خریدهای نگران‌کننده گوگل و مایکروسافت

باور بکنید یا نه، این اتفاقی است که در حال رخ دادن است. اکنون شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نظیر مایکروسافت، گوگل، فیس بوک و آمازون به تدریج در حال خریدن بخش‌های مهمی از زیرساخت‌های اینترنت هستند که این امر منجر به خشم بزرگترین شرکت‌های مخابراتی – که سابقا این کابل‌ها را تحت کنترل خود داشتند - شده است.

نقشه کابلهای اینترنتی فیبر نوری جهان



صحبت بر سر چند کابل انتقال داده در اینجا و آنجا نیست. گوگل اکنون، علاوه بر اینکه یک ارتش کوچک از ربات‌ها را در اختیار دارد، صاحب 100 هزار مایل کابل انتقال داده فیبر نوری در سرتاسر جهان است. شرکت‌های مخابراتی که با گوگل مشغول کسب و کار هستند عنوان می‌کنند که این غول جستجوگر، با اشتهایی سیری‌ناپذیر قراردادهای مربوط به پهنای باند را تصاحب می‌کند، و حتی گاهی قراردادهای از پیش نوشته شده را ارائه می‌کند و از مذاکرات طولانی بر سر این موضوع پرهیز دارد. فیس بوک همین چندی پیش از کار نصب یک زیرساخت فوق حجیم در سراسر قاره اروپا، که مستقیما به «آرکتیکا» مرکز داده‌های غول پیکرش در سوئد متصل می‌شود، فارغ شده و همچنین میلیون‌ها دلار در خواباندن کابلی به طول 6 هزار مایل در عرض اقیانوس آرام سرمایه‌گذاری کرده است.

در همین حال آمازون با افزایش حجم خرید کابل فیبر نوری، حجم سرمایه‌گذاری خود در این زمینه را با افزایش 44 درصدی به 2.6 میلیارد دلار رسانده است. از آن سوی مایکروسافت هم علاقه و تخصص خود در این حوزه را به ایجاد زیر ساخت‌های زیر دریا معطوف کرده است. همچنین در حالی که این شرکت مشغول گسترش خدمات تحت «کلاود» خود است، هر چه بیشتر نیازمند گسترش پهنای باند اینترنتی است. در نتیجه، مشغول ساخت شبکه غول پیکر فیبر نوری خود است و با اجاره‌نامه‌های بلندمدت، خطوط کابل فیبر نوری «ترانس پاسیفیک»، که قابلیت انتقال داده‌ها با سرعت یک ترابیت بر ثانیه را دارند– و برای انتقال 1500 فایل تصویری با کیفیت HD در عرض 1 دقیقه کفایت می‌کند – در اختیار خود گرفته است.

همان‌گونه که مشخص است، همه مشغول هستند! گویا سرمایه‌گذاری در زیر ساخت اینترنت نکته‌ای است که همه این غول‌های دنیای وب در آن اشتراک ویژه‌ای دارند. اما این امر برای هر کسی واجد دو معنی می‌تواند باشد. اول این که اکنون با ورود غول‌های دنیای وب به بازار نقل و انتقال داده‌ها، و با رقابتی که در این بین در می‌گیرد، باید منتظر روزهایی باشیم که ارتباط اینترنتی و مخابراتی با ارزانترین قیمت و بهترین کیفیت در اختیار همگان قرار گیرد. زمانی که گسترش این زیرساخت‌ها منجر به افزایش ضریب نفوذ اینترنت، حتی در دور افتاده‌ترین و فقیرترین نقاط دنیا شود، و جامعه بشری به تمام معنا «شبکه‌ای» شود.

واقعیت نیز این است که تا پیش از این شرکت‌های مخابراتی چندان علاقه‌ای به گسترش شبکه کابل‌های اینترنتی نداشتند زیرا با این اتفاق، سود آنها در خطر کاهش قرار می‌گرفت. اما بر خلاف آنها، سود شرکت‌هایی نظیر گوگل و فیس‌بوک در گرو افزایش تعداد کاربران آنها و همچنین اطمینان از برقراری با کیفیت ارتباطات است. در نتیجه اینکه این شرکت‌ها صاحب زیرساخت‌های اینترنتی باشند، می‌تواند خبری خوشحال‌کننده تلقی شود. شاید گفته «دان کارسو» مدیر اجرایی شرکت «زایو» که فروشنده کابل فیبر نوری به شرکتهایی نظیر گوگل است، در این باره به خوبی صادق باشد که: آنها در واقع کنترل سرنوشت خود را در دست میگیرند.

اما سوی دیگر این قضیه آن است که شرکتهایی نظیر فیس بوک و گوگل و مایکروسافت، به گونه ای صاحب آینده بشری خواهند بود. آینده‌ای که بدون شک بر مبنای ارتباطات اینترنتی بنا شده است و در واقع ساخت این آینده از یک دهه قبل شروع شده است. آینده‌ای که در آن تمامی فعالیت های بشری بدون چون و چرا وابستگی مستقیم به اینترنت خواهد داشت و شاید اغماض نباشد که بگوییم، این آینده میتواند به گونه‌ای تصور شود که در آن، مرگ و زندگی انسان‌ها نیز در گرو انتقال اطلاعات از درون کابل‌ها است.

در بدترین حالت، می‌توان گفت که بدون شک تسلط شرکت‌های غول دنیای وب بر شریان اصلی انتقال اطلاعات در سراسر جهان، این معنی را در پی دارد که این شرکت‌ها «می‌توانند» طراح و سازنده‌نمایی باشند که در ذهن افراد شکل خواهد گرفت. سازنده و جهت دهنده به ایده هایی خواهند بود که افراد به آنها می اندیشند و چه چیز بهتر از آنکه کسی بتواند صاحب افکار دیگران باشد؟ شاید هم این همه اغراق در مورد فعالیت‌های «مشترک» این غول‌ها، بدبینی مفرط باشد و ذهن را به یاد انتقادات فلاسفه مکتب فرانکفورت از آنچه «صنعت فرهنگ» می‌خواندند، بیندازد. اما واقعیت این است که احساس این امر که در آینده صاحب هر بیت اطلاعاتی که بین شما و دنیای وب منتقل می‌شود، فیس بوک، گوگل، مایکروسافت یا آمازون هستند، کمی، نگران کننده، اگر نگوییم وحشت آور است.