گروه جامعه: : هر چه از روزهای سرد سال بیشتر میگذرد، آسمان تهران و دیگر کلانشهرها خاکستریتر میشود و این درحالی است که مدارس و برخی از اصناف اجازه فعالیت ندارند و در این بین بسیاری استفاده از سوخت ممنوعه (مازوت) را در نیروگاهها و صنایع دلیل تشدید آلودگی هوا میدانند.روز گذشته سازمان هواشناسی با صدور اطلاعیه هشدار، از آلودگی شدید هوا در هفت کلانشهر کشور از جمله تهران، تبریز، مشهد، اصفهان، اراک، قم و کرج تا پنجشنبه (۱۸ دی) خبر داد.همزمان شاخص آلودگی هوا بامداد شنبه (۱۳ دی) در مناطقی از استان تهران، باقرآباد شهر ری، از ۲۰۰ عبور کرد و در مناطقی از شهر تهران نیز به بیش از ۱۸۶ رسید. طبق هشدار نارنجی سازمان هواشناسی که در شامگاه جمعه (۱۲ دی) صادر شد، روز یکشنبه آلودگی هوا در استانهای تهران، کرج، قم و مشهد ادامه دارد،در روز دوشنبه شهر اصفهان نیز با انباشت آلایندهها مواجه خواهد شد. سازمان هواشناسی در هشدار خود با اعلام استمرار آلودگی هوا در هفت کلانشهر شامل تهران، کرج، قم، اراک، اصفهان، تبریز و مشهد تا روز پنجشنبه آینده، تاکید کرد که پتانسیل افزایش غلظت آلایندهها به شرایط ناسالم برای تمامی گروههای سنی وجود دارد و پیشبینی میشود که کیفیت هوا در مناطق پرتردد و در اطراف صنایع آلاینده درونشهری به شرایط «بسیار ناسالم» برسد.
باید یادآوری کرد که تهران از ابتدای سال ۱۳۷ روز هوای آلوده داشته است. در پی این هشدار، پیمان صابریان، رئیس اورژانس تهران، اعلام کرد که از عصر جمعه هشدار سطح نارنجی شماره چهار اورژانس تهران برای آلودگی هوا فعال شده است و آمبولانسها در حالت آمادهباش قرار دارند.وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا سبب ایجاد مشکلات قلبی و ریوی میشود، تاکید کرد که «اکنون شاخص کیفیت هوا در برخی از مناطق تهران از ۱۸۰ هم عبور کرده که ناسالم برای همه گروهها» به شمار میرود. صابریان گفت که این هشدار با افزایش غلظت آلایندهها و کاهش کیفیت هوا فعال شده است و در روزهای یکشنبه، سهشنبه، چهارشنبه و پنجشنبه نیز در پایتخت فعال خواهد بود.در اين شرايط پر بودن مخازن و استفاده از سوخت مايع و به ويژه مازوت در نيروگاهها به عنوان متهم اصلي آلودگي هوا در تهران معرفي ميشود. در اين راستا عباس شاهسوني، رئيس گروه سلامت هوا و تغيير اقليم وزارت بهداشت، نيز هشدار داد که به دليل پايداري هوا و استفاده از «سوخت مازوت در نيروگاهها» شرايط هواي شهر تهران و ساير کلانشهرها وضعيت بدتري پيدا ميکند.پيشتر محمدمهدي ميرزايي، رئيس مرکز ملي هوا و تغيير اقليم سازمان حفاظت محيط زيست تاييد کردند که استفاده از «سوخت مازوت» بهجاي گاز در نيروگاهها و کارخانهها از دلايل اصلي تشديد آلودگي هواي تهران و کلانشهرهاست و روز گذشته استاندار تهران براي بار دو تاکيد کرده است که «هيچ صنايع و نيروگاهي از سوخت مازوت استفاده نميکند» اما سازمان محيط زيست استفاده از سوخت مازوت در بعضي صنايع و نيروگاههاي پايتخت را تائيد کرده و خواهان دخالت قوه قضائيه شده،
مسعود تجريشي، معاون سازمان حفاظت محيط زيست گفته است: «متاسفانه بر اساس آخرين آمار از روزهاي ابتدايي هفته گذشته تعدادي از نيروگاهها در تهران نيز به سمت مازوتسوزي رفتهاند. بههرحال ما به دادستاني نامه زده و خواستهايم که بهسرعت جلوي اين اقدام گرفته شود.» تجريشي در ادامه ميگويد: «با سرد شدن هوا و بالا رفتن مصرف گاز خانگي، فشار بر روي منابع گاز افزايش يافته و بعضي واحدها در تهران از مازوت استفاده کردهاند؛ او به عنوان مثال به واحدهاي ريختهگري اشاره کرده است.»
امارات سوخت مازوت ايران را نميخرد
در شرايطي که عيسي کلانتري، رئيس سازمان حفاظت محيط زيست ميگويد: «درحال حاضر ظرفيت پالايشگاهها از مازوت پر شده و بهواسطه تحريمهاي بينالمللي کسي خريدارشان نيست بنابراين مجبوريم در برخي نقاط از سوخت مازوت استفاده کنيم.» اما محسن طرزطلب، مدير عامل شرکت برق حرارتي استفاده از مازوت را رد کرده و گفته: «هيچ کدام از نيروگاههاي تهران از مازوت استفاده نمي کنند و نميتوان آلودگي تهران را به اين مساله مربوط دانست.»در اين بين يک کارشناس محيط زيست در رابطه با شائبه استفاده از سوخت مازوت در نيروگاهها و صنايع ميگويد:مسئولان سياست دروغ را در پيش گرفتهاند و همه ميدانيم که نيروگاهها و صنايع کشور مازوت ميسوزانند. دليل اين اتفاق بسيار روشن و مبرهن است، تا چند سال پيش ايران 15 ميليارد ليتر مازوت (نفت سياه يا سوخت دريا) را به کشور امارات ميفروخت.اسماعيل کهرم در ادامه خاطرنشان ميکند: «کشور امارات اين سوخت را براي کشتيهاي خود خريداري ميکرد و آنها در دل اقيانوسها و زمان باد و باران، اين سوخت را ميسوزاند که آلودگي زيادي توليد نميکرد. اما چون آمريکا با تحريمهايش مانع از اين کار شد و نکته نگران کننده اين است که امارات ايراد گرفته که اندازه گوگرد و فسفر مازوت توليد شده ايران، بيش 3.5 درصد و بسيار خطرناک است (در حاليکه طبق استانداردها اين ميزان بايد نيم درصد باشد) آنها مازوت ايران را نميخرند.انبارهاي ايران پر از مازوت شده و در روزهايي که کشور براي سوخت نيروگاها و صنايع با کمبود گاز مواجه است، از مازوت استفاده ميکنند. اين کارشناس محيط زيست در ادامه خاطرنشان ميکند: آقاي تجريشي معاون محيط انساني سازمان حفاظت از محيط زيست به نيروگاهها اعلام جدي کرده که از سوخت مازوت به هيچ عنوان استفاده نکنند، ولي کسي به حرف ايشان گوش نميدهد. سالهاست که نيروگاهها و صنايع ما مازت ميسوزانند. قبلا ما پنج ميليون ليتر مازوت را در داخل ايران ميسوزانديم و 15 ميليون ليتر را به امارات و ديگر کشورها صادر ميکرديم، اما حالا مازوت صادر نميشود و مخازن پر از سوخت مازوت شده است.
با دو روز تعطيلي هوا فقط ميتوان دعا کرد
بنا بر دستورالعمل مشترک کميتههاي اضطرار آلودگي هوا در کلانشهرهاي کشور، در پي رسيدن شاخص به عدد 150 و بالاتر و پيشبيني پايداري آلودگي، بايد شهرها تعطيل شوند. اما در چند روز گذشته استاندار تهران از ارسال پيشنهاد تعطيلي دو روزه پايتخت به هيات دولت خبر ميدهد، اما کهرم معتقد است که «با دو روز تعطيلي هيچ اتفاق خاصي در هواي شهرها مخصوصا تهران رخ نميدهد.بهعنوان مثال در طول تعطيلات نوروز، شش روز ابتدايي فروردين ماه، وضعيت هوا اصلا تغيير نميکند، بعد از اين زمان تهران شروع به نفس کشيدن ميکند و آسمان آبي پديدار ميشود. حالا اين دو روز قرار است چه اتفاقي رخ بدهد؟مگر اينکه مسئولان در تعطيلات اين دو روز مانند سالهاي گذشته دعا کنند که باران بيايد يا باد بوزد!» از روز گذشته بر اساس مصوبات کرونا و ستاد استاني کميته اضطرار آلودگي و فعاليت معادن شن و ماسه تا اطلاع ثانوي متوقف شود. کهرم در رابطه با اين منع فعاليت ميگويد: فعاليت کارخانههاي ماسه يک مصيبت ديگري است و با توجه به اينکه کارخانهها به دليل تحريمها امکان خريد فيلتر ندارند، غبارهاي معلق شن و ماسه در اين شرايط ميتواند به مصيبت بيشتر محيط زيستي دامن بزند.
جلوگيري از فعاليت آنها براي اين است که اين ذرات معلق شن و ماسه، وارد اين آلودگي هوا نشود و آن زمان ديگر مردم نميتوانند نفس بکشند.