بهار نیوز - شمارش معكوس براي محو پلنگ‌زيباي ايراني!

گروه جامعه: یک پلنگ به طور متوسط هر هفته از طبیعت ایران حذف می‌شود. بر اساس مستندات سال 92 یکی از بدترین سالها برای پلنگ ایرانی بوده چرا که در کمتر از 9 ماه گذشته 9 قلاده از این گونه ارزشمند تلف شده است. برآوردها حاکی از وجود تنها 500 قلاده پلنگ ایرانی است که در خوشبینانه‌ترین حالت با روند کنونی در حدود 20 سال آینده این گربه زیبا نیز مانند هم خانواده‌هایش برای همیشه از طبیعت کشور حذف می‌شود.

بسیاری از کارشناسان و مسئولان محیط زیست در پی حرکتهای مدنی که در سال جاری در اقصی نقاط کشور در حمایت از طبیعت کشور رخ داد و مردم کشورمان به بهترین و قانونی‌ترین شکل مطالبات زیست محیطی خود را چه در ارومیه و کارون و زاینده‌رود و چه در اراک و زنجان به گوش مسئولان رساندند سال 92 را سال بیداری زیست محیطی در کشور عنوان می‌کنند.

حیات‌وحش کشور همچنان از بیداری زیست محیطی بی‌بهره‌اند
این بیداری ناشی از ملموس شدن چالشهای زیست محیطی در زندگی روز مره مردم است. شاید تا چندین سال پیش هرچه متخصصان این حوزه فریاد می‌زدند که نباید با سدسازی در بالادست تالابها و دریاچه‌ها آب این اکوسیستمها را برای مصارف شرب و صنعتی اختصاص داد بسیاری چنین دیدگاهی را فانتزی و حتی خنده دار می‌پنداشتند اما امروز وقتی درپی بارندگی هزارن نفر به دلیل مشکلات تنفسی راهی بیمارستان می‌شوند این مردم خوزستان هستند که خود با اعتراضهای مدنی مانع از انتقال آب کارون به جای دیگر می‌شوند. در مورد حیات وحش اگرچه نباید اقدام شایسته دامدار لرستانی در خودداری از شلیک به پلنگی که موجب اتلاف تعدادی از دامهایش شده بود را تنها هیاهوی رسانه‌ای پنداشت ولی می‌توان گفت که هنوز هم بیداری که نه حتی تلنگری هم نسبت به اهمیت گونه‌های جانوری در میان هموطنانمان ایجاد نشده است.

شاید سالها طول بکشد که اهمیت تنوع زیستی در زندگی روزمره مردم قابل لمس شود اما اگر قرار باشد مردم تا زمانی که زندگی خودشان به خطر نیافتاده برای زندگی و حیات دیگر موجودات زنده ارزش قائل نشوند فرصت زیستن برای بسیاری گونه‌های ارزشمند کشور از بین می‌رود و نسل گونه‌های زیادی منقرض خواهد شد. در حالیکه در دنیای امروز در کشورهای پیشرفته میلیاردها دلار سرمایه تنها برای احیای چند فرد از یک گونه آنهم در شرایط اسارت هزینه می‌شود و ماهها رایزنی و گفتمان برای تبادل تنها یک یا دو فرد از گونه‌های در معرض انقراض انجام می‌شود در کشور ما مانند آب خوردن گونه‌های بی‌نظیری همچون پلنگ و یوزپلنگ در جاده‌ها کشته می‌شوند و یا بر اثر توهم حمله به دام به بی‌رحمانه ترین شکل توسط چوپانان از پای در می‌آیند.

جای خالی آموزش اخلاق زیست محیطی در مدارس و رسانه‌ها
مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان محیط زیست معتقد است: یکی ازمهمترین دلایل کشتار بی‌رویه و گاها بی‌رحمانه حیات وحش در کشورمان این است که دستگاههای متولی مانند محیط زیست، منابع طبیعی، آموزش و پرورش، وزارت ارشاد رسانه‌ها و صدا و سیما وظیفه آگاهی رسانی و آموزش مفاهیم زیست محیطی را به خوبی انجام نمی‌دهند. محمد درویش که به تازگی در سمت مدیرکل مشارکت‌های مردمی در سازمان محیط زیست منصوب شده، وزارت آموزش و پرورش را یکی از اصلی‌ترین مقصران نداشتن فهم اکولوزیک در میان دانش آموزان عنوان می کند: دانش آموزان باید از همان سنین ابتدایی همانطور که عشق به خداوند و پدر و مادر را یاد می‌گیرند حرمت گذاشتن به طبیعت را فرا گیرند.

او به جای خالی اخلاق زیست محیطی در میان کودکان و نوجوانان اشاره می‌کند: در بسیاری از کشورها در میادین اصلی شهرها پرندگان به وفور وجود دارند و از دست مردم دانه می‌خورند اما در ایران یک گنجشک و یا گربه با دیدن حتی یک کودک 5 ساله از چند فرسخی فرار می‌کند و حتی اگر از گرسنگی هم بمیرد حاضر نیست ریسک کند و از دست مردم غذا بخورد چون بارها دیده است که همین کودکان معصوم چگونه سر و دم هم‌نوعانش را با بی‌رحمی کنده است.

بررسی طرح‌های حمایتی از حیات وحش هفته آینده در کمیسیون کشاورزی مجلس
در این میان عضو هیأت رییسه فراکسیون محیط زیست مجلس در واکنش به افزایش مرگ پلنگ ایرانی خبر از بررسی طرحی حمایتی در مجلس پس از اتمام موضوع بودجه می‌دهد و می‌گوید : حیات وحش و به ویژه گونه‌های ارزشندی مانند پلنگ از سرمایه‌های کشور هستند که مسئولان و مردم باید در حفظ آن کوشا باشند لذا این طرح را این هفته در کمیسیون کشاورزی مطرح و پیگیر تصویب آن درآینده نزدیک هستیم. کمال الدین پیرموذن با تاکید بر نقش محیط‌بانان در حفاظت از حیات وحش کشور می‌گوید: افزایش احساس امنیت شغلی و جانی در میان محیط‌بانان از طریق امکاناتی مانند بیمه تکمیلی از دیگر طرحهایی است که قرار است به زودی در مجلس در جهت حفظ محیط زیست و حیات وحش بررسی شود.

اختصاص 500 میلیارد ریال به صندوق ملی محیط زیست برای حمایت از محیط‌بانان در راستای حفاظت از حیات وحش
به گفته او، اختصاص 500 میلیارد ریال اعتبار به صندوق ملی محیط زیست در راستای سیاستهای تشویقی برای محیط‌بانان برای حفظ و حراست بیشتر از حیات وحش از دیگر طرحهایی است که هفته آینده در کمیسیون کشاورزی بررسی می‌شود.

طبیعت ایران هر هفته یک پلنگ را ازدست می‌دهد
اما محمد صادق فرهادی نیا عضو هیآت مدیره انجمن یوز پلنگ ایرانی که در پایان نامه دکترای خود بر میزان تلفات پلنگ در کشور کار می‌کند میزان تلفات این گونه ارزشمند در کشور را سالانه معادل 50 قلاده عنوان می‌کند؛ یعنی در حقیقت به طور متوسط هر هفته یک قلاده پلنگ در ایران از پای در می‌آید. آنطور که فرهادی‌نیا می‌گوید: این آمار براساس اطلاعات موجود در سالهای اخیر و مدل‌های ریاضی برآورد شده اما از آنجایی که که دقیقا نمی‌دانیم در کشور چند پلنگ داریم نمی‌توان به درستی ارزیابی کرد که این میزان تلفات در مجموع چقدر توسط جمعیتهای پلنگ تحمل شده و باعث ازبین رفتن یا نرفتن‌شان می‌شود. به اعتقاد او، به هر حال کاملا روشن است که در وهله اول باید زیستگاه‌های اصلی این جانور به خوبی حفاظت شوند و خسارات جدی که به واسطه حمله پلنگ به دامهای جوامع محلی و روستاییان وارد می‌شود پرداخت شود.

برای حفاظت از پلنگ نیز مانند یوز پلنگ باید برنامه‌ریزی جدی کرد
عضو هیات مدیره انجمن یوز پلنگ ایرانی بر نقش مناطق حفاظت شده در حفظ این جانور طی چند دهه اخیر تأکید می‌کند: با وجود همه دشواری‌ها سازمان حفاظت محیط زیست تلاش زیادی برای حفظ این جانور شده و در بسیاری از استان‌های ایران مناطق متعددی هنوز وجود دارد که این جانور در انها زیست می‌کند با این حال شاید وقت ان شده که برای پلنگ هم به صورت جدی مانند یوزپلنگ اگرچه وضعیت این گونه هنوز به اندازه یوز بحرانی نیست برنامه‌ای جدی‌ اندیشیده شود.

مرگ هزار گوشتخوار و علفخوار طی 6 سال اخیر بر اثر تصادف و بیماری
با این همه آمار کشته شدن حیات وحش در ایران حاکی از اوضاع وخیم آنهاست به طوریکه مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست از تلف شدن حدود 1000 حیوان گوشتخوار و یا علف خوار بزرگ جثه بر اثر حادثه، تصادف و یا بیماری طی 6 سال اخیر خبر می‌دهد: این آمار کشته شدن حیوانات بر اثر شکار غیر مجاز را در بر نمی‌گیرد.

حوادث جاده‌ای مسئول 70 درصد از تلفات است
به گفته حسین محمدی، 60 تا 70 درصد از این تلفات بر اثر حوادث جاده‌ای اتفاق افتاده و بیشتر این حیوانات را گوشتخواران به ویژه گربه‌سانانی مانند یوزپلنگ و پلنگ تشکیل می‌دهند. در حال حاضر این موضوع چالش اساسی در زمینه حفاظت از حیات وحش کشور است.

دستور رییس سازمان محیط زیست مبنی بر شناسایی نقاط حادثه‌خیز برای حیات وحش
او از دستور رییس سازمان محیط زیست برای شناسایی نقاط حادثه خیز و ارائه راهکارهایی برای کاهش این اتفاقات خبر می‌دهد. به گفته محمدی، هماهنگی با وزارت راه و شهرسازی برای احداث زیرگذر یا روگذر در جاده‌ها و هماهنگی با نیروی انتظامی و پلیس راه جهت نصب سیستم‌های کاهنده سرعت در مسیرها و نصب تابلوهای هشدار و اطلاع رسانی برای اطلاع رسانی به راننده‌ها از جمله برنامه‌های کوتاه مدت در جهت کاهش تلفات حیات وحش در جاده‌هاست که برای اجرای آن اقدام شده است. آنطور که مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: طی سالهای گذشته خطوط انتقال نیرو، بزرگراه‌ها و خط آهن زیستگاه‌ها را با چالش‌ اساسی مواجه کرده است که به همین منظور با دستگاه‌های ذیربط رایزنی می‌کنیم تا این قبیل اقدامات با کمترین میزان خسارت به بدنه محیط زیست کشور انجام شود.

اگرچه برخی کارشناسان معتقدند علت اینکه در سالهای اخیر اخبار بیشتری از کشته شدن گونه‌های جانوری از اقصی نقاط کشور به گوش می‌رسد افزایش حساسیت مردم و پرداختن بیشتر رسانه‌ها به مسائل زیست محیطی است اما آنچه که تحقیقات و بررسیهای علمی و آمار سازمان محیط زیست نشان می‌دهد هنوز در زمینه محیط زیست و حیات وحش خلاءهای قانونی و ضعف فرهنگ سازی محسوس و طبیعت و حیات وحش ایران در حال حاضر بسیار شکننده شده است و همواره از سوی دیگر دستگاهها و نهادهای کشور نادیده گرفته می‌شود. بنابراین مسئولان باید هر چه سریعتر به این کمبودها رسیدگی کنند تا حیات وحش کمتر دچار حادثه شوند و دیگر شاهد برخوردهای بی‌رحمانه مانند آنچه که با پلنگ تایبادی شد نباشیم.