با وجود کاربردهای زیادی که این نانوذرات دارند، در خصوص تاثیر آن‌ها بر سلامت انسان و محیط‌زیست اطلاعات زیادی در درسترس نیست. برخی مطالعات نشان داده که نانوذره آهن می‌تواند سمیت سلولی نیز ایجاد کند. اگر چه احتمالا این سمیت سلولی به حدی نیست که موجب مرگ سلولی شود، ولی می‌تواند محتویات ژنتیکی سلول را تغییر دهد و باعث بیماری‌هایی مثل سرطان و ناباروری شود.

با توجه به این نکات، پیدا کردن غلظت مناسب نانوذرات آهن برای جلوگیری از آسیب‌سلولی یا مرگ سلولی بسیار مهم است. به همین خاطر پژوهشگران سلولی و مولکولی با انجام یک مطالعه، تاثیر غلظت‌های مختلف نانوذره اکسید آهن را بر بقای سلول و ژن P53‌ که می‌تواند باعث مرگ سلولی (آپوپتوز) شود را بررسی کردند.ندا تکیه معروف و مریم ناصرالاسلامی؛ پژوهشگران زیست‌شناسی سلولی و مولکولی دانشگاه آزاد اسلامی و ناهید ابوطالب ؛ پژوهشگر مرکز تحقیقات فیزیولوژی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در این مطالعه مشارکت داشتند.
پژوهشگران برای انجام این مطالعه، پس از کسب رضایت‌نامه از والدین نوزادان در بخش زایمان، نمونه‌های جفت را به آزمایشگاه انتقال دادند و سلول‌های پرده آمنیون را از آن جدا کردند و سپس سلول‌های بنیادی از بافت غشای آمنیوتیک انسانی استخراج و کشت داده شدند. پس از اضافه کردن غلظت‌های مختلف نانوذره دی اکسید آهن، میزان زنده‌مانی سلول‌های بنیادی بعد از ۲۴ و ۴۸ ساعت مورد بررسی قرار گرفت.

در این مطالعه نانوذرات‌ آهن با اندازه متوسط ۲۰ نانومتر، در ۲۴ ساعت مواجهه سمیت قابل توجهی را در غلظت‌های تا ۱۰۰ میکروگرم در میلی‌لیتر در سلول‌های بنیادی مشتق از غشای آمنیوتیک انسانی نشان ندادند و در غلظت‌های بالاتر از ۱۰۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر با القای آپوپتوز یا مرگ برنامه‌ریزی شده سلولی، منجر به سمیت و مرگ سلولی می‌شوند.قرار گرفتن سلول‌های در معرض غلظت ۱۵۰ میکروگرم در میلی‌لیتر و بالاتر نانوذرات بیان ژن p53 را افزایش می‌دهد و در نهایت منجر به آسیب و مرگ سلولی می‌شود. ژن p53، پروتئینی تولید می‌کند که باعث فعال شدن مسیر آپوپتوز یا مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلول می‌شود. زمانی که این ژن بیش از حد بیان شود،‌ مسیر آپوپتوز فعال می‌شود و در نهایت منجر به مرگ برنامه‌ریزی شده سلول خواهد شد.یافته‌های این مطالعه حاکی از آن است که این نانوذرات با غلظت کم‌تر از ۱۰۰ میکروگرم در میلی‌لیتر برای ردیابی سلول‌های بنیادی مناسب هستند و می‌توانند در درمان‌های بالینی و طب بازساختی مورد استفاده قرار گیرند.یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهش با عنوان«بررسی اثر غلظت‌های مختلف نانوذرات اکسید آهن بر بیان ژن P53 در سلول‌های بنیادی مشتق‌شده از غشای آمنیوتیک انسانی» در فصل‌نامه یافته‌های نوین در علوم زیستی دانشگاه خوارزمی منتشر شده است.

بهار نیوز