به اولسان پیدا می‌کند.حالا مربیان پرسپولیس با در نظر گرفتن شناخت‌شان از اولسان می‌توانند تغییراتی جزئی در ترکیب و سیستم تیم ایجاد کرده و البته استراتژی خود در این تک‌مسابقه حساس و سرنوشت‌ساز را با توجه به آنچه از حریف به دست آورده‌اند تعیین کنند.با این حساب چنانچه آن وجه موذیگری و غافلگیرکننده یحیی را در نظر بگیریم هیچ بعید نیست در بازی شنبه شگفتانه‌هایی از جنس تغییر و جابه‌جایی بازیکنان در ترکیب یا سیستم بازی در حین مسابقه را شاهد باشیم.

ریسک تغییرات بدون تمرین
شاید وقتی بحث تغییر ترکیب حتی در کمترین موارد (مثلاً یک بازیکن) یا تغییر سیستم با جزئیاتی اندک را پیش می‌کشیم ناخوداگاه این سؤال در ذهن ایجاد می‌شود که برای مسابقه‌ای با این اندازه اهمیت و تعیین‌کنندگی می‌توان چنین ریسکی را متحمل شد و بدون تمرین یا بازی با این ترکیب و سیستم جدید و تست کردن نفرات و جابه‌جایی‌ها در آن ارنج دست به چنین تغییراتی زد؟ خب واقعیت اینکه هیچ‌کس بازی درون گروهی چند روز قبل را ندیده و از جزئیاتش آگاهی ندارد چرا که اعضای کادر فنی پرسپولیس هیچ چیز از آن مسابقه و جزئیات فنی‌اش نگفتند.این را بگذارید کنار ماجرای شروع آنالیز رسمی از حریفی که در تمام باز‌ی‌های قبلی‌اش حداقل دو گل زده تا مشخص شود ایجاد تغییرات جزئی در ترکیب و سیستم چندان هم نمی‌تواند بیراه و بی‌محل باشد یا تصور کنیم چنین حرکتی از سوی کادر فنی پرسپولیس غیرممکن است.

2-4-4 لوزی با حضور کمال
در ترکیبی که تصور می‌کنیم مقابل اولسان به میدان برود کمال کامیابی‌نیا جایی در ارنج اولیه ندارد اما همه می‌دانیم نه احمد نوراللهی و نه میلاد سرلک به اندازه کمال قابلیت بازی مقابل خط دفاعی و پوشش آن منطقه از زمین را ندارند و به عبارتی بیشتر هافبک‌های رو به جلو، پاسور و بازیساز هستند که مدل بازی‌شان به حضور مداوم در جنگ‌های وسط زمین نمی‌خورد و هیچ‌وقت اندازه کمال تکل نزده‌اند و تنه‌شان به تنه حریف نخورده است.دیروز جلال چراغپور به نکته جالبی در خصوص مدل تهاجمی اولسان و ایجاد مربعی در خط حمله اشاره کرده بود: «این تیم از یک فوتبال دو یا سه نفره استفاده می‌کند که بین حفره یا فاصله بین دو خط پرسپولیس به وجود می‌آید. یعنی فاصله بین سیدجلال حسینی و حسین کنعانی‌زادگان و کمال کامیابی‌نیا و سرلک. یعنی اگر بین این بازیکنان فاصله‌ای بیشتر از 5 متر به وجود بیاید، تیم اولسان دقیقاً برای همین فضا نقشه دارد و با همین تاکتیک تمام گل‌های خودش را زده است. روش بازی تیم اولسان یک بازی دو نفره، به اضافه یک نفر اضافه است. پس اگر مسئولان فنی پرسپولیس بتوانند این معادله را حل کنند از اولسان گل نخواهند خورد.»قطعاً یحیی گل‌محمدی و کادرش در بازی بزرگی مثل فینال هدف اولیه را گل نخوردن و هدف ثانویه را دستیابی به دروازه حریف قرار خواهند داد پس طبیعی است که راه‌ها و نقشه‌های کور کردن نقاط قوت اولسان در فاز تهاجمی را در اولویت قرار خواهند داد.

در این شرایط و با در نظر گرفتن مثلث تهاجمی خطرناک حریف متشکل از یون بیت گارام – بیورن یانسن - جونیور نگرائو در فاز حمله اضافه شدن کامیابی‌نیا به ترکیب بعید هم نیست. با این حال اگر کمال به ترکیب اضافه شود یا باید سرلک از ترکیب بیرون برود یا عالیشاه یا سیستم تغییر کند.یحیی دوست داشت به شکل همزمان از سه هافبک میانی توانمندش یعنی کمال، سرلک و نوراللهی در ترکیب استفاده کند اما تست استفاده توأمان از آنها مقابل نفت مسجدسلیمان جواب نداد چرا که در سیستم 2-4-4 خطی، سرلک به عنوان هافبک چپ و روی دست سعید آقایی بازی کرد که نه در حمله نه در دفاع عنصر مفیدی نبود و با کارایی پایینش حتی باعث شد آقایی در فاز دفاعی افت عجیبی داشته باشد و یک نیمه پراشتباه را در آن دیدار تجربه کند.سرلک در بازی با شهرخودرو به مرکز زمین آمد و کمال بیرون رفت تا یکی از بهترین‌های تیمش در میانه میدان باشد و با توجه به آن نمایش و گلزنی بعید است دوباره از ترکیب بیرون برود مگر اینکه یحیی سیستم تیمش را به 2-4-4 لوزی تغییر دهد و با بیرون گذاشتن امید عالیشاه- که با توجه به برگشت‌های ضعیفش یک نگرانی در فاز دفاعی خواهد بود – کمال را در رأس عقب لوزی و بشار را در رأس جلو قرار دهد و از نوراللهی و سرلک به عنوان دو بازیکن خط میانی بهره ببرد.با این تغییرات یحیی می‌تواند دل قرص‌تری در دفاع داشته باشد چرا که کمال مأمور پاک کردن فضای مقابل خط دفاعی و جنگ در آن محدوده خواهد شد ضمن اینکه می‌تواند از دو بازوی خود کمک بگیرد.این چیدمان و این سیستم البته یک ریسک بزرگ خواهد داشت و به احتمال قریب به یقین درصد کارهای ترکیبی از کانال‌های کناری که عمدتاً بین مدافعان و هافبک‌های راست و چپ انجام می‌شود تقلیل خواهد یافت و بازوها باید آنقدر قدرتمند باشند که هم در مرکز زمین به کمال و بشار کمک کنند و زوج‌سازی انجام دهند هم به موازات خط طولی شریک امور تهاجمی و تدافعی مدافعان کناری خود باشند.در بخش تهاجمی این چیدمان هم باید در نظر داشت که بشار رسن به عنوان تهاجمی‌ترین عضو خط هافبک چهار نفره با بازی در پست 10 (مهاجم سایه) اصلاً ناآشنا نیست چرا که در تیم ملی عراق بخصوص بعد از حضور کاتانچ در رأس کادر فنی این تیم پشت مهاجمان، البته در سیستم 1-3-2-4 به میدان می‌رود.در صورت به میدان رفتن این ترکیب و استفاده از چنین سیستمی بشار می‌تواند پشتوانه مناسبی برای دو مهاجم پرسپولیس باشد که یکی از آنها ذاتاً مهاجم نیست (نعمتی) و دیگری تجربه بسیار اندکی در میدان‌های بزرگ و بین‌المللی دارد (عبدی).

پلن B با حضور آرمان رمضانی
پرسپولیس بعد از گل نخوردن باید دنبال گل زدن هم باشد و با وجود تمام کمبودها و نقایصی که به خاطر از دست دادن بازیکنان ارزشمندی مثل آل‌کثیر، پهلوان و امیری در فاز تهاجمی ایجاد شده ضعف خط دفاعی حریف می‌تواند امیدوارکننده باشد.مروری بر بازی ویسل کوبه- اولسان و اشتباهات مدافعان حریف کره‌ای در شرایطی که تحت فشار قرار می‌گیرند، نشان می‌دهد می‌توان روی این قضیه مانور کرد اما طبیعتاً پرس از بالا هم بازیکنان متخصص می‌خواهد هم نفرات فوق‌العاده آماده ضمن اینکه طبیعتاً نمی‌توان برای دقایقی طولانی پرس از بالا انجام داد و این حربه برای دقایق مشخصی از بازی می‌تواند راهگشا باشد.مهدی عبدی و سیامک نعمتی حتی اگر مهاجمان کلاسیک و فینیشرهای قابلی نباشند در عنصر دوندگی و بازی فیزیکی جزو خوب‌های تیم‌شان یا حتی بهترین‌ها به حساب می‌آیند و می‌توان روی این ویژگی‌شان در مصاف با خط دفاع اولسان حساب باز کرد و در چنین شرایطی حتی می‌توان به گلزنی هافبک‌های پرسپولیس امیدوار بود.اما اگر این پلن جواب ندهد و پرسپولیس در کارهای ترکیبی از کانال‌های کناری و عمق به نتیجه نرسد استفاده از آرمان رمضانی یک پلن B روشن را پیش روی کادر فنی سرخ‌ها قرار خواهد داد.در این پلن در همان سیستم 2-4-4 لوزی یا حتی سیستم خطی، یحیی می‌تواند با بیرون بردن عالیشاه از ترکیب، سیامک نعمتی را یک خط عقب‌تر بیاورد و سر جای خودش بازی دهد. سیامک می‌تواند هافبک راست باشد و در این صورت بشار رسن به جناح مقابل خواهد رفت تا زوج خط حمله از ترکیب رمضانی – عبدی تشکیل شود.جلال چراغپور دیروز به تسنیم گفته بود: «با توجه به اینکه دو دفاع وسط این تیم (اولسان) اشتباهاتی دارند، با فیزیک آرمان رمضانی اگر با توپ بلند به دفاع حریف عمق بدهیم و رمضانی توپ اول را بزند یا ما توپ دوم را به دست بیاوریم و بازی کنیم، می‌توانیم موفق باشیم.»آرمان رمضانی با وجود تمام نقایصش به عنوان یک مهاجم نوک دقیقاً چنین خاصیتی دارد اما استفاده از چنین استراتژی همچنان نیاز به یک مهاجم تمام کننده در کنار او خواهد داشت یا هافبک‌هایی که به اندازه کافی به دروازه حریف نزدیک شوند و البته ضربات آخر دقیقی هم داشته باشند.

زوج‌های نگران‌کننده
نگاهی به گل‌های زده پرسپولیس در مراحل قبلی لیگ قهرمانان (بازی‌های دوحه) و چهار بازی این تیم در فصل تازه لیگ برتر ثابت می‌کند تیم یحیی برای رسیدن به گل بیشتر یا روی کانال‌های کناری و کارهای ترکیبی مدافعان و هافبک‌ها متمرکز می‌شود یا از ضربات ایستگاهی بهره می‌برد اما تقریباً از عمق هیچ‌وقت به گل نرسیده است.
پرسپولیس در دوحه 10 گل زد که 4 تا از آنها با ضربات ایستگاهی و پنالتی (بشار و شجاع مقابل التعاون، آل‌کثیر مقابل شارجه و آل‌کثیر مقابل السد) به دست آمد و 6 تای دیگر (دو گل آل‌کثیر به پاختاکور، گل‌های عبدی به شارجه و النصر، شجاع مقابل شارجه، امیری مقابل شارجه) با همکاری مدافعان و هافبک‌ها از کانال‌های کناری و پاس‌هایی که از گوشه یا کنار خط عرضی محوطه هجده قدم ارسال می‌شد، ثبت شد.تیم یحیی در چهار بازی لیگ برتر هم چهار گل زده که دو تا از روی ضربات ایستگاهی و پنالتی بوده (نعمتی و سیدجلال مقابل صنعت نفت و شهرخودرو) و دو تای دیگر یکی با کارهای ترکیبی از گوشه محوطه جریمه و پاس کات بک (نوراللهی مقابل شهرخودرو) و دیگری با توپگیری و ضربه خلاقانه (سرلک مقابل شهرخودرو) به دست آمده است.

اگر بخش استفاده از ضربات ایستگاهی را کنار بگذاریم پرسپولیس همیشه برای رسیدن به گل روی کانال‌های کناری‌اش حساب ویژه‌ای باز کرده که این مسأله با غیبت پهلوان به عنوان هافبک چپ اصلی تیم تا حدودی با اختلال مواجه خواهد شد و عالیشاه باید همان نقش را همراه با وظایف تدافعی به سرانجام برساند.
اما اینجا یک مشکل نگران‌کننده وجود دارد و آن سابقه اندک همکاری زوج عالیشاه – آقایی در جناح چپ است. هر چقدر که در آن سو بشار و شیری شناخت کافی از هم دارند این سو عالیشاه و آقایی همچنان برای هم غریبه‌اند.
زوج احتمالی پرسپولیس در جناح چپ بازی فینال دقایق زیادی کنار هم بازی نکرده‌اند و به نظر می‌رسد هنوز شناخت دقیق و مناسبی از هم ندارند. عالیشاه و آقایی 8 دقیقه در بازی اول مقابل التعاون، 6 دقیقه در مصاف با السد و 32 دقیقه مقابل پاختاکور روی دست هم بازی کرده‌اند. در لیگ برتر نیز در سه بازی نخست خبری از عالیشاه در ترکیب نبود و اولین بازی این دو بازیکن کنار هم به دیدار با شهرخودرو باز می‌گردد که آخرین بازی رسمی تیم‌شان بود. در آن بازی عالیشاه تا دقیقه 67 در زمین بود و در مجموع دقایق حضور توأمان این دو بازیکن در ترکیب به 111 دقیقه می‌رسد.این مسأله در مورد زوج خط حمله هم وجود دارد. نعمتی و عبدی در خط حمله در آسیا که اصلاً اما در لیگ برتر و مقابل نفت مسجد‌سلیمان در ترکیب اصلی قرار گرفتند که عبدی دقیقه 79 از زمین بیرون رفت. در بازی با شهرخودرو و دقایق پایانی هم وقتی عبدی به بازی رفت نعمتی از زمین بیرون آمد و تنها حضور همزمان این دو زوج در میدان به عنوان دو مهاجم نوک که باید به شناخت کافی و دقیق از حرکات هم برسند به همان تک دیدار مسجد‌سلیمان و 79 دقیقه بازی کنار هم محدود می‌شود.

در عین حال اگر بحث مسابقه رسمی را کنار بگذاریم زوج آقایی – عالیشاه و نعمتی –عبدی در بازی درون‌تیمی هم تست شده‌اند و یحیی تنها با اتکا با این آزمایش نهایی قصد دارد از آنها استفاده کند که در نوع خود ریسک بزرگی به حساب می‌آید.همچنین در خط حمله اگر برای دقایقی مهدی عبدی و آرمان رمضانی کنار هم بازی کنند (هر چند احتمالش زیاد هم نیست) برای اولین بار این زوج در فینال آسیا شکل خواهد گرفت چرا که این دو بازیکن هیچ‌وقت به شکل همزمان در ترکیب نبوده‌اند.با این حساب ناشناس بودن این دو زوج در ترکیب اصلی پرسپولیس برای فینال می‌تواند یکی از معضلات این تیم بخصوص در فاز حمله باشد و شاید به این خاطر بود که کادر فنی پرسپولیس اصرار داشتند تا بازی با ذوب‌آهن حتماً برگزار شود.

سؤال بزرگ درباره استراتژی یحیی
همه از علاقه یحیی و کادرش به بازی مالکانه اطلاع دارند. او حتی زمانی که شهرخودرو را حمایت می‌کرد با وجود مهره‌های ضعیف‌تر نسبت به پرسپولیس دنبال فوتبال مالکانه بود و اتفاقاً حتی در آن تیم نیز از این حیث پیشرفت خوبی داشت.یحیی این مدل بازی را در پرسپولیس هم بسط داد اما شرایط بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا با لیگ برتر تفاوت دارد و هرگز نمی‌توانید آنطور که مقابل السد و النصر بازی می‌کنید با نفت مسجدسلیمان و شهرخودرو هم بازی کنید و توپ را در اختیار داشته باشید.با وجود این پرسپولیس در بازی‌های منطقه غرب با ثبت رکورد 6/58 درصد مالکیت توپ به طور متوسط در هر بازی در این آیتم دوم بود که حالا با کامل شدن بازی‌های شرق احتمالاً این رتبه بین تمام تیم‌ها پایین‌تر خواهد آمد.از سوی دیگر اولسان هیوندای نیز تیمی است که به بازی مالکانه علاقه دارد و تعدد پاس‌های آنها و دقت‌شان در پاس‌ها آمار 57 درصد مالکیت توپ به طور متوسط در هر بازی آسیایی‌شان را ثبت کرده که بسیار به پرسپولیس نزدیک است.اولسان در بازی یک‌چهارم نهایی مقابل بیجینگ گوان چین از این حیث عملکرد ضعیفی داشت و تنها 4/37 درصد زمان بازی توپ را در اختیار داشت در حالی که این آمار در دیدار نیمه‌نهایی مقابل ویسل کوبه به 3/61 درصد رسید که البته حاکی از تفاوت‌های دو حریف این تیم در مراحل مختلف بود.حالا پرسش بزرگ درباره استراتژی یحیی در فینال و مقابل اولسان این است که آیا او مثل بازی با السد توپ را به حریف کره‌ای می‌دهد یا سعی می‌کند با بازی مالکانه فوتبال تیمش را به حریف خود تحمیل کند؟پرسپولیس مقابل السد تنها 41 درصد مالکیت توپ را در اختیار داشت اما با استفاده از حملات غیرکلاسیک چند موقعیت ساخت و در نهایت با یک ضربه ایستگاهی برنده شد اما در آن مسابقه امیری، پهلوان و مهم‌تر از همه آل‌کثیر مهره‌هایی ارزشمند برای به نتیجه رسیدن از این حربه بودند که هیچ‌کدام در فینال حضور نخواهند داشت.