گروه جامعه: تغییرات کتابهای درسی دانشآموزان همواره مورد بحث بوده و هر چند مدت یکبار شاهد تغییر در برخی از کتابهای درسی هستیم؛ سال گذشته حذف انتگرال از ریاضی سروصدای زیادی بهپا کرد و بسیاری از چهرههای برجسته دانشگاهی به این مساله واکنش نشان دادند. اما اکنون تغییر در محتوای کتابهای درسی ادبیات فارسی و حذف اشعار شاعران نامآور معاصری همچون نیما یوشیج، امیرهوشنگ ابتهاج و اخوان ثالث، با واکنشهای متعددی از سوی معلمان و صاحب نظران روبرو شده است. همچنین تغییرات اخیر نشان میدهد که در کتاب ادبیات پایه هفتم در متنی از نادر ابراهیمی، نویسنده فقید، دست برده شده و تغییراتی در اصل متن ایجاد شده است.برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ یکی از معلمان با سابقه ادبیات فارسی در اهواز رفتیم.
سمیه بنانی، معلم ادبیات فارسی با سابقه تدریس ۲۸ ساله اظهار کرد: بنده کتاب ادبیات سه نظام آموزشی را تدریس کردم. در کتابهای نظام قدیم، متون ادبی و اشعاری وجود داشتند که بسیار پربار بودند و برای کتابهای درسی از متون شعرای معاصر و کلاسیک نامداری استفاده میشد. اما پس از آن کتاب ادبیات را تغییر دادند و کتاب تغییر داده شده، نسبت به کتاب قبلی کمی ضعیفتر بود و به نوعی در انتخاب شعر، نثر و متون ادبی تا حدودی سلیقهای عمل کرده بودند.
ادبیات پایداری کتاب جدید، جذابیتی برای دانشآموزان ندارد
وی با بیان اینکه در بخش ادبیات پایداری کتاب جدید، متونی انتخاب شده که هیچ جذابیتی برای دانشآموزان ندارد، گفت: وقتی سر کلاس برخی شعرها را برای بچهها میخوانم، متوجه میشوم که هیچ علاقهای به گوش دادن و یا تحلیل این اشعار ندارند. اما در عوض میتوانستند از میان شعرای کلاسیک و معاصر، متنهایی انتخاب کنند که برای بچهها جذابیت داشته باشد و البته معروفتر باشند. به عنوان مثال، میتوان از غزلیات حافظ و یا اشعار اخوان ثالث استفاده کرد، چرا که این اشعار جذابیت بیشتری دارند و به دل مینشینند.
دانش آموزان به ناچار این کتابها را میخوانند!
این معلم ادبیات فارسی با بیان اینکه متاسفانه با هر تغییر در کتابهای درسی، سلیقه برخی از افراد اعمال میشود، تصریح کرد: در آخرین تغییرات کتابهای ادبیات فارسی، ظرف دو سه سال اخیر متن کتابهای درسی تغییر داده شده و این تغییر به گونهای است که به جز چند مورد اندک، سایر مطالب هیچ جذابیتی ندارند و محتوای اندکی دارند. دانشآموزان نیز برای رفع تکلیف، به خاطر کنکور و امتحانات، ناچار به خواندن این درسها هستند، اما در واقع علاقهای به این کتاب ندارند.بنانی با بیان اینکه با آوردن برخی از اشعار، قصد دارند که یک موضوع و مفهوم را در ذهن دانشآموز جا بیاندازند، گفت: در حالیکه در جامعه میبینیم که وضعیت متفاوت نیست، بنابراین وقتی تناقض وجود داشته باشد این متنها نیز به دل نمینشینند.
اعمال تغییر تنها با نظر نویسنده امکانپذیر است
وی در واکنش به اعمال تغییر در متن اصلی نویسنده، یادآور شد: در نوشتن یک متن، خودِ نویسنده آگاه است که چه چیزهایی مینویسد و چه مفهومی در ذهن خود دارد و البته با یک هدف، متن را به نگارش در میآورد. اما اگر شخص دیگری بخواهد بنا به اهدافی، متن را تغییر دهد این کار درست نیست و به نوعی سرقت ادبی به حساب میآید. همچنین درحالی که نویسنده در قید حیات نباشد، اعمال تغییر امکانپذیر نیست و درصورتیکه در قید حیات باشد تنها با کسب اجازه از نویسنده میتوانند تغییر را اعمال کنند. این معلم باسابقه ادبیات فارسی افزود: معلم دوست دارد هنگام تدریس با عشق و علاقه متن را برای دانشآموز بخواند. در نتیجه معلم دوست دارد متنهایی تدریس کند که جذابیت بیشتری دارند و در نگرش دانشآموز نسبت به جهان هستی و پیرامون، موثر باشد.
حذف اشعار برخی از شاعران نامدار
بنانی با بیان اینکه در میان شاعران معاصر و کلاسیک، متون بسیار عالی در خصوص اخلاق وجود دارد، گفت: اشعار سهراب سپهری، شاملو، فریدون مشیری و فروغ فرخزاد، در گذشته در کتابهای درسی وجود داشتند اما متاسفانه این نامها اکنون حذف شدهاند، در حالی که این اشعار مورد پسند جامعه است و درست نیست که در کتابهای درسی ما جایی نداشته باشند.